Transcript
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΠΜ 60 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΥΤΕΡΗ Σπανογιάννη Ειρήνη - Αγλαΐα Επιβλέπων καθηγητής ΚΟΥΤΣΟΜΠΙΝΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018 Αθήνα Περιεχόμενα Εισαγωγή ............................................................................................................................. 3 1. Η Οικονομική διάσταση των Υπηρεσιών Πολιτισμού ............................................... 4 1.1 Προσφορά και Ζήτηση Πολιτιστικών Αγαθών ....................................................... 5 2.Τιμολόγηση Πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών. ......................................................... 8 2.1 Η Ελαστικότητα της Ζήτησης στην τιμολόγηση των πολιτιστικών αγαθών ................ 9 3. Η Ελαστικότητα στο χώρο του Θεάτρου. ................................................................ 10 Επίλογος ............................................................................................................................ 12 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ............................................................................................................... 14 Πηγές από το διαδίκτυο ..................................................................................................... 14 Εισαγωγή Τα πολιτιστικά αγαθά που αποτελούν τμήμα μιας πολιτισμικής διεργασίας διαμόρφωσης και διαδικασίας παραγωγής, θεωρούνται καταναλωτικά αγαθά, τα οποία καλύπτουν συγκεκριμένες καταναλωτικές ανάγκες. Στο πέρασμα το χρόνων πολλοί οικονομολόγοι, όπως ο Adam Smith , έχουν ασχοληθεί επιστημονικά με θέματα πολιτισμού , όμως μόλις πρόσφατα εστίασαν στις οικονομικές αρχές και τους δείκτες που διέπουν τον τομέα του πολιτισμού. Αναγνωρίζοντας λοιπόν στο χώρο του πολιτισμού και την οικονομική του διάσταση και αντιμετωπίζοντάς τον ως αγορά αγαθών θα επιχειρήσουμε στο πρώτο τμήμα της εργασίας αυτής να τον αναλύσουμε με τη βοήθεια των όρων της προσφοράς και της ζήτησης, δυνάμεις οι οποίες αλληλοεπιδρούν . Στη συγκεκριμένη εργασία επιχειρείται να διερευνηθούν και να αναλυθούν όλοι οι προσδιοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση των πολιτιστικών αγαθών και τις πιθανές μετατοπίσεις που δημιουργούν. Θα εξετάσουμε τη σημασία της τιμολόγησης των πολιτιστικών αγαθών και πως αυτή επηρεάζεται από την ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα και την τιμή Τέλος, θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε στον τομέα του θεάτρου σε εθνικό επίπεδο τους παράγοντες που καθορίζουν τη ζήτηση εξαιτίας των πρόσφατων αλλαγών στους εξωτερικούς παράγοντες που επιδρούν στο χώρο και θα προβούμε σε προτάσεις για το μέλλον. 1. Η Οικονομική διάσταση των Υπηρεσιών Πολιτισμού Τα πολιτιστικά έργα θεωρούνται καταναλωτικά αγαθά που για τη δημιουργία τους λαμβάνονται υπόψη οι προτιμήσεις και οι ανάγκες των καταναλωτών 1 και έχουν ορισμένες ιδιαιτερότητες , οι οποίες τα διαφοροποιούν από τα άλλα καταναλωτικά προϊόντα της αγοράς. 2 Στην οικονομική επιστήμη η αξία των προϊόντων της ελεύθερης αγοράς αντανακλάται στην τιμή, η οποία με τη σειρά της εκφράζει τη χρησιμότητα που απορρέει από αυτά στον καταναλωτή. Η τιμή είναι αυτή που καθορίζει το βαθμό προσφοράς ενός προϊόντος – υπηρεσίας προς το κοινό. Στον πολιτισμό δεν ισχύει ο κανόνας αυτός, ότι δηλαδή η προσφορά εξαρτάται από τη ζήτηση, αλλά αντιθέτως η προσφορά επηρεάζει τη ζήτηση 3 . Αυτό σημαίνει πως το εύρος των πολιτιστικών αγαθών μιας πολιτισμικής μονάδας – Οργανισμού είναι αυτά που καθορίζουν τη ζήτηση, δηλαδή όσο πιο μεγάλη προσφορά τόσο μεγαλύτερη ζήτηση, ο υπολογισμός των οποίων αποτελούν πολύπλοκες και πολυδιάστατες διαδικασίες , καθώς διαμορφώνονται από ποικίλους παράγοντες όπως παραγωγούς, καταναλωτές, προμηθευτές περιβάλλον αγοράς κλπ. 4 Είναι λάθος να αντιμετωπίσουμε τα πολιτιστικά αγαθά μόνο με όρους οικονομίας, πρέπει να τα δούμε ως ένα συνδυασμό οικονομικών δεικτών και πολιτισμικής αξίας. Για παράδειγμα τα πρωτότυπα έργα τέχνης σε αντίθεση με τα καταναλωτικά προϊόντα, ακόμα και με το πέρασμα του χρόνου αυξάνουν την τιμή τους αντί να τη μειώνουν, ακόμα και ύστερα από ενδεχόμενες φθορές. 5 Υπάρχει μεγάλη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην πολιτισμική και οικονομική διάσταση των πολιτισμικών αγαθών. Για παράδειγμα το μουσείο της Ακρόπολης μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη οικονομική αξία σε σχέση με τους τουρίστες που επισκέπτονται την Ελλάδα στην οικονομία της πόλης. Τα ίδια τα προϊόντα πολιτισμού συμβάλλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας και διαμορφώνουν έντονη οικονομική δραστηριότητα , καθώς δημιουργούν νέες αγορές, θέσεις απασχόλησης, πνευματικά δικαιώματα, βιομηχανίες πολιτισμού κλπ 6 . Αναγνωρίζοντας λοιπόν στο χώρο του πολιτισμού και την οικονομική του διάσταση και αντιμετωπίζοντάς τον ως αγορά αγαθών θα επιχειρήσουμε να τον αναλύσουμε με τη βοήθεια των όρων της προσφοράς και της ζήτησης , δυνάμεις οι οποίες αλληλοεπιδρούν . 1. Κορρές Γ.:(2002), «Οικονομία του Πολιτισμού τ. Α΄ Οικονομική Διαχείριση», 134 2. Γκατζιάς Γ.,Κορρές Γ.(2011), «Πολιτιστική Οικονομία και Χορηγίες: Οικονομική διαχείριση και ανάπτυξη πολιτισμικών μονάδων»,23 3 .ο.π.,23 4. ο.π.,24 5 . Κορρές Γ.:(2002), 134 6 . Γ κατζιάς Γ.,Κορρές Γ.(2011) , 23 1.1 Προσφορά και Ζήτηση Πολιτιστικών Αγαθών Με τον όρο προσφορά εννοούμε συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντων και υπηρεσιών που δύναται μία εταιρεία ή ένας πολιτιστικός οργανισμός να διαθέσει σε μία συγκεκριμένη τιμή . Η ζήτηση αναφέρεται στην ποσότητα υπηρεσιών και προϊόντων που οι αγοραστές ( στη δική μας περίπτωση ο επισκέπτης – θεατής) είναι πρόθυμοι να πληρώσουν για να τα προμηθευτούν. Κάθε μία από τις δυνάμεις αυτές επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες. Για να λειτουργήσει σωστά μια αγορά θα πρέπει να υπάρχει ισορροπία , θα πρέπει δηλαδή η ποσότητα που προσφέρεται να είναι ίση με αυτή που ζητείται. Εάν δεν επιτευχθεί αυτό και η ποσότητα που προσφέρεται είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση , τότε έχουμε πλεόνασμα ή υπερβάλλουσα προσφορά και σε αντίθετη περίπτωση υπερβάλλουσα ζήτηση. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις υπάρχει ανισορροπία στην αγορά με διαφορετικές κάθε φορά επιπτώσεις. Στην πρώτη περίπτωση ανισορροπίας η παραγωγή δημιουργεί απόθεμα, οπότε οι τιμές τον προσφερόμενων προϊόντων πέφτουν για να αυξηθεί η ζήτηση, στη δεύτερη περίπτωση η παραγωγή δεν μπορεί να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση, οπότε οι τιμές ανεβαίνουν. 7 Η προσφορά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τεχνολογικούς, οικονομικούς και οργανωτικούς παράγοντες (π.χ πνευματικά δικαιώματα για τα πολιτιστικά αγαθά). Η σχέση ανάμεσα στην παραγωγή και τους παράγοντες που την επηρεάζουν ονομάζεται λειτουργία της προσφοράς και αποτυπώνει πόση ποσότητα ενός προϊόντος μπορεί να παραχθεί αν κάνει χρήση μιας συγκεκριμένης ποσότητας παραγόντων - πόρων . 8 Η προσφορά μπορεί να αυξάνεται ή να μειώνεται. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την προσφορά είναι η τιμή του προσφερόμενου αγαθού, η τιμή των υπόλοιπων προϊόντων, το κόστος παραγωγής, και κάποιες φορές και οι καιρικές συνθήκες (ειδικά για τη γεωργική παραγωγή). Η τεχνολογία και οι εξελίξεις αυτής, αποτελούν κυρίαρχο παράγοντα στη λειτουργία της προσφοράς. Οι ανταγωνιστές, η οικονομική κρίση, η αύξηση ή η μείωση του τουρισμού, η κρατική χρηματοδότηση, τυχόν αλλαγή στις πολιτιστικές πολιτικές, τα καθαρά αποθέματα των πολιτιστικών αγαθών στις πολιτισμικές μονάδες, οι στόχοι που θέτουν οι οργανισμοί, οι προβλέψεις για τις μελλοντικές 7 .Γ κατζιάς Γ.,Κορρές Γ.(2011) , 23 8.Einarsson, A., (2016),60-70
