Transcript
Grant wewnętrzny S100/2006 „OCENA EKSPRESJI BIAŁKA ATM W KOMÓRKACH KRWI OBWODOWEJ U CHORYCH Z ZESPOŁEM ATAKSJA-TELEANGIEKTAZJA” Kierownik projektu: dr n. med. Barbara Pietrucha
Proteina ATM jest jądrowym białkiem, której brak lub dysfunkcja odpowiedzialna jest za wystąpienie zespołu ataksja-teleangiektazja (AT). Białko ATM naleŜy do rodziny białek kontrolujących cykl komórkowy i procesy naprawy DNA. Niedobór proteiny ATM prowadzi do niestabilności genomu i odpowiedzialny jest za wystąpienie objawów w AT: neurodegeneracyjnych, niedoborów odporności, nadwraŜliwości na promieniowanie jonizujące i zwiększonej predyspozycji do rozwoju nowotworów. Ocena ekspresji białka ATM jest pomocna w ustaleniu rozpoznania AT, a w przyszłości pozwoli monitorować procesy nowotworowe.
Zespół ataksja-teleangiektazja jest wieloukładowym schorzeniem dziedziczącym się w sposób autosomalny recesywny, charakteryzującym się postępującą ataksją móźdźkową, teleangiektazjami, niedoborami odporności humoralnej i komórkowej, nadwraŜliwością na promieniowanie jonizujące oraz znacznie zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych. AT spowodowana jest mutacją w genie ATM (atalia telangiectasia mutated).
Zespół
AT charakteryzuje duŜa zmienność obrazu klinicznego, wiodący objaw ataksja móŜdŜkowa staje się widoczna, kiedy dziecko zaczyna chodzić. Teleangiektazje pojawiają się nieco później w 5-7 roku Ŝycia albo nie występują w ogóle. Dlatego teŜ w pierwszych latach Ŝycia Dziecka trudno postawić rozpoznanie. Zwykle pierwszą diagnozą jest mózgowe poraŜenie dziecięce. Wielokrotnie mija wiele lat zanim zostanie postawione rozpoznanie AT. Niekiedy rozpoznaje się AT dopiero w momencie wystąpienia nowotworu.
Postawienie pewnego rozpoznania zespołu AT jest moŜliwe na podstawie wykrycia mutacji w obu allelach genu ATM. Badanie to z uwagi na wielkość genu jest czasochłonne i kosztowne oraz nie zawsze udaje się wykryć obie mutacje.
Wczesne rozpoznanie zespołu AT jest niezbędne, poniewaŜ umoŜliwia udzielenie rodzicom porady genetycznej, wykonanie badań prenatalnych oraz wdroŜenie odpowiedniego postępowania np. leczenie gammaglobulinami. Badaniem o wiele prostszym, tańszym pozwalającym na pewne i szybkie postawienie rozpoznania AT jest wykrycie obecności proteiny ATM.
