Transcript
Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – klasa III - G4 Żory ............................................................................................................................. ............................................................................................................
ZWIĄZKI CHEMICZNE BUDUJĄCE ORGANIZMY Sprawdź, czy rozumiesz różnicę między związkami organicznymi i nieorganicznymi oraz czy potrafisz odczytywać dane zawarte tabeli, na wykresie itp. 1. Pierwiastkiem, który występuje we wszystkich związkach organicznych jest: □A wapń □B azot □C węgiel □D fosfor Informacje do zadań 2 – 3. Średnia zawartość związków chemicznych w komórkach w przeliczeniu na jednostkę masy Zawartość w komórce Związek chemiczny roślinnej zwierzęcej woda 75,0 % 60,0 % sole mineralne 2,0 % 4,6 % cukry 18,0 % 5,5 % tłuszcze 0,5 % 11,0 % białka 4,0 % 18,7 % kwasy nukleinowe 0,5 % 0,2 %
2. Średnia procentowa zawartość związków organicznych w komórce roślinnej jest równa: □A 23 % □B 35,4 % □C 77 % □D 64,6 %
3. Wybierz poprawny tytuł dla poniższego diagramu: cukry 15,5 %
tłuszcze 31,1 %
kwasy nukleinowe 0,6 %
białka 52,8 %
□A Średnia zawartość związków organicznych w komórce roślinnej. □B Udział związków organicznych w łącznej masie związków chemicznych w komórce roślinnej. □C Udział poszczególnych związków organicznych w łącznej ich masie w komórce zwierzęcej. □D Procentowy udział poszczególnych pierwiastków w budowie komórki zwierzęcej.
Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – klasa III - G4 Żory ............................................................................................................................. ............................................................................................................
4. Tabela przedstawia procentową zawartość wody w różnych częściach roślin. Część rośliny młode liście dojrzale liście zielone łodygi zdrewniałe łodygi nasiona
Średnia zawartość wody (w %) 90 72 75 60 10
Oceń prawdziwość podanych zdań: Im starsza część rośliny, tym więcej wody w jej komórkach do procesów życiowych. Organy roślin zdolne do przeprowadzania fotosyntezy mają więcej wody niż niezdolne.
P
F
P
F
□A PP □B FF □C PF □D FP
Sprawdź, czy potrafisz zidentyfikować związek chemiczny i opisać jego funkcję w organizmie. 5. Wskaż nazwę związków chemicznych, których dotyczy opis. Są zbudowane z atomów węgla, wodoru i tlenu, które tworzą zarówno cząsteczki proste, jak i złożone, w postaci długich łańcuchów. Jedne są dobrze rozpuszczalne w wodzie, inne nie rozpuszczają się w niej wcale. Dla wszystkich istot są podstawowym źródłem energii. Występują między innymi w mleku ssaków, w miąższu owoców i warzyw oraz w ścianach komórkowych roślin. □A białka □B tłuszcze □C cukry □D kwasy nukleinowe 6. W pokarmach, które codziennie spożywa człowiek, nie powinno zabraknąć substancji, które są nie tylko głównymi składnikami budulcowymi każdej komórki, ale pełnią także funkcje regulacyjne i obronne. Ich niedobór u dzieci powoduje zahamowanie wzrostu i osłabienie odporności. Opisane substancje to □A witaminy □B węglowodany □C białka □D sole mineralne
Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – klasa III - G4 Żory ............................................................................................................................. ....................................................................................................... .....
7. Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź (A albo B) i jej uzasadnienie (1 albo 2). A B
Białka pełnią funkcję: energetyczną ponieważ regulacyjną
1 2
odpowiadają za skurcze włókien mięśniowych. niektóre z nich są hormonami.
□A A1 □B A2 □C B1 □D B2
8. W każdej kategorii zaznacz nazwy odpowiednich węglowodanów (A-E) (nazwy mogą się powtarzać) 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. A – glukoza
cukry proste cukry złożone materiał energetyczny materiał budulcowy
B – skrobia
C - celuloza
□ □ □ □
A A A A
□ □ □ □
B B B B
□ □ □ □
C C C C
□ □ □ □
D D D D
D – glikogen
□ □ □ □
E E E E
E - chityna
9. W poniższych zdaniach podano informacje o funkcjach podstawowych związków chemicznych. Zidentyfikuj je – wybierz ich nazwy spośród A-F. Są najbardziej zróżnicowaną grupą związków chemicznych pod względem pełnionej funkcji. Przechowują informację genetyczną o budowie 9.2. białek komórki. To związek energetyczny o największej 9.3. kaloryczności. W zależności od ilości w jakiej występują 9.4. w organizmie, mogą pełnić funkcję budulcową (makroelementy) lub regulacyjną (mikroelementy). 9.1.
A – węglowodany D – kwasy nukleinowe
B – białka E – witaminy
□A □B □C □D □E □F □A □B □C □D □E □F □A □B □C □D □E □F □A □B □C □D □E □F
C - tłuszcze F – sole mineralne
10. Wskaż zdanie fałszywe: □A Woda bierze udział w regulacji tempa przebiegu procesów komórkowych. □B Woda jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem. □C Woda bierze udział w usuwaniu produktów przemiany materii z organizmu. □D Woda transportuje składniki odżywcze w organizmie.
