Transcript
ΠΑΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΣΠΗΛΑΙΩΝ ΤΟΥ ΚΙΕΒΟΥ Διηγήσεις από τη ζωή και τα κατορθώματα των οσίων πατέρωνΤης Κίεβο-Πετσέρσκαγια Λαύρας. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ΛΑΥΡΑ των Σπηλαίων του Κιέβου, υπήρξε μία ζωηφόρος άμπελος, πουέθρεψε για χίλια σχεδόν χρόνια την Ορθοδοξία του Βορρά, με «βότρυας ζωής». ã Παλαίστρα υπερφυών αγώνων. ã Ορμητήριο πνευματικών αναβάσεων. ã Φυτώριο αγίων ανδρών. Ανδρών, που με τις πύρινες προσευχές, τ'ασκητικά παλαίσματα, τις θαυματουργίες και την αγιότητά τους, ενίσχυσανκαι στερέωσαν το μήνυμα του Ευαγγελίου στη Ρωσία. Στο «Πατερικό των Σπηλαίων του Κιέβου» περιέχονταιτα στοιχεία που διασώθηκαν από τους βίους και τακατορθώματα των οσίων εκείνων πατέρων, των πρώτωνοικιστών των σπηλαίων και των μαθητών τους. Συντάχθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα στη σλαβονικήγλώσσα.Στα τρία πρώτα μέρη του βιβλίου, ο άγνωστοςσυντάκτης του, συγκέντρωσε τις σχετικές διηγήσεις τωνοσίων Νέστορος του χρονογράφου, Πολυκάρπου,αρχιμανδρίτου της Λαύρας και Σίμωνος, επισκόπουΒλαντιμίρ και Σουζντάλ.Στο τέταρτο μέρος, δίνονται κάποια βιογραφικά στοιχεία για τους τρεις αυτούςιερούς συγγραφείς, ενώ έχουν προστεθεί και δύο μεταγενέστερες «διηγήσεις»που σχετίζονται με τη μονή των Σπηλαίων.Το «Πατερικό» γνώρισε και άλλες νεώτερες εκδόσεις στη σλαβονική και ρωσικήγλώσσα.Μία απ' αυτές, της Οδησσού (1903), απετέλεσε την κύρια πηγή μας για τηνελληνική μετάφραση, στην οποία προτάξαμε και ένα σύντομο ιστορικό σημείωμαγια τη Λαύρα των Σπηλαίων.Απ' αυτή την έκδοση, προέρχονται και οι χαριτωμένες λαϊκές γκραβούρες πουσυνοδεύουν το κείμενο.Ανατρέξαμε ωστόσο και σ' άλλα έργα, που μιαν επιλογή τους παραθέτουμε στοτέλος του βιβλίου, για τη διαφώτιση κάποιων σκοτεινών ιστορικών σημείων, τηδιευκρίνιση ασαφειών, την αποκατάσταση σφαλμάτων σχετικών με χρονολογίες,γεγονότα και πρόσωπα. Είναι αλήθεια ότι στους ιερούς χρονογράφουςπαρατηρείται κάποτε, είτε άγνοια ορισμένων γεγονότων, είτε αδιαφορία για τηνακρίβεια και τεκμηρίωση των πληροφοριών που παρέχουν. Δικαιολογημένη όμως είναι τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη.Η άγνοια, γιατί οι συνθήκες της εποχής τους δεν ευνοούσαν κατά κανόνα τηνεπαρκή ιστορική έρευνα και ενημέρωση.Και η αδιαφορία, γιατί ένας ιερός χρονογράφος δεν «γράφει ιστορία», αλλά«λαλεί οικοδομήν και παράκλησιν και παραμυθίαν», κατά τον απόστολο Παύλο,«προς τον καταρτισμόν των αγίων..., εις οικοδομήντον σώματος του Χριστού».Σημειώνουμε τέλος, ότι κατά την επεξεργασία τηςελληνικής μεταφράσεως, απαλλάξαμε το κείμενο απόένα φόρτο περιττολογιών, επαναλήψεων καιεκφραστικών υπερβολών, που θα καθιστούσανκουραστική την ανάγνωσή του.Μέσα στο «Πατερικό των Σπηλαίων του Κιέβου», οαναγνώστης δεν θα βρει τη σοφία του κόσμουτούτου. ã Θα βρει όμως την παρουσία του ΑγίουΠνεύματος, ã θα βρει την περίσσεια της χάριτος, ã της σοφίας ã και της δυνάμεως του Θεού στους απλοϊκούς σπηλαιώτες πατέρες τουπρώιμου ρωσικού μοναχισμού.Ο βίος και η πολιτεία τους, αποδεικνύουν γι' άλλη μια φορά ότι «τα μωρά τουκόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη, και τα ασθενή τουκόσμου εξελέξατο ο Θεός, ίνα καταισχύνη τα ισχυρά και τα αγενή του κόσμου καιτα εξουθενημένα εξελέξατο ο Θεός, και τα μη όντα, ίνα τα όντα καταργήσει». Δ' Κυριακή των ΝηστειώνΜνήμη του οσίου πατρός ημώνΙωάννου της ΚλίμακαςΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ Η Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου Η ΛΑΥΡΑ των Σπηλαίων του Κιέβου (Κίεβο-Πετσέρσκαγια ή απλώς ΠετσέρσκαγιαΛαύρα) βρίσκεται στο νότιο άκρο του Κιέβου, πάνω σε δυο λοφίσκους της δεξιάςόχθης του Δνείπερου πόταμου. Τον 11ο αιώνα, ο τόπος αυτός ήταν καλυμμένοςμε πυκνά δάση.Πρώτος ασκητής της περιοχής ήταν ο πρεσβύτερος Ιλαρίων, που έσκαψε εδώ ένασπήλαιο και επιδόθηκε στη νηστεία και την προσευχή.Το 1051 ο Ιλαρίων γίνεται μητροπολίτης Κιέβου και το σπήλαιο του μένει έρημο.Τότε έρχεται και κατοικεί σ' αυτό ο όσιος Αντώνιος ο Αθωνίτης, ο πατέρας καιθεμελιωτής του ρώσικου μοναχισμού. Μέσ' από τις σελίδες του «Πατερικού» θα γνωρίσουμε τις συνθήκες και ταπεριστατικά που συνδέονται με την ίδρυση της Λαύρας στον τόπο που ασκήτεψεο όσιος Αντώνιος. Θα δούμε ακόμη την οργάνωσή της σε κοινόβιο, από το μεγάλοοργανωτή του ρώσικου μοναχισμού όσιο Θεοδόσιο, με βάση το τυπικό της μονήςτου Στουδίου Κωνσταντινουπόλεως. ********** Στους δυο πρώτους αιώνες της υπάρξεώς της (11ο και 12ο), η μονή διαλάμπει
