Transcript

  Η   γραφή   του   σώ µ ατος   και   το   σώ µ α   της   γραφής   Συνέντευξη   του   Γιάννη   Μελανίτη   από   την   Μυρτώ   Δηγόνη   Εικ  . 1. Γ  . Μελανίτης  : Εγκατάσταση K   ρυογραφία  , Οκτώβριος  2010 ,  ΑΒΟ UT:   Στις 14 Οκτωβρίου 2010, στον   χώρο   του About, ο   εικαστικός   Γιάννης   Μελανίτης , , εγκατέστησε   το   έργο   Κρυογραφία   [  Εικ  . 1.] . Το   κεντρικό   σώ µ α   του   έργου   αποτελείτο   από   ιατρικό   εξοπλισ µ ό   και µ ηχανισ µ ούς , που µ ετασχη µ άτισαν , µ έσω   της   συγγραφής , τον   πάγο   σε   νερό   και   αντιστρόφως . Το   απόρρι µµ α   της   Κρυογραφίας   ήταν   ένα   τελικό   εκ µ αγείο   από µ ολύβι   πάνω   στον   πάγο . Η   περφόρ µ ανς   ξεκίνησε µ ε   την   αντιγραφή   του   κει µ ένου « Η   Πράξη   της   Γραφής » της   συγγραφέως   Εύης   Βογιατζάκη , που   αποτελεί µ έρος   του   The body in the text /  James Joyce’s Ulysses and the Modern Greek Novel  . Μέσω   της   πράξης   της   συγγραφής   και   της   χρήσης   του   κενού , µ ια   βαλβίδα   ενεργοποιείτο , θέτοντας   σε   κίνηση µ ια   συγκεκρι µ ένη   ποσότητα   νερού . Στο   τέλος   κάθε   γρα µµ ής   του   κει µ ένου , ένα   ζεύγος   ηλεκτροδίων   συλλά µ βανε   την   κίνηση   του   γραφέα   και   επικοινωνούσε µ ε  µ ια   ηλεκτροβαλβίδα , η   οποία   στιγ µ ιαία   άνοιγε , ελευθερώνοντας   το   υγρό . Στην   κίνησή   του µ έσα   από   ένα   σύστη µ α   γυάλινων   αγωγών , το   υγρό   πάγωνε . Όλη   η   σω µ ατική   ενέργεια — η   πράξη   της   γραφής — αποκρυσταλλώθηκε   σε  µ εταλλικό   κέλυφος , ένα   εκ µ αγείο , ένα   κενό   σώ µ α , καθώς   σε   συνεργασία µ ε   δύο   βοηθούς , χυτεύτηκε   λιω µ ένο µ ολύβι   στον   πάγο . [  Εικ  . 2]    Εικ  . 2. Γ  . Μελανίτης   , 2010 : Το   απόρρι  µµ α   της    Κρυογραφίας   , τελικό   εκ   µ αγείο   από   µ ολύβι   πάνω   στον    πάγο . Ένα   γλυπτό   σαν  µ εταφορά   για   τις    εντροπικές    απώλειες    της  performance. ΜΔ . Πώς   προέκυψε   η   Κρυογραφία ; ΓΜ .   Ξεκίνησε   από µ ία µ ελέτη   για   τη   φύση   του   χρόνου ... Ο   χρόνος µ πορεί   να   οριστεί   στη   σύγχρονη   σκέψη   ως   η   κίνηση   του   ίδιου   του   χώρου·   κατά   τη   διάρκεια   αυτής   της   κίνησης   παράγεται µ ια   ακό µ η   διάσταση , ο   χρόνος . Ό µ ως , για   να  µ ελετηθεί   κάτι , ο   χρόνος   πρέπει   να   βρίσκεται   σε µ ια   κατάσταση µ άλλον ... στασι  µ ότητας  . O ι   τρεις   διαστάσεις   του   χώρου , απουσία   της   χρονικής   διάστασης , είναι µ ια   κατάσταση   φανερή   στο   µάθηµα   της   βιολογικής   ανατοµίας . Το   υπό   εξέτασιν   υποκείµενο  / πειρα µ ατόζωο   καθίσταται   νεκρό   µε   την   αφαίρεση   µιας   διάστασης , ώστε   να   καταστεί   αντικεί µ ενο   µελέτης . Ο   όρος   του   στάσι  µ ου    χρόνου   είναι   αδόκι µ ος   στον   ε µ πειρικό   κόσ µ ο   σε   αντίθεση µ ε   τον   κβαντικό   κόσ µ ο ... Ωστόσο , όχι µ όνο   ο   χρόνος   δεν   είναι   απόλυτος , µ α   επιπλέον   δεν   αποτελεί   αναγκαστικά   ένα   συνεχές   στοιχείο , καθώς   υπάρχει   ένα   όριο   που   δεν  µ πορού µ ε   να   ξεπεράσου µ ε µ έσα   στο   διακριτό   χωροχρόνο . Ακούγεται   παράδοξο ... Έχει   ση µ ασία   να   προσπαθήσει   να   κινηθεί   κανείς   ακριβώς   εκεί , πάνω   στο   διάκενο   των   χρονικών   τ µ η µ άτων .    ΜΔ .   Με   τι   όρους   δη µ ιουργεί   σή µ ερα   κανείς   γλυπτική ; ΓΜ .   Η   χωροποίηση   του   χρόνου   κάνει   νο µ ίζω   δυνατή   την   ύπαρξη   της   γλυπτικής   σή µ ερα …. Στη   γλυπτική µ ε   απασχολεί   η   έννοια   του   υλικού   ή   ορθότερα   της   ενέργειας , που   ενέχει   χρονικές   παρα µ έτρους . Μια   τέτοια   κατεύθυνση   δεν   ασχολείται µ ε   κανενός   τύπου   αισθητική — άλλωστε   τα   αδιέξοδα   της   σύγχρονης   γλυπτικής   έχουν   τη   ρίζα   τους   στην   αισθητική   και   συχνά   γίνεται   αδύνατον   να   αποδεχτεί   κάποιος   πως   ένα   κύτταρο , που   επεξεργαζό µ αστε   στη   βιολογία , είναι µ ια   γλυπτική µ ονάδα … ΜΔ .   Το   ενεργειακό   κύτταρο   της   Κρυογραφίας   είναι   η   λέξη ; ΓΜ . Στην   Κρυογραφία , σκεπτό µ ουν   ότι µ πορεί   κανείς   να   ξεκινήσει µ ε   τη   θέση   ότι  µ ια   λέξη   ή   ορθότερα µ ια   έννοια   σχετίζεται µ ε µ ια   κατάσταση   της   ενέργειας . Εφόσον   επιτευχτεί   αυτό , διαδοχικοί µ ετασχη µ ατισ µ οί   της   έννοιας   επιφέρουν   διαδοχικούς   ενεργειακούς µ ετασχη µ ατισ µ ούς , που   στη   γλυπτική   γίνονται   ορατοί  µ έσω   της   ύλης … Ένα   τέτοιο   λεξικό   εννοιών (A l’infinitif / Λεξικό µ ιας   γλώσσας ) πρότεινε   ο  Marcel Duchamp ως   εγχειρίδιο   χρήσης   για   καλλιτέχνες … Μεθοδολογικώς µ πορεί   ό µ ως   να   συ µ βαίνει   και   το   αντίστροφο , να   ξεκινά   κανείς   από   τον   κόσ µ ο   και   να   πηγαίνει   στις   έννοιες ... Στο   ερώτη µ α   αυτό , που   τέθηκε   από   τον   αρχαίο   κόσ µ ο , ο   Παρ µ ενίδης   διατύπωσε   τη   σκέψη   ότι : « Το   γαρ   αυτό   νοείν   εστίν   και   είναι ». Το   απόσπασ µ α   αυτό   έτυχε  µ εγάλων   διαφοροποιήσεων   στη µ ετάφραση . Ο   Παρ µ ενίδης   φαίνεται   να   αντι µ ετωπίζει   το   ον   και   τη   νόηση   ως   ταυτόση µ α . … Αυτό   που   σκέπτεται , αυτό   το   ίδιο   είναι … Η   ίδια   η   πρόταση , παρότι   αποτελεί   έναν   ιδιότυπο   ταυτολογισ µ ό , επανακαθορίζει   το   νοητικό   περιεχό µ ενο   του   κόσ µ ου , εισάγει   επίσης µ ια   προϋπόθεση , την   ύπαρξη   του   νοόντος   παρατηρητή . Στην   προσπάθεια   να   διερευνηθεί   περαιτέρω   αυτός   ο   χώρος   που « πάγωσε », προέκυψε   η   επιτακτική   ανάγκη   να µ ελετηθεί   η   έννοια   της   εντροπίας   και   η   συνεπακόλουθη   διαχείριση   της   ενέργειας . H έννοια   της   εντροπίας   ε µ φανίστηκε   ως   ένα µ έγεθος µ ετρήσι µ ο   και   δυνητικά   διαχειρίσι µ ο . Αποτελεί   το   ση µ αντικότερο   στοιχείο   του   έργου . Υπάρχει   συχνά µ ια   υπολανθάνουσα   ταύτιση   της   ζωής µ ε   το   θερ µ ό   στοιχείο   και   του   θανάτου µ ε   το   κρύο , το   ψυχρό . Σε   αντίθεση µ ε   αυτήν   τη µ εταφορά , η   ενέργεια  µ πορεί   να   κινηθεί   σχεδόν   σε µ ηδα µ ινές   απώλειες   όσο   πλησιάζου µ ε   στο   απόλυτο    µ ηδέν ( υπεραγωγι µ ότητα ). Ο   πάγος   στην   Κρυογραφία   αποτελεί µ ια   απλή « φυσική », αλλά   και µ ια   νοητική   χρονοπαγίδα . Αν   και   ο   συγγραφέας   τοποθετείται   σε   θέση   απόλυτου   ψύχους , η   αγωγι µ ότητα   της   γραφής   αυξάνει . Αυτή   είναι   η   εγγενής   αντίθεση   κάθε   ανθρώπινης   κατάστασης ... ΜΔ .   Μελετώντας   τη   διαχείριση   της   ενέργειας   τοποθετείς   στο   προσκήνιο   τον   συγγραφέα   και   εκθέτεις   τον ( γραπτό ) Λόγο   του . ΓΜ .   Παίρνω   τη   θέση   του   συγγραφέα   παράγοντας µ ια   ενέργεια , η   οποία   δεν µ πορεί   να   επαναχρησι µ οποιηθεί   στην   αρχική   της µ ορφή . O συγγραφέας   παράγει µ ια   εντροπική   απώλεια , δίχως   να   υπάρχει   τρόπος   να   ισοσταθ µ ιστεί   η   θέση   που   κατέχει   το   τελικό   κεί µ ενο µ ε   την   αρχική   ενεργειακή   θέση   του : πάντοτε   αποτυγχάνει . Στην   περφόρ µ ανς   η   αρχική   ενέργεια   του   συγγραφέα   παρα µ ένει ( απο )µ ονω µ ένη   στο   εσωτερικό   του   δω µ ατίου — στην   συγκεκρι µ ένη   περίπτωση   τον   εκθεσιακό   χώρο   του  About. Για   να   διαχειριστού µ ε   την   κίνηση   της   ενέργειας   σ ’  ένα   έργο   τέχνης , µ πορού µ ε   να   θεωρήσου µ ε   τον   καλλιτέχνη   σ   ένα   περιορισ µ ένο   χώρο , εγκλεισ µ ένο   σε µ ια   θερ µ οδυνα µ ική   συνθήκη , την   οποία   προσπαθεί   να   υπερβεί . T α   βή µ ατα   στα   οποία  µ πορού µ ε   να   οδηγηθού µ ε , θα   περιελά µ βαναν   το   σχεδιασ µ ό µ ιας µ ηχανής   αυτόψυξης   που   καταρρέει   έπειτα   από   κάποιο   χρόνο   λειτουργίας   και   επίσης   στη   διαχείριση   µ ε   όρους   γλυπτικής   τού µ ετασχη µ ατισ µ ού   του   λόγου .... ΜΔ . Πέρα   ό µ ως   από µ ια   παραβολή   της   συγγραφικής   πράξης , µ ου   φαίνεται   ότι   η   επιλογή   του   συγγραφέα   και   η   διαχείριση   της   συγγραφικής   ενέργειας , όπως   παρουσιάζεται   στην   Κρυογραφία , σχολιάζουν µ ε   ιδιότυπο   τρόπο   την   πολιτική   οικονο µ ία   του   σώ µ ατος , προτείνοντας µ ια   πιο   σύνθετη   ανάγνωση   της   ιστορίας   της . Σή µ ερα   που   υποτίθεται   ότι   το   σώ µ α   του   εργάτη   έχει µ ετατραπεί   σε   σώ µ α - παραγωγό   ση µ είων   και   ότι   από   τη   βιο µ ηχανική   εργασία ( υλική   και µ ετρίσι µ η ) έχου µ ε   περάσει   στη µ ετα µ οντέρνα   εργασία ( άυλη , εικονική , λεκτική   και   επικοινωνιακή ), εσύ   εκθέτεις   το   σώ µ α   του   χειρονάκτη   αντιγραφέα  / ποιητή . Στόχος   σου   ήταν   να   υπ o γρα µµ ίσεις   ότι   το   άκεντρο   και   άυλο   σώ µ α , που   προβάλλεται   σή µ ερα , αποτελεί   προνό µ ιο (;) των   λίγων ; ΓΜ .   Ήθελα   να   υπογρα µµ ίσω   ότι   κάθε   εργασία  / πράξη   έχει µ ια   βιο -µ ηχανική   διάσταση . Ο   λόγος , η   γνώση , η   επιστή µ η , η   πληροφορία µ πορεί , σύ µ φωνα µ ε   την    τρέχουσα   αντίληψη , να   αποτελούν   το   νέο µ οντέλο   εργασίας — και   ο   χρόνος   της   εργασίας   να   παύει   να   είναι   το µ έτρο   της   εργασίας . Ό µ ως   τα   πράγ µ ατα   δεν   είναι   ακριβώς   έτσι . Ο   χρόνος   της   εργασίας   παρα µ ένει µ ετρήσι µ ος . Ακό µ η   και   σή µ ερα , για   την   πλειοψηφία   του   πληθυσ µ ού , το   σώ µ α   αποτελεί   πράγ µ α , δηλαδή µ έσον   χρήσης . Η   αφυλοποιη µ ένη   εικόνα   του   σώ µ ατος , που   έγινε   κεντρική   έννοια   τις   προηγού µ ενες   δεκαετίες , ιδιαίτερα   στην   κριτική   σκέψη   που   προέρχεται   από   την   Α µ ερική , συνάντησε µ έσω   της   βιογενετικής   επανάστασης   ένα   νέο   σώ µ α , µ ε   νέα   βιολογική   δο µ ή , βγαλ µ ένο   από   την   αποκωδικοποίηση   και   την   επανακωδικοποίηση   του   γενετικού µ ας   υποβάθρου ... Δίχως   σταθερή   εικόνα   για   το   σώ µ α , η   φιλοσοφία   οφείλει   να   παρα µ είνει   επίσης “ ασταθής ”, να   προσεγγίσει   ένα   εντελώς   άγνωστο   πεδίο   ση µ ασιών   ή   τουλάχιστον   να   προσπαθήσει   να   το   αγγίξει ... Για   την   ακρίβεια , δεν   εί µ αι   σίγουρος   αν µ πορού µ ε   να µ ιλά µ ε   για   κάτι   άυλο   σε   αντιδιαστολή µ ε   την   υποτιθέ µ ενη   υλικότητα   του   κόσ µ ου ... Εικ  . 3. Εγκατάσταση K   ρυογραφία  , photo by Maria Boucaouri © 2 0 1 0