Transcript
HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak Arkivnr. 344 Saksh. Oseland, Stina Ellevseth, Birkenes, Lars Øyvind Saksgang Kultur- og ressursutvalet Fylkesutvalet Møtedato HØYRING AV BKK NETT SIN TILLEGGSSØKNAD OM 300 (420) KV KRAFTLINE MODALEN - MONGSTAD - FRÅSEGN SAMANDRAG For å styrke forsyningstryggleiken i Bergensregionen og fullføre ytre kraftlinesamband mellom Modalen og Kollsnes, søkte BKK Nett om konsesjon til bygging av ny 300 (420) kv kraftline mellom Modalen og Mongstad i Kraftlina vart søkt som kabel i sjø over Fensfjorden, elles som luftline. Dels med grunnlag i høyringsfråsegn til søknaden har NVE bede BKK Nett om fleire utgreiingar. I tilleggssøknaden ligg det føre søknad om alternative trasear på delstrekk, søknad om bygging og drift av transformatorstasjon, bruk av designmaster og rett til å laga og utvida riggplassar, trommelplassar og vegar. Dei største endringane gjeld 2 av delstrekka; Modalen Haugsværdalen, kor kraftleidninga skal gå gjennom delar av Stølsheimen, og ved Eikemo og vidare mot Solhaug og Kvamsdalen. I denne tilleggssøknaden er det størst konfliktpotensial for tema landskap, kulturminne, inngrepsfrie naturområde og friluftsliv. Ein rår til motsegn knytta til eit av riggområda, nord for Matresvatnet ved Stordalsvegen på grunn av automatisk freda kulturminne. FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Fylkesutvalet i Hordaland meiner det er svært viktig av omsynet til forsyningstryggleiken i Bergensregionen å få etablert eit ytre kraftlinesamarbeid mellom Modalen og Kollsnes, og vil rå til at det vert gjeve konsesjon til bygging av ei 300 (420) kv kraftlinje mellom Modalen og Mongstad. 2. Av omsyn til kulturminne og landskap vert alternativ 1.1a oppretthaldt som prioritet på strekninga Modalen Haugsværdalen. Fylkesutvalet ser ingen klare innvendingar mot BKK Nett sine prioriterte traséalternativ på dei andre strekka. 3. Når det gjeld riggområde, trommelplassar m.m. så er ein riggplass i direkte konflikt med automatisk freda kulturminne. Det er på Treet (Askeladden id. nr ) rett nord for Matresvatnet ved Stordalsvegen. Hordaland fylkeskommune stiller krav om at det føreslegne riggområdet må flyttast og varslar motsegn på dette punktet. Riggområdet i Bergsvik vil truleg få stor innverknad på kulturminne og kulturmiljø frå nyare tid. Flytting bør vurderast. Hordaland fylkeskommune har førebels ikkje merknader til andre anlegg nemnt i søknaden. Eventuelle nye og endra tiltak må sendast Hordaland fylkeskommune for vurdering. 4. Fylkeskommunen stør bruk av stadstilpassa design av master 5. Undersøkingsplikta jf. 9 i Kulturminnelova, må oppfyllast i god tid før tiltak i marka vert sett i verk. Paul Nilsen Fylkesrådmann Jan-Per Styve Regionaldirektør Vedlegg: Link til NVE med kartmateriale m.m.: 2 FYLKESRÅDMANNEN, : 1. Innleiing For å sikre forsyningstryggleiken til Bergensregionen, arbeider BKK Nett for å få etablert eit ytre 300 (420) kv kraftlinesamband mellom Modalen og Kollsnes. Utbyggingsplanane har vore delt i to steg, der første steg har vore 300 (420) kv kraftline mellom Kollsnes og Mongstad, mens steg to er videreføringa frå Mongstad til Modalen. I 2010 kom søknaden om konsesjon til strekket Modalen Mongstad. Etter høyringsrunda har NVE bedt BKK Nett om fleire utgreiingar. 2. Prosjektet Behovet for kraftleidninga er grunna i forsyningstryggleiken i regionen samt etablering av nettilgang for ny fornybar energi. Bergenssnittet, den midterste sirkelen på kartet, har i dag ikkje full reserve. Sidan den opphavlege søknaden har forbruksprognosane auka, grunna ny offshore-forsyning og auka nærings- og bustadsutbygging i regionen og planane om ny vind- og vasskraft i regionen har auka vesentleg (frå 228 MW til 460 MW for vind og 144 MW til 278 MV for vasskraft). 3. Søknaden NVE bad BKK Nett om fleire utgreiingar dels med grunnlag i høyringsfråsegna til den opphavlege søknaden. Som følgje av desse tilleggsutgreiingane og vurderingar av merknader til søknaden søkjer BKK nå om endringar og fleire nye traséalternativ langs delar av strekket. I tillegg til dei nye traséalternativa (sjå punkt 3.2), vert det søkt om: Konsesjon for bygging og drift av to elektriske anlegg: o 132 kv kraftleidning Matre kraftverk Haugsværdalen transformatorstasjon. o Omlegging av eksisterande 132 kv kraftleidning Stordal Matre til Stordal Haugsværdalen. Bruk av designmaster på Eikemo, Masfjorden Rett til bygging og utviding av riggplassar, trommelplassar og vegar, Modalen Masfjorden, Gulen, Lindås og Austrheim 3.1 Utbyggingsområdet Planane gjeld kommunane Austrheim, Lindås, Gulen, Masfjorden og Modalen. Planområdet har variert landskap frå høgfjellslandskap i aust til kystlandskap i vest. I vestlege delar går lina i hovudsak gjennom inngrepsnære område, og vil i stor grad følgje i trasé til eksisterande 132kV line. Mellom Modalen og Matre er det trass omfattande vassdragsreguleringar og tilhøyrande nett i Stølsheimen framleis ein del inngrepsfrie naturområde. 3 Dei nye alternativa for linja er på kartet merka i blått (sjå også vedlagte oversiktskart), og BKK Nett søker på dei blå strekka og prioriterer desse, framfor dei raude med unnatak av strekket frå Haugsvær trafostasjon (alt. 2.2) og frå Frøyset (alt. 2.6), kor dei prioriterer høvesvis alt. 1 og Omsøkte trasear Alternativ 2.0: Ny trasé Modalen-Haugsværdalen via Stensrud Det lengste delstrekket, om lag ein tredel, er strekket som kryssar Stølsheimen. Nytt alternativ 2.0 går ut frå Modalen koplingsstasjon og følgjer eksisterande 300 kv leidning til Steinsland kraftverk nord for Steinslandsvatnet. Frå vinkelpunkt i dalbotnen går den nye traseen i vestleg retning opp dalføret langs Gregusbekken opp mot Gregusbotnen. Leidninga vil passera fleire vatn, kryssa Langavatnet og Hjortevatnet, før leidninga stig litt i landskapet. Leidninga vil ha ein del vinkelpunkt, og veksla nordvest og sørvest. Den vil passera sørsida av Kringlebotnen og Kringlebotnsvatnet før den skjer over søraustre delen av Hummelvatnet. Mot Matresdalen går leidninga langs sida av høgdedraget retning mot dalen. Traseen kryssar Matresdalen ved Matresvatnet og går inn i Kvitskaret, og herfrå følgjar den tidlegare omsøkt trasé gjennom dette og ned til tidlegare omsøkt transformatorstasjon i Haugsværdalen. Figur 1: Alternativ 2.0 er blå trasé, alternativ 1.1 er nedste røde trasé, medan 1.1 a er den midtarste traseen. Alternativ 2.0 vil vere 31 km, mot alternativ ,3 km og alternativ 1.1a som vil vere 27,3 km. Kostnadane vil høvesvis verte 186 millionar, 183,8 millionar og 171,8 millionar kroner. Alternativ 2.2: Ny trasé til nytt punkt for fjordspennmaster Haugsvær Alternativ kor fjordspennmasta på Haugsværsida av Haugsværfjorden vert flytta ca 300 meter i sørleg retning, det vil seie lenger opp på Nonklettfjellet. Masta på Solheimsida behaldes. Denne løysinga reduserer truleg talet mastar med 2, då spennet blir om lag 180 meter kortare. Alternativ 2.2 vil vere 1 million kroner billigare enn alternativ 1. Alternativ 2.3: ny trasé ved Stemmevatnet, Solheim Nytt alternativ, 2.3, følgjer eksisterande 132 kv linje. BKK søkte konsesjon på ein trasé nærmare fjorden framfor å følgje den eksisterande 132 kv leidninga mellom Stemmevatnet og Solheim. Alternativ 2.3 er like langt som alternativ 1, men vil vere 0,5 millionar kroner dyrare. Alternativ 2.4a: ny trasé forbi tunet på Eikemo I det nye alternativet, 2.4a, vert traseen lagd lenger sør, på sørsida av Stemmemyra, i staden for å følgja eksisterande 132 kv trasé. 132 kv linja ligg tett på husa på Eikemo, og den er godt synleg i landskapet, noko ein ønskjer å unngå. Alternativ 2.4a aukar trasélengda med 200 meter, og vil auka kostnadane med 1,2 millionar kronar. Alternativ 2.4b: ny trasé Eikemodalen-Solhaug-Bergsvik-Sleire (forbi Kvamsdalen) 4 Det nye alternativet går lenger nord og høgre opp i fjellsida enn tidlegare omsøkt trasé for å få større avstand til eit planlagd hyttefelt. 2.4b vinkler av frå tidlegare trasé på høgdedraget vest for Eikemotunet og nord for fylkesvegen. Ny trasé går i vestleg retning høgre opp i fjellsida og i langt spenn over Fossdalen til nytt vinkelpunkt ca 335 m.o.h. sør for Nonkletten. Derfrå går traseen i sørvestleg retning over Dyrkollelva, kor den kryssar alternativ 1. Det vert også søkt om ein kombinasjon av alternativ 2.4b og 1.4, samt 2.4b og 1. Alternativ 2.4b aukar trasélengda med 1,4 km og kostnadane med 8,4 millionar. Alternativ 2.5: ny trasé ved Sleirsvatnet Nytt traséalternativ kor utgangspunktet er å unngå å nytta holmen i Sleirsvatnet som mastepunkt. I tillegg aukar avstanden til tunet på Kjerdal. Dette alternativet vil korkje auke lengda eller kostnadane. Alternativ 2.6: Frøyset-Fensfjorden Linene kryssar her over i Gulen kommune i Sogn og Fjordane. Alternativ 2.6 følgjer i stor grad tidlegare omsøkte alternativ 1.6, men med plassering av ei høg mast på Vestrelifjellet. I søknaden ligg også føre ei justering av alternativ 1.6. Alternativ 2.6 vil vere like lang som alternativ 1.6, og begge 700 meter kortare enn alternativ 1. Kostnadane for alternativ 2.6 vil vere 3,2 millionar kroner lågare enn alternativ 1, mens alternativ 1.6 vil vere 3,7 millionar kroner billegare. BKK prioriterar følgjande kombinasjon: Alt a 2.4b og gjeldande alternativ 1 på resterande strekk. 4. Konsekvensutgreiing Det ligg føre tilleggsutgreiingar for fleire av dei nye alternative traseane. Desse er tilgjengelege på NVE sine nettsider, Ei samanstilling av konsekvensutgreiingane ligg som vedlegg. Merk at ei slik samanstilling gjer eit grovt oversyn, men er òg unøyaktig i det den slår saman delstrekk og dermed kan informasjon verte redusert/gøymt. 4.1 Landskap Tiltaksområdet har eit variert landskap frå høgfjellsområda i aust til kystlandskap i vest til. Dei mest verdfulle landskapsområda er høgfjellsområda i Stølsheimen og område med kombinasjon av kulturlandskap og vatn på strekninga Eikemo-Kvamsdalen-Sleire. Desse områda har middels-stor verdi og er sårbare for inngrep. Det er også i desse to områda at dei nye alternative traseane skil seg mest frå tidlegare omsøkte trasear. På strekninga Modalen Haugsvær skjærer alternativ 2.0 gjennom eit inngrepsfritt område (INON, eit verkty nytta av forvaltninga for å kunne ivareta urørt natur) i kategori 2 (1-3 km frå tekniske inngrep), og gjer det mindre enn i tidlegare omsøkte alternativ 1.1a, men opplevinga av å vera lenger inn i urørt natur er likevel større i alternativ 2.0. Frå eit landskapsomsyn er utbygging i urørte område svært konfliktfylt, og at eit område opplevast som urørt aukar landskapets verdi. Alternativ 2.0 krysser Steinslandsvatnet i nordenden, og lågare i terrenget enn dei to andre alternativa. Konsekvensutgreiinga skriv at linja bryt opp landskapet på ein vond måte. Linja kryssar turstien mellom Skavlandsbu og Vardalsbu, som er eit viktig turområde og naturopplevinga frå desse hyttene er viktig. Ved Kringlebotn bryt traseen gjennom eit landskap med sterkt markerte landskapsrom og relativt urørte område. Konsekvensutgreiinga vurderar 2.0 å vere dårlegare enn 1.1a på grunn av kryssinga ved Steinslandsvatnet og fordi det kryssar Søndre Stølsheimen i eit område som oppfattast som meir urørd enn alt. 1.1a. Landskapets verdi: middels-stor, konsekvens: middels-stor negativ. Traseen forbi tunet på Eikemo (2.4a) og vidare Eikemodalen-Solhaug-Bergsvik-Sleire (2.4b) vert i konsekvensutgreiingane vurdert samla. Ved Eikemo vil den alternative traseen 2.4a i mindre grad dele opp landskapsrommet og vil verte mindre synleg frå vegen og gardstunet, og traseen vurderast som betre enn opphavleg trasé. Alternativ 2.4b vil gå langs fjellsida av Geiteberget og Vardefjellet ut mot Masfjorden, trekt opp i lia. Linja har ei mast i skaret mellom Vardefjell og Austefjellet, for så å gå innover Tenndalen. Også her vurderast det nye alternativet som betre enn både alternativ 1 og 1.4. Landskapets verdi: middels-stor, konsekvens: middels. 5 Alternativ 2.5 skil seg lite frå tidlegare omsøkte alt. 1 og 1.5. Alt 1 vert vurdert som best, men 2.5 er betre enn 1.5. Heller ikkje alternativ 2.6 skil seg vesentleg frå tidlegare alternativ, og 2.6 vurderast som noko dårlegare enn Biologisk mangfald Naturverninteresser Linjealternativa i vest passerar nedre del av Yndesdalsvassdraget som vart verna i verneplan for vassdrag III i Vassdraget sin verdi ligg i at det er typisk for ytre fjordstrok på Vestlandet. Vassdraget er fattig på sjeldne eller sårbare natur- og vegetasjonstypar. I grunngjeving for vern har ikkje landskap vore spesielt vektlagd. Inngrepsfrie naturområde Det nye alternativet 2.0 vil få liten til middels negativ verknad på inngrepsfrie naturområde (INON) (som omtalt i del 4.1 om landskapskonsekvensar) med eit tap av INON på 7,3 km 2. Området har middels verdi for INON, og traseen vil gje liten til middels negativ verknad på inngrepsfrie naturområde. Alternativ 2.4b, sør for Snjokrona, vil ha innverknad på eit 0,9 km 2 stort INON 2 område. Med liten verdi for INON, får traseen liten negativ verknad. Fugl og anna fauna Traséalternativ 2.0 utgjer ein trussel for kongeørn, både i form av auka kollisjonsfare, og dersom det vert gjennomført forstyrrande anleggsarbeid i hekkeperioden (februar-juni/juli). Den låge linjepasseringa i nordenden av Steinslandsvatnet til utgjere ein betydeleg risiko for fugl som trekk opp/ned Modalen, eller nyttar området langs Steinslandsvatnet til næringssøk. Det nye alternativet gjev middels negativ konsekvens for fugl. Naturtypar og flora I nordenden av Steinslandsvatnet passerer alternativ 2.0 naturtypen Landelia, som er ein lokalt viktig (C-verdi) gammel lauvskog. I botnen av dalen, nord for Steinslandsvatnet passerar traseen ein ny lokalt viktig naturtype, gråor-heggeskog. Det er ikkje kjent registreringar av raudlisteartar langs denne traseen, og strekket Modalen-Matre får samla liten verdi og liten negativ verknad, som gjer ubetydeleg konsekvens. Det nye traséalternativet sør for Snjokrona, alternativ 2.4b, går sør for Vardefjellet gjennom ein stor identifisert naturtype Lauvik kystfuruskog. Den er vurdert som viktig (B), og har grovvekst furuskog med stammehøgder på opp til 20 meter. Skogen er truleg eldre enn det som er vanleg i området; dei eldste trea er truleg år. Dette området får middels verdi og liten negativ verknad, som gir liten negativ konsekvens. For tema hjortedyr får dei nye alternative traseane ingen til ubetydeleg eller liten verknad. 4.3 Friluftsliv Stølsheimen er eit av dei viktigaste turområda for befolkninga i regionen, og DNT (Den Norske Turistforening) har fleire hytter i området. Alle traseane krysser sentrale DNT-løyper og vil vere negativt for friluftslivsinteresser. Alternativ 2.0 kryssar både området i aust som Bergen Turlag omtalar som Taket, og som tilskrivast spesielle opplevingsverdiar. I området kring Kringlebotn går fleire stiar, blant anna Bjørn West løypa som går frå Litlematrestølen og opp til Stordalen Fjellstue. Det er også fleire andre viktige turløyper i dette området, og det er kartlagd som svært viktig i oversikta over viktige friluftsområde i Hordaland. Staden er også viktig historisk, knytt til andre verdskrigen som del i historia om den såkalla Bjørn West-gruppa. Fagutreiar understrek at dette er vanskelege avvegingar, men konkluderar med at samla er alternativ 1.1 det mest negative for friluftsliv, medan alternativ 2.0 er det minst negative for friluftsliv. Alternativ 2.4 har same verdivurdering som alternativ 1.4, men blir vurdert som noko dårligare enn alternativ 1.4, då linja kjem nærare turstiar i bruk, og den vil verta noe meir synleg. 6 Alternativ 2.6 vil vera meir synleg enn alternativ 1.6 ved å mellom anna gå over toppen på Vestrelifjellet. Elles er alternativet ganske likt dei tidlegare omsøkte alternativ 1 og 1.6, og alternativ 2.6 får same verknad og konsekvens som alternativ 1, betydeleg negativ til negativ verknad og middels negative konsekvensar, medan alternativ 1.6 har negative verknader og middels til små negative konsekvensar. 4.4 Kulturminne Hordaland fylkeskommune bad i høyringsuttalen til meldinga frå 2010 om at ein avventa konsesjonshandsaming til kulturminneundersøkingane langs dei ulike traséalternativa var utført. Dette vart ikkje blitt teke til fylgje, men konsekvensutgreiinga ein utarbeida på deltema kulturminne og kulturmiljø ein grundig rapport som såg ut til å ha vore retningsstyrande for dei to alternativa som då stod att. I denne endringssøknaden har ein også fått utarbeida ei særs grundig tilleggsutgreiing på tema kulturminne og kulturmiljø. 132 kv kraftleidning Matre kraftverk Haugsværdalen transformatorstasjon og omlegging av eksisterande 132 kv kraftleidning Stordal Matre til Stordal - Haugsværdalen Søknaden omfattar linjetrasear der det i dag er eksisterande trasé. Som for alternativ 2.0 (sjå nedanfor) har linjetraseen frå Stordalen til Matresvatnet nærføring til kulturminna langs Stordalsvegen. Dette gjeld mellom anna ei gravrøys sør for Stordalsvegen i Tverrlia (id. nr ) som ligg ca. 50 meter nordvest for eksisterande linje, Storsetehilleren (Askeladden id. nr ) som ligg 150 meter nordvest for eksisterande linje og tuftene m.m. på Treet i Matresdalen (id. nr ) som ligg vel 230 meter nord og nordvest for eksisterande linje. Då det ikkje er tale om særlege endringar og med omsyn til at det er tale om eksisterande trasear har ikkje Hordaland fylkeskommune vesentlege merknader til omlegginga. Frå Modalen til Haugsværdalen er det søkt om eit nytt alternativ 2.0. Dette er eit alternativ til dei tidlegare omsøkte alternativa 1.1a og 1.1 frå Modalen til Øvredalen og frå Øvredalen til punktet der alternativ 2.0 og alternativ 1 møtast i same trasé mot Haugsværdalen. På austsida av Steinslandsvatnet skal linja fylgja eksisterande 300kV trasé fram til Modalen koblingstasjon. Vidare skal traséen kryssa dalen rett nord for Steinslandsvatnet og gå i vestleg retning opp i Stølsheimen, bøye av mot sørvest over Langavatnet (som er regulert) og dreiar meir i vestleg retning att rett vest for Hjortevatnet (regulert) og fortset om lag slik heile strekket fram til Matresvatnet der den dreiar svakt vestnordvest mot Haugsværdalen. Dei verneverdige bygningane og kulturmiljøet på Steinsland vil i liten grad bli påverka av det nye traséforslaget. Det er heller ikkje kjent kulturminne eller kulturmiljø som linja vil få særleg innverknad på før den kjem ned sør for Kringlebotnsvatnet og ned mot sørenden av Matresvatnet. Som tilleggsutgreiinga for kulturminne og kulturmiljø viser, vil alternativ 2.0 få noko meir visuell innverknad på kulturminne og kulturmiljø enn alternativ 1.1a som Hordaland fylkeskommune tidlegare har gått inn for. Linja vil mellom anna passera om lag 800 meter sør for Kringlebotn. Denne garden vart teken opp i første halvdel av 1700-talet. Bygningane vart brent under krigen, så det er ikkje eit verneverdig bygningsmiljø ein finn der i dag. Det kan nemnast at linjetraséen vil kryssa ruta til den årlege Bjørn West-marsjen i dette området. Vidare vil linja passera om lag 400 meter sør for det automatisk freda kulturminnet Storsetehilleren (Askeladden id. nr ) der det er gjort mange funn som skriv seg frå byrjinga av eldre jernalder og framover. Sør for Matresvatnet vil linjetraséen ha ein avstand på ca. 250 meter til automatisk freda kulturminne på Treet i Matresdalen (id. nr ). Dette er eit busetnad- og aktivitetsområde som truleg går attende til jernalderen, der det mellom anna er påvist tufter og innhegning. Det kan òg nemnast ei gravrøys sør for Stordalsvegen i Tverrlia (id. nr ). Avstand til linjetrasé vert over 1 kilometer. Hordaland fylkeskommune har tidlegare gjeve fråsegn om at alt. 1.1a frå Modalen til Øvredalen var det klart beste alternativet med omsyn til kulturminne og kulturlandskap. Hordaland fylkeskommune meiner framleis at alternativ 1.1a er det beste alternativet, men har førebels ikkje vesentlege merknader til alternativ 2.0 ut over det som er nemnt ovanfor. Arkeologiske registreringar må påreknast for alle dei omsøkte alternativa då ein har lite kjennskap til utn
