Branża Budowlana W Szwecji

Transcript

I. Branża budowlana w Szwecji Branża budowlana w Szwecji charakteryzuje się dużym stopniem koncentracji. W branży tej dominującą pozycję posiada kilka największych koncernów m.in. SKANSKA AB, NCC AB, Peab AB i JM AB. Firmy te realizują większość dużych inwestycji przemysłowych, infrastrukturalnych oraz mieszkaniowych. Do rzadkości należy, aby duże przetargi wygrywały firmy spoza Szwecji. Wynika to głównie z silnej pozycji tych firm na rynku szwedzkim. Największe koncerny budowlane są koncernami międzynarodowymi, posiadającymi doświadczoną kadrę i solidne zaplecze finansowe. Dodatkowym utrudnieniem jest silna pozycja związków zawodowych i duży stopień uzwiązkowienia w sektorze budowlanym, a także oczekiwanie ze strony związków stosowania wysokich stawek minimalnych, ustalonych centralnie dla poszczególnych zawodów. Stosowanie wysokich stawek minimalnych stanowi poważną barierę dla firm zagranicznych w konkurowaniu z firmami szwedzkimi. Istotne znaczenie ma tu także dobre rozpoznanie firm szwedzkich odnośnie cen zaopatrzeniowych na materiały budowlane i sprzęt budowlany. Niezależnie od powyższych barier i ograniczeń, szwedzki rynek budowlany jest bardzo atrakcyjny dla małych i średnich przedsiębiorstw z branży budowlanej. O atrakcyjności rynku szwedzkiego decydują m.in. duże zapotrzebowanie na nowe mieszkania, szczególnie w dużych aglomeracjach oraz duży rynek prywatnych właścicieli domów jako potencjalnych odbiorców usług remontowo-budowlanych. Specyfiką szwedzkiego rynku mieszkaniowego jest budowanie mieszkań przeznaczonych przede wszystkim pod wynajem, a w mniejszym stopniu do sprzedaży. Polskie firmy cieszą się dużym zainteresowaniem w Szwecji, szczególnie w branży usług remontowych i prac wykończeniowych. Generalnie Szwecja jest krajem drogich usług, gdyż płace są na bardzo wysokim poziomie. Nie można mówić o braku fachowców określonych usług, natomiast o kwestii ich dostępności ze względu na cenę. Dlatego polscy pracownicy z odpowiednimi kwalifikacjami, w tym pracownicy budowlani, w takich zawodach jak zbrojarze, blacharze, kamieniarze, spawacze, parkieciarze, tynkarze oraz inni specjaliści od prac wykończeniowych znajdują zatrudnienie i jak na polskie warunki bardzo dobre wynagrodzenie. Z punktu widzenia polskich firm interesującym segmentem szwedzkiego rynku budowlanego mogą być również inwestycje lokalne realizowane przez władze komunalne tj. szkoły, przedszkola i inne budynki użyteczności publicznej. W tym wypadku obowiązuje procedura przetargowa. Podkreślić należy duże zainteresowanie ze strony inwestorów szwedzkich polską ofertą materiałów budowlanych m.in. oknami, Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 1 drzwiami, podłogami, glazurami i innymi materiałami wykończeniowymi, a również stalą zbrojeniową, gotowymi belkami, stropami i konstrukcjami stalowymi. Decydujące znaczenie ma dobra jakość polskich materiałów, atrakcyjna cena oraz stosowanie najnowszych rozwiązań technicznych. Warto jednak pamiętać, że na rozwój sektora budowlanego wpływ ma sytuacja w całej gospodarce. W ostatnich latach szwedzka gospodarka rozwijała się w sposób stabilny i należała do przodujących gospodarek w Unii Europejskiej. Jednak nie można wykluczyć, że nowa odsłona światowego kryzysu nie będzie odczuwalna również w Szwecji, co nie pozostanie bez wpływu na decyzje inwestycyjne i sytuację w branży budowlanej. Potencjalnych odbiorców usług budowlanych należy szukać przede wszystkim w dużych aglomeracjach tj. Sztokholm, Goteborg i Malmo oraz na terenie gęsto zaludnionego południa Szwecji - Skanii. Jednym z większych i ważnych ośrodków przemysłu jest również Goteborg. Przemysł ciężki, wydobywczy i chemiczny skoncentrowany jest głównie na północy Szwecji w takich ośrodkach jak Gelivare, Kiruna, Umea, Pitea i Lulea. Wspomnieć należy również o planach budowy nowych kopalń bądź też przenoszenia kopalń już istniejących np. w rejonie Kiruny. Podstawową barierą, na jaką napotykają polscy przedsiębiorcy, jest fakt przestrzegania przez pracodawców, ale przede wszystkim skrupulatnego pilnowania przez związki zawodowe, stawek minimalnych wynikających z umów/układów zbiorowych. Podkreślić należy, że stawki te nie wynikają z przepisów prawa, a właśnie z umów. Umowy te mogą budzić wątpliwości na gruncie prawnym odnośnie ich obowiązywania w stosunku do podmiotów nie będących ich stronami. Jednak w większości przypadków są one przestrzegane ze względu na bardzo silną pozycję szwedzkich związków zawodowych w sektorze budownictwa Byggnads. Dlatego też większość pracodawców (inwestorów) dąży do tego, aby kontrakty również z firmami zagranicznymi były przyjęte przez stronę związkową do akceptującej wiadomości. Warto w tym miejscu również wspomnieć o nowym (wprowadzonym w dniu 1 lipca 2013r.) obowiązku rejestracji pracowników delegowanych do pracy w Szwecji. Zagraniczni przedsiębiorcy delegujący swoich pracowników do pracy w Szwecji na okres dłuższy niż 5 dni będą mieli obowiązek zgłoszenia tego faktu do Szwedzkiego Urzędu ds. BHP (Arbetsmiljöverket). Więcej informacji na stronie Urzędu (informacja przygotowana w języku polskim) http://www.av.se/languages/polski/delegowanie_pracownikow/. Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 2 Należy podkreślić, że dzięki aktywności polskich firm budowlanych i producentów materiałów budowlanych oraz wykończeniowych polska branża budowlana jest coraz lepiej zauważana i postrzegana w Szwecji. Można to zaobserwować w trakcie imprez targowych i seminariów branżowych organizowanych na terenie całej Szwecji przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie. Zwykle w tego typu imprezach udział bierze kilkadziesiąt osób, w tym kilkunastu przedstawicieli polskich firm, którzy mają możliwość zaprezentowania ofert swoich firm. Firmy budowlane i producenci materiałów budowlanych oraz wykończeniowych (w tym okien i drzwi) powinni wziąć pod uwagę promocję firmy na organizowanych w Szwecji targach budowlanych, również poprzez organizowanie własnych stoisk w ramach targów. W Szwecji targi nie są przeżytkiem, ale często gwarantem, że firma zostanie zauważona przez ewentualnych szwedzkich kontrahentów, co może przełożyć się na potencjalne kontrakty handlowe. Największymi targami budowlanymi w Szwecji są Targi NordBygg, które odbywają się co dwa lata w Sztokholmie. Następna edycja odbędzie się w 2016 roku www.nordbygg.se. Targi te są doskonałą okazją do promocji polskich firm. Do innych imprez targowych w Szwecji z sektora budowlanego należą Targi Maszyn Budowlanych w Goteborgu http://www.svenskamassan.se/sites/scanbygg/ oraz Targi ByggMässan w Malmo, które odbędą się w cyklach rocznych http://www.easyfairs.com/sv/events_216/byggmaessan-oeresund-vvs-maessanoeresund2015_41865/byggmaesssan-oeresund-2015_42298/ W naszej opinii firmy, które poważnie myślą o ekspansji na trudny, ale mimo wszystko atrakcyjny rynek szwedzki, powinny rozważyć uruchomienie działalności gospodarczej na terenie Szwecji, co przyczyniłoby się do ich większej stabilności, łatwiejszego dostępu do serwisu i zobowiązań gwarancyjnych. Szwecja jest krajem o silnym patriotyzmie konsumenckim. Dotyczy to również branży budowlanej. Od wykonawców i dostawców oczekuje się najwyższej jakości, terminowości i solidności. Wszystkie przypadki braku tej solidności, w tym czasami ze strony polskich wykonawców (małych firm) działających na lokalnym rynku, są szeroko nagłaśniane m.in. w popularnych w Szwecji specjalistycznych cyklicznych programach telewizyjnych. Zauważyć należy, że od dziesięcioleci pierwszym partnerem handlowym Szwecji są Niemcy. Dotyczy to również branży budowlanej i z tego względu produkty niemieckie mają silną Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 3 pozycję na szwedzkim rynku i są dobrze postrzegane. Fakt skutecznego zaistnienia polskich firm na rynku niemieckim jest bardzo dobrą rekomendacją dla szwedzkich odbiorców polskich usług i produktów. Można by zaryzykować stwierdzenie, że polskie produkty są zbyt słabo rozpoznawalne na rynku szwedzkim, natomiast fakt obecności polskich pracowników budowlanych jest coraz szerzej zauważalny w Szwecji, w pierwszej kolejności w środowisku budowlanym, ale również w wymiarze społecznym. W zakresie prowadzenia działalności gospodarczej Szwecji szeroką informację odnaleźć można na stronie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie w zakładce Przewodnik po rynku http://www.stockholm.trade.gov.pl/pl/rynek Pod poniższym adresem znajduje się zestawienie 30 największych szwedzkich przedsiębiorstw budowlanych według danych z 2011 roku: http://www.bygg.org/fakta--statistik/30-storsta-byggforetagen__432 II. Przewodnik po instytucjach rządowych oraz organizacjach zajmujących się problematyką budownictwa. Materiały prezentowane na stronach internetowych poniższych instytucji w znaczącej większości zostały opracowane w języku angielskim. Niektóre z nich dostępne są również w języku polskim. Ministerstwo ds. Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa (Socialdepartementet / Civil – och bostadminister) http://www.regeringen.se/sb/d/1474 http://www.regeringen.se/sb/d/13472 W Szwecji za politykę mieszkaniową i budownictwo odpowiada Minister ds. Administracji Publicznej i Mieszkalnictwa. Głównym celem tej polityki jest poprawa sytuacji na rynku mieszkaniowym w taki sposób, aby jak największa liczba obywateli, przy swoich dochodach, Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 4 mogła sobie pozwolić na zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych (http://www.sweden.gov.se/sb/d/5746 ) Szwedzka Krajowa Rada ds. Mieszkalnictwa, Budownictwa oraz Planowania (Boverket) http://www.boverket.se/Om-Boverket/About-Boverket Rada jest agencją rządową. Wykonuje zadania w zakresie urbanistyki, rozwoju miast, budownictwa i mieszkalnictwa. Jest odpowiedzialna za przepisy i wytyczne dotyczące podstawowych wymogów technicznych dla robót budowlanych (z wyjątkiem budowy dróg), jak również uczestniczy w procesie normalizacji na szczeblu krajowym i unijnym przepisów w odniesieniu do zasadniczych wymagań technicznych dla robót budowlanych, takich jak bezpieczeństwo, ochrona zdrowia i efektywność energetyczna. Wszystkie zasady zostały zebrane i przedstawione w jednym dokumencie „Regulacje Budowlane” (Boverkets byggregler, skrót BBR http://www.boverket.se/Om- Boverket/Webbokhandel/Publikationer/2011/Regelsamling-for-byggande-BBR-2012 ). W styczniu 2012 roku do BBR wprowadzono zmiany w zakresie przepisów energetycznych oraz ochrony przeciw pożarowej. Dodatkowo wprowadzono również przepisy dotyczące przebudowy budynków. Nowa wersja Boverkets byggregler to BBR 19 (link do roboczego, tłumaczenia angielskiego BBR 19 http://www.boverket.se/Om- Boverket/Webbokhandel/Publikationer/2008/Building-Regulations-BBR ). Rok 2012 jest okresem przejściowym dla tych zmian. Inwestor sam podejmuje decyzję o zastosowaniu przepisów zmienionych (BBR 19), czy obowiązujących dotychczas (BBR 18). Najważniejszą zasadą w tym zakresie jest to, iż tych 2 wersji nie można ze sobą łączyć. Albo stosujemy w całości BBR 18, alb BBR 19. Od 1 stycznia 2012 roku nowe przepisy (BBR 19) będą obowiązywały już w pełni. Przepisy o przebudowach budynków wchodzą w życie dopiero 1 stycznia 2013 roku. Boverkets byggregler wraz z eurokodami, czyli zestawem Norm Europejskich (EN) podających zasady projektowania i wykonania konstrukcji oraz sposoby weryfikacji cech wyrobów budowlanych o znaczeniu konstrukcyjnym, stanowią przepisy budowlane w Szwecji. Pomocnym dokumentem w zakresie eurokodów jest EKS – dokument stanowiący zbiór przepisów oraz informacji na temat stosowania europejskich norm budowlanych na szwedzkim rynku (wersja szwedzka: forfattningssamling/BFS-efter-forkortning/EKS/ http://www.boverket.se/Lag-ratt/Boverketsoraz wersja angielska: http://www.boverket.se/Om-Boverket/Webbokhandel/Publikationer/2011/BoverketOpracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 5 Mandatory-Provisions-and-General-Recommendations-on-the-Application-of-EuropeanDesign-Standards-Eurocodes ). Urząd ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Arbetsmiljöverket) http://www.av.se/languages/polski/index.aspx Urząd zajmujący się problematyką dotyczącą warunków pracy i zatrudnienia obowiązujących w Szwecji, tj. zasad, przepisów i ustaw, które obowiązują pracodawców i pracowników. Podstawowe dokumenty z tego zakresu, to m. in.:  Dyrektywa 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług http://www.av.se/languages/polski/Delegowanie/  Ustawa o czasie pracy http://www.av.se/languages/polski/czasie_pracy/  Ustawa o ochronie zatrudnienia http://www.av.se/languages/polski/Delegowanie/  Ustawa o urlopach wypoczynkowych http://www.av.se/languages/polski/czasie_pracy/  Ustawa o przeciwdziałaniu dyskryminacji http://www.av.se/languages/polski/Dyskryminacja/ oraz http://do.se/pl/  Ustawa o BHP http://www.av.se/languages/polski/Twoje_srodowisko/  Ustawa o pośrednictwie pracy, układ zbiorowy oraz płace minimalne w Szwecji http://www.av.se/languages/polski/Prawo_pracy/  Inne informacje: http://www.av.se/languages/polski/Broszury/ oraz http://www.av.se/languages/polski/Szkolenia_i_licencji/, jak również http://www.av.se/languages/polski/Podatki/  Podstawowe informacje dotyczące zasad i warunków pracy w branży budowlanej (dokumenty w języku polskim) http://www.av.se/dokument/inenglish/broschures/adi_539pol.pdf Szwedzka Federacja Pracodawców z Sektora Budownictwa (Sverige Byggindustrier / BI) http://www.bygg.org/in-english__408 Jest to Federacja reprezentującą interesy branży budowlanej w Szwecji. Zrzesza pracodawców z sektora prywatnych firm budowlanych. Jej członkami są zarówno duże firmy budowlane zatrudniające ponad 100 pracowników (około 20 przedsiębiorstw), jak również małe przedsiębiorstwa zatrudniające 10 lub mniej pracowników. W sumie w Sverige Byggindustrier zrzeszonych jest ponad 3200 podmiotów. Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 6 Celem Federacji (BI) jest ciągłe ulepszanie szwedzkiego sektora budowlanego poprzez wdrażanie dobrych praktyk biznesowych oraz wysokiej jakości usług budowlanych. Aby zostać członkiem Federacji należy spełnić poniższe kryteria:  Przedsiębiorca musi prowadzić działalność w szwedzkiej branży budowlanej (tj. zarejestrowana działalność musi wprost odnosić się do sektora budowlanego, jak również wskazywać Szwecję, jako miejsce prowadzenie działalności);  Przedsiębiorca nie posiada żadnych zalęgłości z tytułu podatków i opłat;  Przedsiębiorca zobowiązuję się przestrzegać Statutu BI i Svenskt Näringsliv (Konfederacja Przedsiębiorców Szwedzkich http://www.svensktnaringsliv.se/english/;jsessionid=91AAF0617AF8FC0D1325D689 E27F117C );  Przedsiębiorca zobowiązuje się przestrzegać Zasad Etycznych BI. Więcej informacji na temat członkowstwa do znalezienia pod adresem: http://www.bygg.org/UserFiles/Files/pdf/Instructions%20for%20membership.pdf Szwedzki Instytut ds. Standardów (SIS) http://www.sis.se/en/ SIS jest niezależnym stowarzyszeniem non – profit, specjalizującym się w krajowych i międzynarodowych standardach i normach. Członkowie SIS pochodzą zarówno z sektora prywatnego, jak i publicznego. Instytut zajmuje się standaryzacją w wielu dziedzinach, m. in. w budownictwie, bezpieczeństwie, zarządzaniu, inżynierii, ochronie środowiska, rolnictwie, opiece zdrowotnej, IT, energetyce i wielu innych. SIS oznacza produkty zgodne z krajowymi i międzynarodowymi standardami swoim znakiem / certyfikatem. Coraz częściej jednak wystarcza znak CE (znak zgodności dla wyrobów wprowadzonych do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Szwedzkie Centrum Budowlane (Byggtjanst) http://www.byggtjanst.se SCB jest platformą internetową zawierającą wszystkie niezbędne informacje z sektora budowlanego. Platforma ta informuje swoich członków i klientów o nowościach, najważniejszych wydarzeniach z branży (miedzy innymi o targach), a także zawiera artykuły i publikacje związane z branżą. Szwedzkie Stowarzyszenie Architektów (Sveriges Arkitekter / MSA) Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 7 http://www.arkitekt.se/english Stowarzyszenie jest organizacją zawodową architektów, projektantów wnętrz, architektów krajobrazu i planistów przestrzennych. Stowarzyszenie zrzesza architektów w grupach: architekt SAR/MSA, projektant wnętrz SIR/MSA, architekt krajobrazu LAR/MSA, architekt planowania FPR/MSA – tytuły te, nadawane przez Stowarzyszenie, mogą być używane jedynie przez osoby zrzeszone w MSA, po uprzedniej certyfikacji. Członkami Stowarzyszenia są pracodawcy z sektora publicznego oraz prywatnego, jak również studenci architektury. Liczba członków w roku 2010 sięgnęła 11 000, co stanowi 95% działających na szwedzkim rynku architektów. MSA w imieniu swoich członków negocjuje umowy zatrudnienia, jak również doradza architektom prowadzącym własną działalność gospodarczą. Opracowuje i publikuje roczne raporty na temat wynagrodzeń w branży architektonicznej. Szwedzkie Stowarzyszenie Producentów Materiałów Budowlanych (Byggmaterial Industrierna) http://www.byggmaterialindustrierna.se Jest to stowarzyszenie handlu na rzecz szwedzkich producentów materiałów budowlanych. Firmy zrzeszone w tym Stowarzyszeniu, to firmy stricte budowlane, bądź zajmujące się w części swej działalności branżą budowlana. Byggmaterial Industrierna jest członkiem Rady Europejskich Producentów Materiałów Budowlanych (The Council of European Producers of Materials for Construction http://www.cepmc.org/en ). Polskim przedstawicielem zrzeszonym w The Council of European Producers of Materials for Construction jest Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości (KBiN) http://www.kbin.eu . Szwedzki Instytut ds. Badań Technicznych (SP) http://www.sp.se/en/Sidor/default.aspx Jest to instytut badań i innowacji, który opracowuje różnego rodzaju ekspertyzy i badania w zakresie innowacji i tworzenia wartości dodanej dla sektora korporacyjnego i dla zrównoważonego rozwoju społecznego. Obszary, w jakich miedzy innymi instytut prowadzi badania, to badania techniczne, zapewnienie jakości, normalizacja i certyfikacja. Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sztokholmie, 2015 rok. 8