Transcript
Romuald
WADAS
INSTYTUT TECHNOLOGII ul. Wólczyńska
MATERIAŁÓW
133, 01-919
ELEKTRONICZNYCH
Warszawa
Interpretacja zjawisk magnetooptycznych
1. WSTfP Zjawiskami
magnetooptycznymi
optyczne zachodzęce tych zaliczane poddanych
sę z j a w i s k a
działaniu
Kryształy
będę one w y k o r z y s t a n e
W
fal
w ośrodkach
sę w o p t y c e
podwajacze
nym. Polega
latach odkryto
zjayiisk
dielektrycznych
jako izolatory,
fazy. Przewiduje
podczerwieni,
cyrku-
się,
rotatory
częstotliwości,
nowe zjawisko
o n a na i n d u k o w a n i u
tryczne, a momentu
momentu
elektrycznego
że
fazy,
generatory
nazwane
mo-
i wzmac-
pole
zostały w antyferromagnetykach,
rych w y s t ę p u j e
do z a s t o s o w a ń
m a g n e t o e l e k t ry c z n e
s o w a n y m i dot ęd k r y s z t a ł a m i urządzeniach Stosunkowo
optyczne,
wykorzystujące
fonony
późne wykorzystanie
było p r a w d o p o d o b n i e
elek-
skierowane
sę
antyrówno-
będij k o n k u r e n c y j n e np.(niobian
przełączniki,
te
złoconych
s i ę , że k r y s z t a ł y , w
diamagnetycznymt
jak modulatory
zomagnetyczne
pole
technicznych.
tj, w k r y s z t a ł a c h
się w z a j e m n i e . O c z e k u j e
zjawisko
przez
magnetyczne. Momenty
z dwu p o d s i e c i , w których momenty magnetyczne i kompensuję
magnetoelektrycz-
magnetycznego
przez
sę n i e w i e l k i e , a l e w p e ł n i w y s t a r c z a j ę c e
legle
zjawiska do
spinowych.
ostatnich
Odkryte
Niekiedy
magnetycznego.
i przesuwniki
jako detektory
dulatory częstotliwości, niacze
pola
stosowane
amplitudy
nazywać wszystkie
magnetycznych.
obserwowane
zewnętrznego
magnetyczne
latory, modulatory
przyjęto
w kryształach
któ-
ze
litu) w
stotakich
i urządzenie
pie-
optyczne.
kryształów
p r z y c z y n ę , że z j a w i s k a
magnetycznych w
magnetooptyczne
technice
pozostawały
niewyjaśnione, Jeśli światło elektryczna
p a d a na s u b s t a n c j ę
fali elektromagnetycznej
nymi substancji. Momenty
elektryczne
indukowane właśnie
składowę
Składowa
przez
magnetyczna
dielektryczna, oddziaływuje albo w niej
elektryczny
fali e l e k t r o m a g n e t y c z n e j
http://rcin.org.pl
to t y l k o
składowa
z momentami
elektrycz-
istniej?, albo
fali
s.
elektromagnetycznej.
nie o d d z i a ł y w u j e
z
ośrod29
kiera, p o n i e w a ż bliska
jest
podatność
z e r u . Tak
nych. Tymczasem tałów
obserwuje
na zjawiska
parametry
nościami
ośrodkach,
Parametry
optyczne
stałe wymiany
magnetycznymi
i mognetostrykcji.
zwięzku
nie były
Domyślano
się
i
przez
magnetoniektó-
elektrycznym
ilościowo
krysz-
określane
jego momentem
określone
magnetycz-
magnetycznych
anizotropia
między momentem
kryształu, a ściślej
te b y ł y n i e p e ł n e ,
optycznych
również
sę w r ę c z
takie jak: m a g n e t y z a c j a ,
rych przyczyn wzajemnego Domysły
na c z ę s t o t l i w o ś c i a c h
się s i l n y w p ł y w w ł a s n o ś c i
optyczne.
magnetyczne,
krystaliczna,
magnetyczna
j e s t we w s z y s t k i c h
a włas-
magnetycznym. pozostały
hipotezami. jest
Tymczasem w krysztale magnetycznej Związek
możliwe wykazanie,
lub i n d u k o w a n y światła
ten o b s e r w u j e
magnetykach,
słabych
ferrytach. Okazało być opisany jest
się
elektryczn?
ścisłe
zwiazany
z momentem
i m i e r z y vje w s p o m n i a n y c h
ferromagnetykach,
należę
spinowego
Wyrazy
momentu
stosunkowo
uwzględnienia
stosowanych
niemożliwy
jest
dotęd do opisu
relatywistycznych, Być m o ż e ,
które
fali elektromagnetycznej
z momentem Oednym
"kanałami".
pola elektrycznego swego
z momentem
Moment
magnetyczny
tycznego funkcję
atomu
p® =
talnym, ^ ^
ilościowy
Hamiltona,
za pomoc?
te nie z o s t a ł y
równa-
Dlatego formuł
dotęd
również składowej
nie-
magnetycznym,
opisane.
elektrycznej
następuje
z n i c h sg b e z p o ś r e d n i e
dwoma
oddziaływania
Oddziaływania
te n i e
maję
nierelatywistycznych.
składa
się z e
"spinowego" moment
momentu
magne-
orbitalny
jest
elektrycznego
pI- gdzie
elektrycznym
ich
magnetycznych.
i o r b i t a l n e g o jJ . O t ó ż m a g n e t y c z n y momentu
z tym
w nierelatywistycznych
magnetycznym.
odpowiednika w formułach
Nie
odpowiadają-
fenomenologiczne.
pola elektrycznego,
niezależnymi
może
[l-s].
relatywistycznych.
w operatorze
kryształów
nie b y ł y b y
i wielu
który
z momentem
magnetooptycznych
również dlatego zjawiska
Oddziaływanie
i-pinu, lub
i w związku
odpowiedników
opis zjawisk
granatach
tylko z teorii
dalszych wyrazów
te nie m a j ę s w o i c h
antyferro-
równania Diraca
magnetycznego
słabych
elektro-
magnetycznym.
relatywistyczny,
istnienie
magnetycznego, wynika
do e f e k t ó w
opis wymaga
samo
istniejący
fali
wyżej
magnetycznych
to e f e k t
operatora Hamiltona
to n i c d z i w n e g o , p o n i e w a ż
Oddziaływania
elektryczny
składowa
s i ę , że j e s t
za p o m o c ?
c e g o mu m o m e n t u
niach
jest
że m o m e n t
przez
|e| r j e s t w ł a ś n i e magnetonem
h^^B
-
momentem
(Px %
-
elektrycznym,
Bohra, v prędkościę
elektronu
(I) 1 momentem i c
orbi-
prędkości?
światła. Powyższa nych
i może
formuła ma swój być
odpowiednik
otrzymana z funkcji
Oeśli Więc pole elektryczne samym 30
indukuje
magnetyczny
indukuje
moment
w równaniach
nierelatywistycz-
Hamiltona. moment
elektryczny,
orbitalny. Oddziaływania
http://rcin.org.pl
to
tym
między
magnetycznymi
momentami
dukować. Opisane trycznego
z momentem
Oesteśmy z momentem
orbitalnymi
z w i g z k i s? drugim
i spinowymi "kanałem"
pola
wyde-
elek-
magnetycznym.
p r z y z w y c z a j e n i , ze p o l e elektrycznym
nym, Odwrotne
jest już łatwo
oddziaływań
elektryczne
a pole magnetyczne
oddziaływania
sę m i e r z o n e
oddziaływuje
tylko z momentem
nie
tylko magnetycz-
tylko w z j a w i s k a c h
magne-
tooptycznych. Możliwe
jest
również podanie
i magnetyczny. Całkowity
moment
= Dwa pierwsze wyrazy
prawej
a
momentem
tryczne, Współczynnik a jego wartość w ferrytach
w
i podatność Y ma nie
moment
dielektrycznych wyrazy wania
tylko
określa
fj^^ j e s t
nych z drganiami również efektem Ostatni wyraz
wy-
Ostatni
przez
pole
elek-
magnetoelektrycznej Jest
to w a r t o ś ć
mała
przyzwyczajeni
jednak
występuj?
poznawcze,
inne
ale
użytkowe. następujęca:
znany. W
elektryczny
podatności
podatnościę
substancjach
indukowany
elektrycznej.
elektryczny
drugi opisuje
sieci, formuły
zależnę
oddziaływania
przez Dwa
pole
ostatnie
od
namagneso-
momentów
magnetycz-
również magnetostrykcję. Magnetostrykcja
bardzo słabym wynoszęcym
przez pole magnetyczne. ale
nazwę
Pier-
nosi nazwę
jakich jesteśmy
ma postać
on moment
sg z n a n e .
relatywistycznego.
kryształu. Wyraz
magnetyczny
indukowanym
pierwszy wyraz jest
a (X ^^ j» n o s i
wzoru
spinowym. Drugi
tylko znaczenie
parametry
elektryczny
sę p o c h o d z e n i a
Współczynnik
(2)
lub s t o p a c h m a g n e t y c z n y c h , iv o p t y c e
tym p r z y p a d k u
elektryczne
postać:
1 0 ^ - 10 do
elektryczny
ilj
podatności
podatności
techniczne
momenty
podatno-ici V a n V l e c k a ,
w a h a się vi g r a n i c a c h
określa
Natomiast
nazwę
ma
powyższego
magnetycznym
T nosi
do w a r t o ś c i
skale wartości również
strony
momentem
magnetycznej
wyraz jest właśnie
w porównaniu
magnetyczny
- iiij H j -
wszy z nich jest magnetycznym razu V a n V l e c k a
formuł określajęcych
(3) Nie
10
określa moment
elektryczny
tylko więc pole elektryczne
i pole magnetyczne
jest
- moment
indukowany indukuje
moment
elektryczny.
http://rcin.org.pl
31
2, ZJAWISKO
RAMANA
Zjawisko szęcych w
technice
typu
jest
efekt
Ratnana w ł g c z o n o
nazwę
rozpraszania
zjawiskami
do s z e r o k i e j
światła
chaotyczny. Tymczasem
przez substancję kach jest kierunku szonego
ono
Ramana jest
propaguje
selektywna
zamieniając? częstotliwość
kryształu
lub innej
lub w języku
oznaczyć tliwość der
kwantowym
światła
rozproszonego
dobrze
atomów w sieci wywołują
elektromagnetycznej dźwiękową zasady pędów W
fotonów
i
oscylacje
magnetycznych
tów m a g n e t y c z n y c h
zwane
więc ją-
częstofali
analogia
przez
tego z j a w i s k a
falę
zachowuje
zasada
^ - ^ ^
Nieznana
2
mają
specyficzne
lub
zachowania
Ratępna. nie
momentów
ma
wartości
tę o m i n i ę t o bliskich
nego, Ponieważ częstotliwość
fala
spinowa
światła ^
formuły
obserwowanych
padające
ferromagnetycznej opisujące
przyjmując
obserwowana
od częstotliwości
istnienie rezonansu
fal
http://rcin.org.pl
za
światło
częstotli-
rezonans w
mog^* ferroma-
spinowych
ferromagnetycz-
eksperymentalnie
rezonansu
o czę-
rozpro-
do i n t e r p r e t a c j i
modulowała
częstotliwości
momenkorpus-
b y ł o , że w a n t y f e r r o m a g n e t y k u
przez
o częstotliwościach
Wysnuto
drgania
magnetycznych
^ + "^a' trudniejsza
mające
powyżej
ich o d p o w i e d n i k i
modulujęco
przyczyna
. Dziwne
określane
i
była
równą podwójnej
rezonansowej
typ z j a w i s k a
Jedna z częstotliwości
gnetykach. Trudność
32
o
elektryczna
ten z n i k a p o n a d t o
spinowymi
częstotliwości
fal s p i n o w y c h .
krotnie większa
elektrycznych
dodatkowo
nowy
oscylacjom
rezonansowej
zjawiska
często-
światła. Drgania
na d w i e c z ę s t o t l i w o ś c i
modulującą
antyferromagnetycznym
istnieć
p r z e z u; , to
składowa
jest
częstotliwość
szonego wynosiła właśnie
wości
sprężys-
światła
odkryto w antyferromagnetykach.
falami
kularne - magnony. Niższą
częstotliwością
atomów
fal
Istnieje więc pełna
odkryto
rozproszone
h i p o t e z ę , że c z ę s t o t l i w o ś ć
pomocą
momentów
z drganiami sieci. Efekt
eksperymentalnie
jąder
nazwę
o c z ę s t o t l i w o ś c i ui ^ n e l e k t r o n i c e
temperatury Curie, Zjawisko
stotliwości
tworzy
określić.
fononów,
kryształach
bliska
modulacja
tymi o d d z i a ł y w u j e
wyżej. Dołączona
S t w i e r d z o n o , że ś w i a t ł o nic wspólnego
rozpro-
w y n o s i uj ^ - lo i. ca ^ + o;, N a s t ę p u j e
o c z ę s t o t l i w o ś c i cu . K w a n t o w y o p i s
przedstawione
noszą
od
to w ł a ś -
ta nie
ściśle
fal s p r ę ż y s t y c h
o częstotliwości
fali nośnej
Jeśli
światła
sg d r g a n i a
takie
to
wypad-
różnym
padającego, Jest
światła
znana w elektronice
t l i w o ś c i LU , Z m o m e n t a m i z modulacją
na k i e r u n k u
- fononów, Jeśli częstotliwość
p r z e z ai^ a c z ę s t o t l i w o ś ć
w krysztale
ujemnym.
to w p e w n y c h
i d a j e się
substancji. Drgania
tego
"uporządkowany"
cecha efektu Ramana, Częstotliwość
p a s m a , l e c z jest
Przyczynę tych
bardzo
światło,
światła
s?
zjawiskiem
światła w y k a z u j e , że częstotliwość
różna od c z ę s t o t l i w o ś c i
no-
światła
powierzchni. Oest
technicznie
rozpraszane. Pomiar wykonywany
nie n a j i s t o t n i e j s z a szerokiego
efekt
przezroczystą
propagacji jest
znanym
na n i e r ó w n o ś c i a c h
z tym nie m u s i być z j a w i s k i e m
optycznych
rozpraszania
ujemnymi. Najpowszechniej
rozpraszanie
i w zwięzku
klasy zjawisk
światła. Zjawisko
jest
ferromagnetycznego
dwu