Transcript
Budowa i funkcjonowanie układu krwionośnego człowieka Zadanie 1 a) Uwzględniając informacje zawarte w poniższym tekście, dokończ schemat w taki sposób, aby ilustrował zróżnicowanie składu komórkowego i chemicznego krwi. Krew jest tkanką składającą się z elementów morfotycznych (komórek lub ich fragmentów) oraz płynnego osocza. Najliczniejszą grupę komórek krwi stanowią krwinki czerwone, transportujące tlen. Bardzo zróżnicowaną grupą komórek krwi, pełniących funkcje obronne, są krwinki białe. Wśród nich wyróżniamy między innymi granulocyty i agranulocyty. W krzepnięciu krwi biorą udział płytki krwi, które są fragmentami komórek. Głównym składnikiem osocza jest woda oraz inne substancje nieorganiczne i substancje organiczne. Do tych ostatnich substancji należą białka, wśród których dominują albuminy. Z pozostałych białek, ze względu na pełnione funkcje, na uwagę zasługują przeciwciała i fibrynogen.
Zadanie 3 Uporządkuj wymienione w poprzednim zadaniu rodzaje elementów morfotycznych krwi ze względu na ich liczbę we krwi zdrowego człowieka, począwszy od najliczniejszych. 1. .............................................. 2. .............................................. 3. ................................................. Zadanie 4 Poniższe schematy to przekroje poprzeczne dwóch różnych naczyń krwionośnych.
a) Który z rysunków przedstawia przekrój przez żyłę, a który przekrój przez tętnicę? ......................................................................................................................................................... b) Na podstawie analizy rysunków i posiadanych informacji przedstaw cztery różnice dotyczące budowy i funkcji tętnic i żył. ......................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................
b) Który zestaw prawidłowo ilustruje udział procentowy osocza i elementów morfotycznych we krwi zdrowego człowieka? a) ok. 80% i 20% b) ok. 55% i 45% c) ok. 30% i 70% d) ok.35% i 65% Zadanie 2 Rysunki A - E przedstawiają elementy morfotyczne krwi człowieka. Poniżej zostały również opisane funkcje, jakie krwinki pełnią w organizmie. FUNKCJE: 1. Udział w procesach krzepnięcia krwi. 2. Udział w procesach odpornościowych. 3. Transport tlenu. 4. Transport substancji odżywczych. Przyporządkuj odpowiednim rodzajom krwinek ich funkcje oraz litery tych rysunków, które ukazują ich budowę. Elementy morfotyczne erytrocyty (krwinki czerwone) leukocyty (krwinki białe) płytki krwi Biologia - ucz się sam!
C
Funkcja
Rysunki
......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... c) Podkreśl prawidłowe dokończenia zdania. Podobieństwem w budowie tętnic i żył jest: 1. obecność zastawek. 2. trójwarstwowość ścian. 3. jednakowy kształt przekroju. 4. obecność śródbłonka. 5. jednakowa grubość warstwy mięśni. Zadanie 5 Wśród naczyń krwionośnych wyróżnia się żyły, tętnice i naczynia włosowate. Wpisz do tabeli podane poniżej określenia (lub ich oznaczenia cyfrowe) tak, by poprawnie charakteryzowały tętnicę i żyłę. 1 - ma zastawki, 2 - ma grubą warstwę mięśniową, 3 - wytrzymuje wysokie ciśnienie, 4 - doprowadza krew do serca, 5 - odprowadza krew z serca, 6 - zapobiega cofaniu się krwi. struktura tętnica żyła
kierunek przepływu krwi
cecha budowy
znaczenie cechy w transporcie krwi
Zadanie 6 W tabeli przedstawiono charakterystykę różnych rodzajów naczyń krwionośnych, uwzględniając przekrój naczynia, panujące w nim ciśnienie i prędkość przepływu krwi.
Zadanie 8 W czasie jednego pełnego okrążenia krew przepływa przez serce dwukrotnie. W układzie krwionośnym człowieka wyróżniono mały i duży obieg krwi. W większości wypadków krew przepływa w naczyniach krwionośnych zgodnie z ogólnym schematem: tętnice -> tętniczki -> naczynia włosowate -> żyłki -> żyły Przedstaw w postaci podobnych schematów drogę krwi w obiegu: małym i dużym.
Przekrój [mm]
Ciśnienie [kPa]
Prędkość przepływu [cm/s]
A
10
13
40
B
3
13-5
40-10
C
2
1,3-0,6
0,3 - 5
.........................................................................................................................................................
D
0,008
4-1,5
< 0,1
.........................................................................................................................................................
Przyporządkuj każdy ze zbiorów w tabeli (A - D) do odpowiedniego rodzaju naczynia krwionośnego (tętnica, żyła, aorta, naczynie włosowate). Każdy swój wybór uzasadnij.
.........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................... Zadanie 9 Na schemacie przedstawiono krążenie krwi w organizmie człowieka. Literami A-D oznaczono części serca.
Zadanie 7 Na rysunku przedstawiono fragment mięśnia szkieletowego z naczyniami krwionośnym.
a) Do niżej podanych nazw części serca przyporządkuj litery, którymi oznaczono je na schemacie. prawy przedsionek ...... prawa komora ..... lewy przedsionek ..... lewa komora ...... b) Uzupełnij schemat, tak aby odzwierciedlał zawartość we krwi gazów oddechowych (O2 i CO2). Wpisz w wyznaczone miejsca określenia krążącej krwi utlenowana lub odtlenowana. Określ, czy regularne skurcze mięśni szkieletowych utrudniają czy ułatwiają przepływ krwi w żyłach. Odpowiedź uzasadnij. ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... Biologia - ucz się sam!
C
Zadanie 10 Uporządkuj w kolejności elementy układu krwionośnego człowieka, przez które przepływa krew w obiegu płucnym (małym). Wpisz w tabeli numery 2-5. Element układu krwionośnego Numer tętnice płucne lewy przedsionek serca prawa komora serca 1 żyły płucne naczynia włosowate płuc
Zadanie 11 a) Dorysuj groty strzałkom tak, żeby prawidłowo wskazywały kierunek przepływu krwi. b) Narysuj legendę do schematu, która będzie wyjaśniała skróty użyte na schemacie oraz różne zabarwienie naczyń krwionośnych. LEGENDA:
Zadanie 12 Podpisz na schemacie ukazującym budowę serca nazwy jam serca, zastawek oraz naczyń krwionośnych uchodzących do serca.
Zadanie 13 Ściany poszczególnych części serca człowieka, zbudowane głównie z charakterystycznej dla tego narządu tkanki mięśniowej, mają różną grubość. Najcieńsze są ściany przedsionków (2-3 mm). Ściana prawej komory ma około 5 mm, a ściana lewej komory 15 mm grubości. Wyjaśnij, dlaczego ściana lewej komory serca jest znacznie grubsza niż ściana komory prawej. ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... c) Zaznacz zdanie, które prawidłowo opisuje przepływ krwi utlenowanej. A. naczynia włosowate tkanek ciała g żyła dużego krwiobiegu g prawy przedsionek serca g tętnica płuca g naczynia włosowate płuc B. lewa komora serca g tętnica dużego krwiobiegu g naczynia włosowate tkanek ciała g żyła dużego krwiobiegu g prawy przedsionek serca C. naczynia włosowate płuc g żyła płucna g lewy przedsionek serca g lewa komora serca g tętnica dużego krwiobiegu g naczynia włosowate tkanek ciała D. prawa komora serca g tętnica płucna g naczynia włosowate płuc g żyła płucna g lewy przedsionek serca Biologia - ucz się sam!
C
Zadanie 14 Serce zaopatrzone jest w system naczyń tworzących na powierzchni i w głębi serca układ naczyniowy. a) Podaj nazwę własnego systemu naczyń krwionośnych serca. ......................................................................................................................................................... b) Wymień dwie różne funkcje pełnione przez te naczynia na rzecz serca. ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................
