Transcript
Administracja publiczna i finanse publiczne dr Piotr Modzelewski Zakład Strategii i Polityki Gospodarczej WNE UW Plan zajęć 1. Omównienie Nowego Rynku usług audytorskich 2. Administracja publiczna Unii Europejskiej (Instytucje UE) 3. Modyfikacje systemu wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce 4. Administracja publiczna w Polsce 5. Ogólny zarys finansów publicznych w Polsce 6. Przykładowe rozwiązania zadań egzaminacyjnych z nieobowiązującego egzaminu na Audytora Wewnętrznego Nowy rynek na usługi audytorskie Nowy rynek audyt funduszy strukturalnych UE Audytorem może być podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych w rozumieniu art.. 10 ust 1. ustawy z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U nr 121, poz. 592 z późn.. zm.) Audyt jest wymagany w przypadku Beneficjenta, który realizuje projekt o wartości równej lub przekraczającej PLN lub realizuje jednocześnie kilka projektów w ramach SPO RZL, o łącznej wartości równej lub większej PLN (tak było dotychczas) w każdym przypadku (tak jest teraz) Kryteria wyboru audytora do projektu Doświadczenie w zakresie badania sprawozdań finansowych dla projektów finansowanych ze środków pomocowych i grantów otrzymanych ze źródeł krajowych lub zagranicznych Doświadczenie uzyskane z badania jednostek non-profit Beneficjent zobowiązuje się przeprowadzić audyt projektu nie wcześniej niż po wykorzystaniu co najmniej połowy środków Zakres przedmiotowy audytu środków UE Audyt zasadności kosztów kwalifikowanych, ich sposobu dokumentowania i ujęcia w księgach rachunkowych beneficjenta zgodnie ze standardami rachunkowości i przepisami prawa Kontrola wydatkowania zaliczek Sprawdzenie wniosków o płatność z księgami rachunkowymi beneficjenta w części dotyczącej projektu Zakres przedmiotowy audytu środków UE (c.d.) Sprawdzenie wiarygodności sprawozdań z realizacji projektu przekazywanych przez beneficjenta Analiza kontroli wewnętrznej Weryfikacja sposobu monitorowania projektu Instytucje Unii Europejskiej Instytucje Unii Europejskiej Rada Europy (czy jest to instytucja UE?) Rada Europejska Rada Unii Europejskiej Komisja Europejska Parlament Europejski Rada Europy Niezależna od Unii Europejskiej, autonomiczna organizacja państw europejskich Wydaje akty prawne zwane konwencjami Jej organami są: Komitet Ministrów i Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy Działalność Rady Europy koncentruje się na następujących dziedzinach: Ochrona praw człowieka Demokracja Wolny rynek Kultura i dziedzictwo narodów Edukacja Ochrona środowiska naturalnego Sprawy społeczne i regionalne Rada Europejska Jest najwyższą instytucją polityczną Unii Europejskiej, decydującą o kierunkach jej rozwoju i aktualnej strategii działania Obecnie Rada spotyka się dwa razy w roku na tzw. szczytach europejskich Podczas szczytów Rada podejmuje uchwały zwane deklaracjami, wydaje oświadczenia i zalecenia Rada Unii Europejskiej (1/3) Jest głównym organem decyzyjnym Wspólnot Europejskich (Wspólnoty Europejskiej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej) Do końca czerwca 1967 r. każda ze wspólnot miała odrębną Radę Rada Unii Europejskiej (2/3) Rada składa się z przedstawicieli państw członkowskich szczebla ministerialnego Rada jest nadrzędnym organem ustawodawczym Wspólnot Europejskich, spełniającym równocześnie szereg funkcji typowych dla rządu Rada UE decyduje o wydatkach obligatoryjnych Rada Unii Europejskiej (3/3) W przypadku zawierania umowy pomiędzy Wspólnotami a jednym lub kilkoma państwami, Rada wyraża zgodę na rozpoczęcie negocjacji oraz udziela Komisji mandatu do negocjacji Zawiera umowy międzynarodowe wiążące państwa członkowskie, ale przy układach o stowarzyszeniu wymagana jest zgoda Parlamentu Europejskiego Podejmuje decyzje odnośnie polityki zagranicznej na podstawie wytycznych przyjętych przez Radę Europejską Komisja Europejska (1/2) Jest głównym organem zarządzająco wykonawczym Wspólnot Europejskich Ma prawo do zgłaszania projektów aktów prawnych Wspólnot Europejskich (monopol w zakresie inicjowania polityki Wspólnot Europejskich) Posiada nadzór nad stosowaniem prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie Komisja Europejska (2/2) Posiada uprawnienia wykonawcze Dysponuje kompetencjami w zakresie stosunków zewnętrznych, reprezentuje Wspólnotę Europejską wobec państw trzecich, na mocy mandatu Rady Europejskiej negocjuje umowy pomiędzy Wspólnotą a państwami kandydującymi Komisji przysługuje prawo inicjatywy w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Parlament Europejski Posiada znaczne kompetencje w zakresie uchwalania budżetu UE (wydatki nieobligatoryjne) Może odrzucić projekt budżetu (2/3 głosów) Posiada prawo zgłaszania wotum nieufności wobec Komisji System wdrażania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej Podstawy prawne Rozporządzenie Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083 / 2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące ce Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójno jności uchylające ce Rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999. Rozporządzenie 1083/2006 Cele, do realizacji których mają przyczyniać się fundusze strukturalne i Fundusz Spójno jności, dostępne zasoby finansowe oraz kryteria ich alokacji. Ramy polityki spójno jności, metodę ustalania strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójno jności, narodowych strategicznych ram odniesienia oraz procesu analizy na poziomie Wspólnoty Ustanawia zasady partnerstwa, programowania, oceny, zarządzania, w tym zarządzania finansowego, monitorowania i kontroli, oparte na podziale obowiązk zków w między dzy państwa członkowskie a Komisję. Kryteria kwalifikowalności wydatków Podział środków w na lata stan na maj 2007 r. 67,3 mld euro będzie pochodziło z budżetu UE, 11,9 mld euro z krajowych środków publicznych (w tym ok. 5,93 mld euro z budżetu państwa), ok. 6,4 mld euro zostanie zaangażowanych ze strony podmiotów prywatnych. Narodowa strategia spójno jności - Narodowe strategiczne ramy odniesienia Każde państwo członkowskie przygotowuje ten dokument strategiczny. NSS - NSRO zapewniają, że e pomoc będzie b zgodna ze strategicznymi wytycznymi Wspólnoty dla spójno jności. Określaj lają związek zek między priorytetami Wspólnoty a krajowym programem reform. Stanowią instrument odniesienia dla przygotowywania programowania z funduszy. Cele horyzontalne NSS - NSRO: Tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego i społecznego podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, w tym w szczególności w sektorze usług budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. rozwój obszarów wiejskich. Programy operacyjne Programy operacyjne sąs elementami systemu realizacji NSS - NSRO, których celem ogólnym jest: przyspieszenie rozwoju społeczno gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójno jności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z pozostałymi krajami UE. 5 programów w operacyjnych 16 programów w regionalnych Przewidziany pułap p dofinansowania: 85% Programy operacyjne (c.d.) Programy operacyjne zawierają m.in. Cele / osie priorytetowe Plan finansowy Zapisy dot. monitorowania i oceny (w tym wskaźniki) Informacje o instytucji upoważnionej do otrzymywania płatnop atności dokonywanych przez Komisję i instytucjach dokonujących płatnop atności na rzecz beneficjenta. Zapisy dot. informacji i promocji Udział poszczególnych programów operacyjnych w całości ci alokacji dla Polski Program operacyjny Kwota w mld euro Udział programu w całkowitej alokacji Źródło finansowania PO Infrastruktura i środowisko 27,8 41,3% EFRR, FS Regionalne programy operacyjne 15,9 23,8% EFRR Kapitał ludzki 9,7 14,4% EFS Innowacyjna gospodarka Rozwój Polski Wschodniej 8,3 12,3 EFRR 2,3 3,4 EFRR, dodatkowe środki przyznane przez Radę Europejską 992 mln euro. Pomoc Techniczna 0,5 0,8% EFRR Rezerwy Krajowa rezerwa wykonania Zgodnie z art. 50 Rozporządzenia 1083/2006 ustalono KRW na poziomie 3% alokacji w ramach Celu Konwergencja. Krajowa rezerwa interwencyjna Zgodnie z art. 51 Rozporządzenia 1083/2006 zarezerwowano 1% rocznego wkładu z FS na wypadek sytuacji kryzysowych. System wdrażania środków UE w okresie Pierwszy poziom koordynacja Drugi poziom zarządzanie Trzeci poziom wdrażanie PIERWSZY POZIOM - KOORDYNACJA Koordynację w zakresie zarządzania Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO) i realizacji wszystkich programów polityki spójności sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego. Dla sprawnego wykonywania swoich funkcji koordynacyjnych odpowiada on za przygotowanie, organizację oraz nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem systemu realizacji NSRO oraz prowadzi nadzór nad realizacją programów operacyjnych, w tym w zakresie zarządzania, monitorowania, kontroli i audytu, zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniach Rady. W odniesieniu do regionalnych programów operacyjnych (RPO) rolę koordynującą pełni minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, odpowiedzialny za weryfikację projektów programów operacyjnych pod względem ich zgodności z NSRO, negocjowanie ich zapisów z KE we współpracy z instytucjami zarządzającymi RPO, kontrolę stosowania wytycznych MRR oraz monitorowanie efektów wdrażania RPO w regionach. Koordynacja realizacji programów operacyjnych na poziomie regionalnym Koordynację pomiędzy celami strategii rozwoju danego województwa, celami i mechanizmami realizacji na poziomie regionalnym różnych programów operacyjnych polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej, sprawuje Zarząd Województwa, wykorzystując w tym celu Komitet Monitorujący Regionalny Program Operacyjny (KM RPO). DRUGI POZIOM ZARZĄDZANIE Instytucje Zarządzające (IZ) Instytucja Zarządzająca jest odpowiedzialna za przygotowanie i realizację programów operacyjnych (w tym regionalnych programów operacyjnych). IZ dla programów zarządzanych centralnie jest minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego, natomiast IZ dla regionalnych programów operacyjnych jest Zarząd danego województwa. TRZECI POZIOM WDRAŻANIE Instytucje pośredniczące Instytucje wdrażające (czyli pośredniczące II stopnia) Instytucja Certyfikujaca Instytucja Audytowa Instytucja certyfikująca odpowiada w szczególności za: opracowanie i przedłożenie Komisji poświadczonych deklaracji wydatków i wniosków o płatność; poświadczenie (na podstawie informacji od instytucji zarządzających oraz przeprowadzonych audytów), że: (1) deklaracja wydatków jest dokładna, wynika wiarygodnych systemów księgowych i jest oparta na weryfikowalnej dokumentacji; (2) zadeklarowane wydatki są zgodne z zasadami wspólnotowymi i krajowymi k oraz zostały poniesione w związku z operacjami wybranymi do finansowania nsowania zgodnie z kryteriami mającymi zastosowanie do programu i spełniają zasady wspólnotowe i krajowe; Instytucja certyfikująca odpowiada w szczególności za: utrzymywanie w formie elektronicznej zapisów księgowych dotyczących wydatków zadeklarowanych Komisji; prowadzenie ewidencji kwot podlegających procedurze odzyskiwania i kwot wycofanych po anulowaniu całości lub części wkładu dla operacji. Instytucja Audytowa Dla wszystkich programów operacyjnych funkcje Instytucji Audytowej pełni Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej. Instytucja audytowa programu operacyjnego odpowiada w szczególności za: zapewnienie prowadzenia audytów w celu weryfikacji skutecznego funkcjonowania systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego oraz audytów operacji na podstawie stosownej próby w celu weryfikacji zadeklarowanych wydatków; przedstawianie Komisji, w terminie dziewięciu miesięcy od zatwierdzenia programu operacyjnego, strategii audytu i ich metodologię; Instytucja audytowa programu operacyjnego odpowiada w szczególności za: (c.d.) do dnia 31 grudnia każdego roku w latach : 2015: przedłożenie Komisji rocznego sprawozdania audytowego,, informującego o wszelkich brakach wykrytych w systemach zarządzania i kontroli programu; wydawanie opinii, na podstawie kontroli i audytów przeprowadzonych na jej odpowiedzialność, w kwestii tego, czy system zarządzania i kontroli oli funkcjonuje skutecznie, tak aby dawać racjonalne zapewnienie, że deklaracje wydatków przedstawione Komisji i transakcje będące ich podstawą są zgodne z prawem i prawidłowe; przedkładanie deklaracji częściowego zamknięcia zawierającej ocenę zgodności z prawem i prawidłowości danych wydatków; przedłożenie Komisji, nie później niż dnia 31 marca 2017 r., deklaracji zamknięcia, zawierającej ocenę zasadności wniosku o wypłatę salda końcowego oraz zgodności z prawem i prawidłowości transakcji będących podstawą wydatków objętych ętych końcową deklaracją wydatków, do której dołącza się końcowe sprawozdanie audytowe. Decyzja o interwencji ze środków publicznych Dobra publiczne vs.. dobra prywatne Studium wykonalności lub biznes plan Analiza Kosztów i Korzyści (Cost( Benefit Analysis) przewodnik Pomoc de minimis Zamówienia publiczne Administracja publiczna w Polsce Administracja rządowa Centrum rządowe: Rada Ministrów i struktury ją obsługujące Ministerstwa Urzędy centralne Państwowe jednostki organizacyjne (np. agencje, fundusze) Terenowa rządowa administracja ogólna (wojewoda i jego urząd) Terenowe organy administracji zespolonej Terenowe organy administracji niezespolonej Administracja samorządowa Administracja samorządowa województwa Administracja samorządowa powiatu Administracja samorządowa gminy Administracja zespolona 1. Konstrukcja zespolenia aparatu administracyjnego oznacza w swym modelowym, pełnym kształcie skoncentrowanie całego administracyjnego aparatu pomocniczego w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem. Elementami najistotniejszymi, tworzącymi tę konstrukcję, są zespolenie osobowe i kompetencyjne. 2. Osobowy aspekt zespolenia w powiecie oznacza uzyskanie przez starostę (art.. 35 ust. 3 u.o s.p) stanowczego wpływu na obsadę najważniejszych stanowisk w wojewódzkiej i powiatowej administracji zespolonej poprzez powoływanie kierowników powiatowych służb, inspekcji lub straży albo uzgadnianie tych decyzji, jeśli podmiotem powołującym jest organ wojewódzki. Administracja zespolona - powiat Artykuł 33b u. o s.p. stanowi, iż powiatową administrację zespoloną tworzą: 1. Starostwo powiatowe, 2. Powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu, 3. Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. Administracja zespolona (c.d.) Zasada zespolenia nie musi jednak występować zawsze w pełnej postaci. Na poszczególnych szczeblach podziału terytorialnego nie występują niektóre elementy zespolenia. Na przykład poza starostwem powiatowym pozostają niektóre jednostki policji, straży pożarnej, inspektoraty weterynarii, sanepidu, itd. Także nie jest elementem koniecznym zespolenie finansowe, czyli włączenie budżetu danej służby czy inspekcji do budżetu powiatu. Podmioty sektora publicznego 1) organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także jednostki samorządu terytorialnego i ich organy oraz związki, 2) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze cze jednostek budżetowych, 3) fundusze celowe, 4) państwowe szkoły wyższe, 5) jednostki badawczo-rozwojowe, 6) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, 7) państwowe lub samorządowe instytucje kultury, 8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze, 9) Narodowy Fundusz Zdrowia 10) Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, 11) państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego. Art. 5 Ustawy o finansach publicznych, z dnia 26 listopada 1998 r; Dz. U. Nr 155, poz Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych Jednostki budżetowe Zakłady budżetowe (do przekształcenia wg projektowanych przez MF zmian Ustawy o finansach publicznych) Gospodarstwa pomocnicze (do przekształcenia wg projektowanych przez MF zmian Ustawy o finansach publicznych) Projekty przekształceń: w spółki prawa handlowego lub włączenie do jednostek budżetowych, ew. utworzenie agencji rządowych w przypadku niektórych dużych podmiotów na szczeblu centralnym Jednostki budżetowe Pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu Pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu JST Jednostki budżetowe są tworzone przez: 1. Ministrów, kierowników urzędów centralnych i wojewodów oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw (państwowe jednostki budżetowe) 2. Organy stanowiące JST (gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe) Jednostki budżetowe Jednostki budżetowe są tworzone przez samorządy w takich dziedzinach, w których wydatki są niewspółmierne do realizowanych dochodów (w dziedzinie oświaty, służby zdrowia, czy administracji) Nie mają osobowości prawnej Nie mogą prowadzić działalności gospodarczej Jednostkami budżetowymi są same z siebie urzędy gminne, starostwa powiatowe oraz urzędy marszałkowskie Zakłady budżetowe Odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania Pokrywają koszty działalności z przychodów własnych (chyba że otrzymają z budżetu dotację przedmiotową lub ewentualnie dotację podmiotową albo dotację celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji) Zakłady budżetowe (c.d.) Forma zakład budżetowy sprawdza się na ogół w przypadku tej sfery usług, którą charakteryzuje brak rentowności oraz konieczność dotowania przez samorządy ze względów społecznych oraz duży stopień wrażliwości społecznej na zakłócenia w procesie świadczenia usług Np. lokalna komunikacja zbiorowa, administracja socjalnych budynków mieszkaniowych, czy też ogrodów botanicznych i zoologicznych Istnieje możliwość przekształcenia zakładu budżetowego w spółkę prawa handlowego Gospodarstwo pomocnicze Gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna (dla porównania zakład budżetowy jest jednostką samodzielną) Gospodarstwo pomocnicze może otrzymywać z budżetu dotacje przedmiotowe Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku Sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki dokonuje wg kosztów własnych Gospodarstwo pomocnicze (c.d.) Typowymi przykładami gospodarstw pomocniczych są: zakłady poligraficzne przy urzędach samorządowych, bufety, stołówki przy szkołach, oraz rozmaite warsztaty przy domach opieki społecznej Przykładowe rozwiązania zadań egzaminacyjnych z nieobowiązującego już egzaminu na audytora wewnętrznego Przykładowe rozwiązania zadań egzaminacyjnych Z działu administracja publiczna oraz finanse publiczne Bez pytań dotyczących Kodeksu Postępowania Administracyjnego Numeracja pytań odpowiada tej z pliku ze strony internetowej Ministerstwa Finansów: Plik: aktualizacja_po_05_09_05.pdf 3. Jednostki samorządu terytorialnego: a) Nie mają osobowości prawnej b) Mają osobowość prawną, ale nie przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe c) Mają osobowość prawną d) Nie mają osobowości prawnej, ale posiadają samodzielność finansową 19. Wykonywanie administracji rządowej na obszarze województwa: a) zastrzeżone jest wyłącznie do właściwości wojewody, b) należy jedynie do rządowej administracji zespolonej i niezespolonej, c) jest udziałem wojewody, administracji zespolonej i niezespolonej oraz na podstawie ustaw lub porozumień organów samorządu terytorialnego, d) jest udziałem wojewody, administracji zespolonej i niezespolonej oraz na podstawie ustaw lub porozumień organów samorządu terytorialnego i innych samorządów. USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o administr
