Transcript
Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji Sekcja Inteligentnych Sieci Smart Grids Warszawa, dn r. KIGEiT/77/01/2014 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ul. Konstruktorska 3A Warszawa Uwagi KIGEiT zgłoszone w ramach konsultacji społecznych wymagań technicznych dla przedsięwzięć realizowanych w ramach programu priorytetowego NFOŚiGW Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. Część 4) Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii z Uwagi ogólne Wspieranie skojarzonego wytwarzania ciepła oraz energii elektrycznej jest i będzie jednym z priorytetowych przedsięwzięć polityki energetycznej wszystkich krajów europejskich. Bardzo korzystnym jest, że NFOŚiGW w swoich propozycjach uwzględnił różne rodzaje mikroźródeł rozproszonych tj. Źródła ciepła opalane biomasą; Pompy ciepła; Kolektory słoneczne; Systemy fotowoltaiczne; Małe elektrownie wiatrowe; Mikrokogeneracja. Program obejmuje pełne spektrum możliwych do wykorzystania nowoczesnych rozwiązań w sektorze energetyki w kierunku mikroźródeł rozproszonych typu OZE, których wartość systemowa będzie większa, jeśli ich niespokojny charakter będzie mógł być stabilizowany przez źródła hybrydowe wspierane przez źródła gazowe. Nie do przecenienia jest rola mikrokogeneracji przy realizacji polityki gospodarki niskoemisyjnej oraz wdrożenia energetyki prosumenckiej. Główną zaletą układów mikrokogeneracyjnych w porównaniu do dużych źródeł kogeneracyjnych, jest zwiększenie efektywności działania przy zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego dla użytkownika. Mikrokogeneracja odpowiada zapotrzebowaniu na ciepło i energię elektryczną w układach rozproszonych, gdzie nieopłacalne jest stosowanie dużych zespołów kogeneracyjnych. Dlatego też środowisko przedsiębiorców zajmujących się efektywnością energetyczną postuluje uzupełnienie Prosumenta OZE Prosumentem wysokoefektywnym energetycznie. Uważamy, że takie podejście pozwoli na dalsze obniżanie bariery dla rozwoju energetyki prosumenckiej, a w szczególności mikrokogeneracji. KIGEiT posiada dokument, w których te bariery są opisane. ul. Stępińska 22/30, Warszawa, tel.: , , fax: , NIP Konto: BNP PARIBAS O/Warszawa nr: Potrzebny jest program, w którym gospodarstwa domowe, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe zlokalizowane na obszarach miejskich i podmiejskich miałyby również możliwości skorzystania ze środków wsparcia dla inwestorów gotowych obniżać emisję poprzez zainwestowanie w instalacje wysokosprawnej mikrokogeneracji. Uruchomienie inicjatyw obywatelskich, które jak powszechnie wiadomo są najlepszym sposobem regulowania rynku, jest obecnie bardzo potrzebne przy programowaniu przyszłej polityki energetycznej kraju. Zaangażowanie ich środków prywatnych w istotnym stopniu może zmniejszyć obciążenie budżetu związane z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego dostaw i użytkowania energii w Polsce. Proces budowania społeczeństwa przyjaznego energetyce (w szczególności przychylnego energetyce niskoemisyjnej i energetyce prosumenckiej) oznacza dla tej dziedziny przede wszystkim poznanie zachowań ludzi, coraz lepiej rozumiejących własne potrzeby. Ograniczenie wyboru systemu mikrokogeneracji w istotny sposób spowalnia ten proces. W programie postulujemy precyzyjne określenie zakresu kosztów kwalifikowanych, gdyż obecne zapisy mogą być interpretowane przez interesariuszy projektów odmiennie. Uważamy, że w zakres kosztów kwalifikowanych mogą wchodzić wyłącznie roboty i zakupy związane z budową kompletnej instalacji, m.in.: zakup, montaż i uruchomienie kompletnej instalacji umożliwiające jej współpracę z instalacjami odbiorczymi w budynku, w przypadku instalacji przyłączonej do sieci koszt materiałów i robót niezbędnych do przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, zakup, montaż i uruchomienie urządzeń do magazynowania energii elektrycznej lub ciepła, liczniki energii elektrycznej, system monitorująco-sterujący pracą instalacji, koszt wykonania niezbędnych projektów technicznych oraz dokumentacji do uzyskania pozwoleń administracyjnych (o ile są wymagane), roboty budowlane konieczne do zamontowania instalacji na budynku lub obok budynku (np. wzmocnienie więźby dachowej, modernizacja instalacji odgromowej jeśli niezbędna). Uzasadnienie: Systemy fotowoltaiczne, małych elektrowni wiatrowych i mikrogeneracji pracują we wspólnej domowej sieci energetycznej, łącznie z odbiornikami energii, których coraz większa liczba pozwala na sterowanie pobieraną mocy. Prosument, aby móc w pełni zarządzać zużyciem energii elektrycznej i energią wyprodukowaną przez siebie, musi posiadać system monitorująco-sterujący, zrealizowany np. w postaci bramy domowej lub aplikacji internetowej. System taki jest niezbędny, zwłaszcza dla użytkowników określanych jako leniwi, gdzie po zadaniu określonych parametrów profilowych przejmuje on na siebie optymalizację produkcji i zużycia energii. Bez takiego systemu nie można sobie wyobrazić instalacji z magazynami energii, gdzie trzeba optymalnie sterować ładowaniem lub pobieraniem energii z magazynu, znając aktualną i prognozowaną produkcję z mikrooze. Można powiedzieć, że taki system mieści się w definicji kompletnej instalacji, ale ponieważ inne wymagane lub zalecane składniki instalacji są wymienione w sposób jawny (magazyny energii, liczniki, ), to również system monitorująco-sterujący powinien być wymieniony jawnie, wskazując na celowość jego instalacji. Poprzez ustalenie określonego poziomu kosztu kwalifikowanego dla poszczególnych źródeł widać wyraźnie chęć ekspertów z NFOŚiGW do przełożenia strumienia finansowania na inne projekty niż instalacje kolektorów słonecznych. Odnosi się to głównie do planowanego wsparcia bezzwrotnego. Przyjęcie np. dla pomp ciepła typu powietrze/woda kosztu kwalifikowanego na poziomie 3900 zł/kw to efektywnie zdecydowanie większe wsparcie niż 3400 zł/kw dla kolektorów solarnych - zwłaszcza 2 gdy porównamy realne koszty obu instalacji i fakt o wiele większego zapotrzebowania na energię elektryczną pomp ciepła. Tak rozłożone akcenty spowodują wzrost sprzedaży pomp ciepła powietrze/woda i relatywne obniżenie atrakcyjności kolektorów słonecznych, a niewielu klientów jest świadomych kosztów eksploatacji pomp ciepła. Ponadto przyjęcie kosztu kwalifikowanego dla kolektorów na poziomie zł/kw przy różnicy temperatur 30 K i przy dostępnych technologiach oraz kosztach wytworzenia i instalacji spowoduje z oczywistych względów, w pierwszym okresie znaczący spadek cen tych instalacji. Z jednej strony to bardzo dobrze, ale z drugiej na rynku pozostanie już tylko miejsce albo dla malutkich firm instalacyjnych, które jednocześnie sprzedadzą i zainstalują od 2 do 3 szt/mies.), albo dla dużych firm obsługujących projekty współfinansowane przez samorządy lokalne. Największy i najbardziej powszechny rozwój sprzedaży i instalacji kolektorów słonecznych zapewniały jednak średnie firmy docierające bezpośrednio do klienta końcowego i organizujące cały proces instalacyjno-formalny. Przy proponowanym koszcie kwalifikowanym jw. i przy opóźnieniu w starcie programu Prosument, niestety nie ma już miejsca na takie pośrednictwo organizacyjne. Ponadto te małe firmy instalacyjne w znaczącej części rezygnują już z własnej sprzedaży bowiem stopniowo angażowane są w prace instalacyjne realizowane w ramach przetargów organizowanych przez jednostki samorządowe, gdzie mają stałe zlecenia na rok z góry. Duże firmy w znacznym stopniu już wykorzystały swoje moce właśnie w tych przetargach lokalnych. Dla średnich i najbardziej operatywnych firm może nie starczyć już czasu ani miejsca. To z kolei może wywołać spadek konkurencyjności i ponowny wzrost cen instalacji. Łącznie, w mojej opinii, w znacznym stopniu spowoduje to spadek sprzedaży kolektorów słonecznych i poziom instalacji przewidziany w planie krajowym będzie niezrealizowany. A szkoda, bowiem uzysk energii w stosunku do nakładów i kosztów eksploatacyjnych jest tu najkorzystniejszy. Szczególnie dotknie to sprzedaży kolektorów płaskich, gdyż uzysk energetyczny przy różnicy temperatur 30K jest słabszy niż w przypadku kolektorów próżniowych. Ustalenie progu znamionowej mocy instalacji do 300 kw dla źródeł opalanych biomasą, pomp ciepła i kolektorów słonecznych wydaje się przewymiarowane. Sądzimy, że ograniczenie maksymalnej mocy instalacji powinno zostać zredukowane do poziomu 120 kw, czyli definicji mikroinstalacji przewidzianej w innych dokumentach i aktach prawnych. W przypadku pomp ciepła zapisy dotyczą pomp ciepła do c.o. i c.w.u., co sugeruje, że pominięte zostaną pompy tylko do ciepłej wody użytkowej. Z wielu względów jest to niewskazane i dobrze byłoby, aby doprecyzować zapis umożliwiający wsparcie także dla popy obsługującej tylko c.w.u. lub tylko c.o. Umożliwi to np. instalację dwóch współpracujących ze sobą, odpowiednio skonfigurowanych źródeł wzajemnie się uzupełniających np. kolektor słoneczny i pompa ciepła. Podobna sytuacja jest w przypadku kolektorów słonecznych, gdzie odbiór ciepła ogranicza się tylko do budynków. Kolektor przecież może bardzo dobrze współpracować z pompami ciepła poprzez dogrzanie i zakumulowanie ciepła w dolnych źródłach pompy. Dlatego też dobrze by było nie ograniczać zastosowania kolektorów tylko do budynków. Tu rodzi się pytanie: czy można będzie, w zależności od rodzaju źródła korzystać z kilku kierunków wsparcia w ramach jednego programu Prosument? Negatywne skutki rezygnacji z obowiązku pomiaru ilości produkowanej energii Wycofanie obowiązku pomiarowego (jaki był nałożony w pierwotnym projekcie) oznacza rezygnację z pomiaru rzeczywistej sprawności pomp ciepła spowoduje, że nadal większa część wspieranych pomp ciepła będzie miała sprawność poniżej 200%, co skutkuje tym, że w praktyce koszt ogrzewania realizowanego taką metodą będzie niewiele tańsze od ogrzewania gazem. Wielka szkoda, że NFOŚiGW uległ presji dostawców tanich i niskiej jakości OZE, którzy szermując argumentem wysokich kosztów pomiaru, dążyli do utrzymania preferencji dla rozwiązań najtańszych w zakupie, ale w końcowym efekcie najdroższym z punktu widzenia kosztów redukcji emisji i kosztów wydatku energetycznego tych urządzeń. Jest to przykład antyinowacyjnej polityki Państwa, podnoszonej przez KIGEiT w dyskusjach o rzekomych preferencjach dla innowacyjności. 3 Rezygnacja z obowiązku metrologicznego jest klasycznym przykładem polityki proimportowej i antyinnowacyjnej. W Polsce i EU opłaca się produkować urządzenia nowoczesne i innowacyjne, a urządzenia tanie oparte na dawno sprawdzonych technologiach to domena krajów o niższym poziomie rozwoju. Uwagi dotyczące bezpieczeństwa użytkowania mikroinstalacji prosumenckich. Chcemy również zwrócić uwagę na bardzo istotne elementy instalacji fotowoltaicznych, które są pomijane w instalacjach fotowoltaicznych w Polsce. Każda instalacja fotowoltaiczna ze względów bezpieczeństwa powinna być wyposażona w : rozłącznik (tzw. hebel) instalacji, zabezpieczenie przetężeniowe, zabezpieczenie przepięciowe. W projekcie wymagań technicznych do programu (załącznik 4) jest mowa o normach PN dla paneli a nie ma mowy o standardach jakie mają spełniać systemy montażowe. W praktyce oznaczać to będzie stosowanie domorosłych rozwiązań, nieprzystosowanych do obciążeń śniegowych i wiatrowych na danym terenie. Biorąc pod uwagę 25-letnią żywotność technologii fotowoltaicznej system montażowy stanowi krytyczny element trwałości i bezpieczeństwa instalacji. Uwzględnienie powyższych kwestii w wymaganiach technicznych do programu Prosument pozwoli na uniknięcie mnożenia się nieprofesjonalnych, niskowydajnych i niebezpiecznych dla mienia i życia instalacji. Uważamy również, że w zakresie ogólnych dotyczącym ochrony odgromowej i przepięciowej dla wszystkich źródeł powinien się znaleźć ogólny tego typu zapis: Ochrona odgromowa obiektów wyposażonych w odnawialne źródła energii może być wymagana podstawie urzędowych resortowych lub zaleceń ubezpieczyciela. Obiekty tego typu mogą wymagać ochrony odgromowej jako środka zapobiegawczego dla ochrony przeciwpożarowej lub ochrony osób. Ochrona odgromowa jest również potrzebna, aby chronić wrażliwą infrastrukturę techniczną w obiekcie budowlanym. O ile nie ma szczegółowych wytycznych urzędowych, to decyzja o konieczności stosowania środków ochrony odgromowej i wymagana klasa ochrony (I-IV) urządzenia piorunochronnego jest określana w drodze analizy ryzyka zgodnie z EN ). Dla obiektu wyposażonego w urządzenie piorunochronne funkcja ochronna urządzenia piorunochronnego nie może zostać zakłócona na skutek montażu źródła OZE (systemu paneli fotowoltaicznych/elektrowni wiatrowej). Kiedy jest to tylko możliwe, powinno być zastosowane izolowane urządzenie piorunochronne zachowanie bezpiecznych odstępów izolacyjnych. Elementy LPS nie powinny być bezpośrednio łączone z systemem paneli PV. W przypadku układów prosumenckich, które dosyć często będą umieszczone w terenach wiejskich i podmiejskich ważny może być też zapis dotyczący liczników tak jak jest w rozporządzeniu o przyrządach pomiarowych ale należy uwzględnić systemy monitoringu i sterowania (bo SMART to nie tylko liczniki). Np. system sterowania, monitorowania i rozliczania producenckich źródeł energii winien być zabezpieczony przed zmianą charakterystyk metrologicznych z powodu wystąpienia wyładowań atmosferycznych, jeżeli istnieje ryzyko ich wystąpienia lub gdy przeważające są napowietrzne linie zasilające. Uwagi szczegółowe. W pkt. I. Ogólne wymagania techniczne dla przedsięwzięć należy dodać tiret: Urządzenia pomiarowe wchodzące w skład instalacji (liczniki) powinny być smart ready to znaczy powinny być przystosowane do montażu modułów komunikacyjnych do zdalnej transmisji danych 4 pomiarowych bez wymiany samego urządzenia pomiarowego (licznika). Nie jest wymagane by były wyposażone w moduł do zdalnej transmisji lecz muszą być przystosowane do jego późniejszego montażu. Uzasadnienie. Zapis taki umożliwi ewidencję i rozliczenie inwestycji w OZE pod kątem wypełnienia celów dyrektywy efektywnościowej UE. Bez centralnego elektronicznego i automatycznie (zdalnie) obsługiwanego repozytorium danych pomiarowych rozliczenie się z celów Polski efektywnościowych będzie utrudnione lub niemożliwe czyniąc inwestycje w OZE bezwartościowymi z tego punktu widzenia). Z poważaniem, Prezes Zarządu Stefan Kamiński 5
