Transcript
Cykl komórkowy RozmnaŜanie komórek: powstanie 2 identycznych genetycznie komórek potomnych; Konieczne: • skopiowanie DNA w kaŜdym chromosomie • rozdzielenie chromosomów
Fazy cyklu komórkowego Interfaza: • G1 •S • G2 Faza M = podział: • podział jądra - mitoza • podział komórki na 2 potomne - cytokineza
Cykl komórkowy Typ komórki
Czas trwania cyklu komórkowego
Komórki droŜdŜy
1,5 – 3 godz
Komórki zarodka Ŝaby
30 min
Komórki nabłonka jelita ssaka
ok. 12 godz
Fibroblasty ssaków
11-24 godz
Hepatocyty ludzkie
ok. 1 rok
Standardowy cykl komórkowy
Podziały bruzdkowania komórki jajowej po zapłodnieniu
Kontrola cyklu komórkowego Układ kontroli cyklu komórkowego: -sygnały z wnętrza komórki - sygnały zewnątrzkomórkowe Regulacja sekwencji zdarzeńrozpoczęcia kolejnego etapu po zakończeniu poprzedniegosprzęŜenie zwrotne – punkty kontrolne: G1 (czy otoczenie jest sprzyjające, DNA nieuszkodzony); G0 stan spoczynku
GG0 G
G2 (czy replikacja DNA zakończona) Regulacja: kinazy białkowe zaleŜne od cyklin (Cdk)
Podział komórki – faza M • inicjuje kinaza fazy M ( M-Cdk) • podzielenie i segregacja chromosomów • podzielenie cytoplazmy • kończy się , gdy M-Cdk ulega inaktywacji
Przygotowanie do podziału - interfaza
Interfaza - podwojenie chromosomów (replikacja DNA- faza S) chromatydy siostrzane Połączone przez kohezyny
kohezyny • odpowiadają za kohezję (przyleganie) chromatyd siostrzanych • ewolucyjnie konserwatywne • kompleksy czterech białek (SMC -Structural Maintenance of Chromosomes) • model pierścienia
Interfaza - kondensacja chromosomów Kondensyny – kompleksy białkowe
upakowanie DNA: 10 000 –50 000x
interfaza – cykl centrosomowy • rozpoczęcia na początku fazy S • duplikacja • rozdział (2 astrosfery) na początku fazy M
Cykl komórkowy – faza M
5 faz mitozy: profaza prometafaza metafaza anafaza telofaza cytokineza
Cykl komórkowy – faza M
powstawanie wrzeciona dynamiczna niestabilność mt (fosforylacja białek MAP; katastrofiny)
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy
prometafaza
20-40 mt
Kinetochory przyczepiają chromosomy do wrzeciona mitotycznego (konieczna centromerowa sekwencja DNA)
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy
Chromosomy przytrzymywane pod znacznym napręŜeniem
Cykl komórkowy metafaza
Cykl komórkowy
przerwanie połączeń kohezynowych (aktywacja kompleksu promującego anafazę APC)
Cykl komórkowy anafaza
1µm/min
Anafaza B
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy telofaza
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy Cytokineza w komórkach zwierząt
- połoŜenie wrzeciona podziałowego- powstawanie bruzdy - powstawanie tzw. śródciałka - rozpad wrzeciona i powstawanie bruzdy ( Mt astralne)
Cykl komórkowy podział fibroblastu
film
Cykl komórkowy cytokineza w komórce roślinnej
- pierścień przedprofazowy (PPB) (od fazy S do M) PPB wyznacza miejsce dla płytki podziałowej
-płytka podziałowa pierścień równikowy-część wrzeciona podziałowego + nowe Mt i FA fragmoplast (pęcherzyki z celulozą i pektyną) pierwotna ściana komórkowa
Cykl komórkowy
cytokineza w komórce roślinnej
Cykl komórkowy
szlak płciowy
G0
ZróŜnicowanie komórki
mejoza gamety
Cykl komórkowy mejoza - I podział
Cykl komórkowy mejoza
Cykl komórkowy metafaza w mitozie i mejozie
