Transcript
Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας Σχολή Επιστημών Αγωγής Τμήμα Παιδαγωγικών Σπουδών Εξ’ αποστάσεως μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση” 2018 EDUG-521: Ειδική Εκπαίδευση: Έρευνα και Σύγχρονες τάσεις Θέμα: «Ένα ενδιαφέρον κίνημα που αναπτύχθηκε τελευταία στα εκπαιδευτικά δεδομένα της Μ. Βρετανίας με ανάλογα αποτελέσματα έχει την επωνυμία «Σχολεία φιλικά διακείμενα στη δυσλεξία» ( Dyslexia friendly schools) » Υπεύθυνος καθηγητής: Δρ. Στασινός Δημήτρης Διδάσκων καθηγητής: Αθανασόπουλος Βασίλειος ΣΦΥΡΗ ΠΟΛΥΞΕΝΗ U181N1374 ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 1 Περιεχόμενα Εισαγωγή ................................................................................................................................... 2 Δυσλεξία .................................................................................................................................... 2 Χαρακτηριστικά δυσλεξίας ................................................................................................... 2 Αντιμετώπιση της δυσλεξίας ................................................................................................. 3 Σχολεία φιλικά διακείμενα στη δυσλεξία .................................................................................. 4 Ιστορική αναδρομή ............................................................................................................... 4 Αρχές λειτουργίας ................................................................................................................. 4 Αποτελέσματα ....................................................................................................................... 5 Ενέργειες μέσα στην τάξη ......................................................................................................... 6 Η πολυαισθητηριακή μέθοδος .............................................................................................. 6 Διαφοροποιημένη διδασκαλία ............................................................................................. 7 Συμπέρασμα .............................................................................................................................. 7 Βιβλιογραφία ............................................................................................................................ 8 2 Εισαγωγή Οι Δυσκολίες Μάθησης είναι ο τομέας της Ειδικής Αγωγής που έχει γνωρίσει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια (Στασινός, 2013) . Τα παιδιά με δυσκολίες μάθησης έχουν κανονική ή ανώτερη νοητική λειτουργία όμως παρουσιάζουν σημαντική διαφορά ανάμεσα στις ικανότητές τους και στην επίδοσή τους στο σχολείο. Οι δυσκολίες αυτές δεν αποδίδονται σε ελλείμματα νοητικά ή αισθητηριακά και η σοβαρότητα των δυσκολιών τους επιβάλλει την παροχή ειδικής εκπαιδευτικής βοήθειας (Στασινός, 2013) . Στην ομάδα των δυσκολιών μάθησης εντάσσονται και οι μαθητές που εμφανίζουν σοβαρές δυσκολίες μάθησης ή ειδικές δυσκολίες μάθησης, στις οποίες ανήκει και η δυσλεξία (Στασινός, 2013) . Δυσλεξία Η δυσλεξία είναι μια ειδική διαταραχή της ανάπτυξης του γραπτού λόγου με μεγάλη συχνότητα εμφάνισης. Η διαταραχή αυτή επηρεάζει σημαντικά την σχολική επίδοση, καθώς και όποια δραστηριότητα της καθημερινής ζωής απαιτεί τη χρήση σχετικών δεξιοτήτων (Παπάνης, Γιαβρίμης, & Βίκη, 2009) . Αρχικά, παρατηρήθηκε το 1676 από τον Johannes Schmidt και ερμηνεύτηκε σαν αποτέλεσμα τραυματισμού του εγκεφάλου . Με την πάροδο των χρόνων, την εξέλιξη της επιστήμης και τις προσπάθειες μελέτης του φαινομένου , το 1917 , ο Hinshelwood διαπίστωσε ότι η δυσλεξία είναι αποτέλεσμα ατελούς ανάπτυξης κυττάρων του εγκεφάλου (Παπάνης, Γιαβρίμης, & Βίκη, 2009) αποτέλεσμα της οποίας είναι να μια δυσλειτουργία που επηρεάζει τα σημεία που ελέγχουν την γλώσσα (Θεοδωρόπουλος, 2010). Χαρακτηριστικά δυσλεξίας Το ποσοστό των παιδιών με δυσλεξία στις μέρες μας είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Από τη βιβλιογραφία φαίνεται να κυμαίνεται από 5- 10% και πλήττει κυρίως τα αγόρια σε ποσοστό τετραπλάσιο ή και μεγαλύτερο από τα κορίτσια (Θεοδωρόπουλος, 2010) . Το παιδί με δυσλεξία έχει κανονικές ή ανώτερες νοητικές ικανότητες και χρησιμοποιεί με ευχέρεια τον προφορικό λόγο. Οι δυσκολίες του εστιάζονται στην χρήση του γραπτού λόγου και παρουσιάζει ελλείμματα στην ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφημένη γραφή . Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν ελλείμματα 3 στον μαθηματικό λογισμό είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με τις προηγούμενες ελλείψεις. Αυτή η απρόσμενα χαμηλή επίδοση στον γραπτό λόγο που δεν συνάδει ούτε με τη νοητική ικανότητα του παιδιού ούτε με τις προφορικές του επιδόσεις είναι που μπορεί να κινητοποιήσουν τον εκπαιδευτικό (Στασινός, 2013) . Το χαρακτηριστικό αυτών των παιδιών είναι ότι μπορούν να είναι το ίδιο καλοί με τους τυπικούς μαθητές μέχρι τη στιγμή που θα πρέπει να βάλουν τις γνώσεις τους στο χαρτί (British Dyslexia Association, 2015). Κι αυτό γιατί τα λάθη του παιδιού με δυσλεξία είναι πολλά και εντοπίζονται στην ανάγνωση και τη γραφή. Κάποια από τα πιο χαρακτηριστικά λάθη του μαθητή εντοπίζονται: σε γράμματα (π.χ. αναγραμματισμοί), σε συλλαβές ( πχ πρόσθεση συλλαβών που δεν υπάρχουν), σε λέξεις (π.χ. αντικατάσταση λέξεων), σε γραμματικούς τύπους και στην ανάγνωση που είναι διακοπτόμενη (Παπάνης, Γιαβρίμης, & Βίκη, 2009) . Ένας μαθητής με δυσλεξία έχει αυτά τα χαρακτηριστικά και η σκληρότερη μελέτη δεν πρόκειται να αλλάξει την κατάσταση ούτε να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες (British Dyslexia Association, 2015). Η δυσλεξία είναι σοβαρή διαταραχή της μάθησης που έχει αποδειχτεί επίμονη και ανθεκτική στον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να γίνει έγκαιρα η διάγνωσή της και απαιτεί προγραμματισμένη και συστηματική προσπάθεια από τη μεριά των εκπαιδευτικών για την αντιμετώπισή της. Με αυτές τις προϋποθέσεις η δυσλεξία μπορεί να είναι αναστρέψιμη ή να βελτιωθεί σημαντικά (Στασινός, 2013) . Αντιμετώπιση της δυσλεξίας Σε διαφορετικές χρονικές περιόδους διαφορετικές σχολές έχουν προτείνει διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της δυσλεξίας (Georgiou, 2018). Τα τελευταία χρόνια η έρευνα για τη δυσλεξία στρέφεται γύρω από τη νευρολογική διάστασή της. Όμως για τον δάσκαλο είναι αρκετό να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά ενός μαθητή με δυσλεξία για να μπορεί να τα αναγνωρίσει, να τα εκτιμήσει και να δράσει (British Dyslexia Association, 2015). Ο εκπαιδευτικός είναι ο πρώτος που θα παρατηρήσει έναν απρόσμενο τρόπο στη γλωσσική συμπεριφορά του μαθητή και αυτός που θα εφαρμόσει στην τάξη το κατάλληλο πρόγραμμα ώστε να βοηθήσει το μαθητή να ξεπεράσει τις δυσκολίες του. Σε αυτό το έργο, η ερευνητική γνώση και η κλινική εμπειρία σε συνδυασμό με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών έχουν να προσφέρουν πλούσιο υλικό στο οποίο μπορεί να 4 ανατρέξει για να είναι αποτελεσματικότερη η παρέμβασή του. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ένα κατάλληλο πρόγραμμα παρέμβασης πρέπει να έχει σωστή δομή, να είναι εξατομικευμένο, να εφαρμόζεται τον κατάλληλο χρόνο και να βασίζεται στην πολυαισθητηριακή μέθοδο . (Στασινός, 2013) . Για να έχουν οι ενέργειες το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι καλύτερα να εφαρμόζονται σε ένα σχολείο στο οποίο να επικρατεί γενικότερα ένα κλίμα φιλικό προς τη δυσλεξία. Αυτή η πρακτική εφαρμόζεται ήδη στα σχολεία της Μεγάλης Βρετανίας με τα σχολεία φιλικά διακείμενα στη δυσλεξία ( Dyslexia friendly schools) (Στασινός, 2013). Σχολεία φιλικά διακείμενα στη δυσλεξία Τα φιλικά διακείμενα στη δυσλεξία σχολεία ( Dyslexia friendly schools) είναι ένας εξειδικευμένος τύπος συμπεριληπτικού σχολείου. Η ιδέα του μοντέλου έχει τις ρίζες του στο δόγμα ένα σχολείο για όλους και στην ουσία αποτελεί την εφαρμογή του αποκλειστικά στο πεδίο της δυσλεξίας (Norwich, Griffiths, & Burden, 2005). Ιστορική αναδρομή Εμπνευστής του μοντέλου είναι ο Neil Mac Key ένας δάσκαλος που έχει δουλέψει για πάνω από 25 χρόνια με μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Είναι γνωστός για την ικανότητά του να δίνει στους εκπαιδευτικούς ευχάριστες και πρακτικές δραστηριότητες που μπορούν να εφαρμόσουν στην τάξη ώστε να υποστηρίξουν τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ActionDyslexia, 2012). Το μοντέλο του Neil Mac Key αγκάλιασε η Βρετανική Εταιρεία Δυσλεξίας η οποία το 1999 εξέδωσε τον πρώτο πληροφοριακό οδηγό για τα φιλικά διακείμενα προς τη δυσλεξία σχολεία. Ύστερα από εκστρατεία ενημέρωσης που διοργάνωσε για να ευαισθητοποιήσει όσους εμπλέκονται (BBC News, 1999), το μοντέλο υιοθετήθηκε, καθιερώθηκε και εφαρμόστηκε στα σχολεία πολλών τοπικών κυβερνήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου, όπως της Αγγλίας και της Ουαλίας (South Ayrshire Council, 2014). Αρχές λειτουργίας Η βασική αρχή των σχολείων αυτών είναι ότι δεν υπάρχει λόγος να περιμένουμε να αποτύχει ένας μαθητής για να κινητοποιηθούμε και να διερευνήσουμε τι συμβαίνει . Στα φιλικά διακείμενα προς τη δυσλεξία σχολεία, οι εκπαιδευτικοί είναι κατάλληλα
