Transcript
KRİPTO YAHUDİLER,SABETAYİSTLER;PAKRADUNİLER ÇALALAR;MEŞHEDİLER MARRONOLAR Yahudiler , dini bask lar sonucu kimliklerini gizleyerekı bulunduklar ülkelerin inanc n görünü te kabul etmi gibiı ı ı ş ş görünüp eski inançlar n gizlice sürdürmü lerdir bunlara;ı ı ş Kripto Yahudiler(Gizli braniler) denir..İ MUSANIN G ZL ÇOCUKLARIİ İ Türkiye’de Kripto Yahudilere Sabetayist,Ermenistan’da Pakrudiniler,Iranda Me hediler, Türkistan’daş Çala Yahudileri denir. ber yar madas nda spanya veİ ı ı İ Portekizde yar madadan kovulmamak için Hristiyanl aı ığ geçen fakat gizlice rabinik Yahudiliklerini devam ettiren KriptoYahudilere "Marrano "konverso" veya "Yeni Hristiyanlar denmekteydi.Bizim konumuz yak nı co rafyam z oldu u için di er Kripto Gruplar fazla yerğ ı ğ ğ ı vermedik.Bu konu bir realitedir kesinlikle bir inancı a a lamak için kullanmad m.ş ğı ı Türkiye’de Kripto Yahudilere Sabetayist denir çlerindenİ ülkemize faydal hizmetlerde bulunanlar vard r.Türkiyeı ı Kripto Yahudileri Sabetayistler ,Sabetayc l k, 17.ı ı yüzy lda zmir ve çevresinde ortaya ç kan Sabetayı İ ı Sevi'nin kurucusu oldu u, onu mesih kabul edenğ mistisizme ve Kabbala'ya dayanan inanç. 1920'lerin ba ndan itibaren Sabetayist kökenli insanlar n ço ununşı ı ğ sekülerle mesi ve büyük bir ço unlu unun gelenekleriniş ğ ğ yeni ku aklara aktarmamas nedeniyle Sabetayc l k yokş ı ı ı olmaya ba lam t r.Ancak baz yazar ve ara t rmac larş ış ı ı ş ı ı Sabetayc l n günümüze kadar devam etti ini iddiaı ığı ğ etmektedir.Onlar n da Tanr inanc tam. Ancakı ı ı peygamber olarak Sebatay Sevi’yi görüyorlar… Aralar na katilleri alm yorlar.ı ı Zina kesinlikle yasak. Yalan ahitlik, birbirini ele vermek iyiş kar lanm yor.şı ı Her gün gizlice mezamir okuyorlar. Her ay n do u unu izleyip, ay ile güne in yüz yüze bakmaları ğ ş ş ı için dua ediyorlar. O ullar n sünnet ediyorlar.ğ ı ı Türklerin gözlerini örterek gizlenmek için Müslüman adetlerine dikkat ediyorlar.En önemlisi ise kendi aralar ndaı evleniyorlar, asla bir Müslümanla evlilik sözle mesiş yapm yorlard .ı ı Hepsinin gizli Yahudi adlar vard r ve birbirlerine " alomı ı ş aleyke" diye Yahudi selam veriyorlar.Ölülerini Türkı mezarl na gömmüyorlar.ığı Gizli mabetleri var ve Mezheplerinin s rr ancak evlenince kendilerineı ı bildiriliyor…Türkiye’de özellikle herkesi Sabetayist lanİ eden sim analizi yaparak Yalç n Küçük gibi benzeriİ ı görü e sahip kimseler yay nlad klar listelerindeş ı ı ı sabetayizmle ilgisi olmayan Rize Çayelili Siyasetçi Ali Topuz ve Ordulu Siyasetçi Turan Güne i bile sabetayistş ilan etmi lerdir.Ulusal Kanal Yönetim Kurulu Üyesiş Adnan Akf rat' n evinde bulunan belgeler aras nda yerı ı ı alan Sabetayistler listesinde saçmal klarla doludur. Buı listeye göre Türk Siyasetindeki Ünlü sabetayistler Rah an Ecevit, smail Cem,ş İ ükrü Sina Gürel, ErcanŞ Karaka , Bülent Tanla, Co kun K rca, Kemal Dervi ,ş ş ı ş Cavid Bey, Nuri Conker, Ahmet svan, Osman Kibar,İ Hayrettin Erkmen, Turan Güne (Turan Güneş ş :Orduludur Sabetayist de ildir), Sebati Ataman, Emreğ Gönensay, Naim Talu, Salih Bozok, Turhan Kapanli, Mithat ükrü Bleda, Sümer Ora(Sabetayist de il EgeliŞ ğ Yörüktür)l, Ali Topuz(Ali Topuz:R zenin Çayeliİ ilçesindendir,Sabetayizmle uzaktan yak ndan ilgisiı yoktur.) GAZETEC LERİ Güneri Civao lu, Cüneyt Arcayürek, Ahmed Eminğ Yalman, Nazl Il cak, Cengiz Çandar, Canan Barlas,ı ı Altan Öymen, Örsan Öymen, Abdi pekçi, Nail Güreli,İ Güngör Mengi, Yusuf Ziya Ortaç, Ali Sirmen, Ayd nı Emeç, Çetin Emeç, Ülkü Arman, Sedat Simavi, Erol Simavi, Ali Naci Karacan, Nadir Nadi Abalio lu, Yunusğ Nadi Abalio lu, Ali Gevgilli, Ruhat Mengiğ SANAY C - ADAMIİ İ İŞ Nejat Eczac ba , Büyent Eczac ba , Feyyaz Berker,ı şı ı şı Feyyaz Tokar, Cen Boyner, Ali Koçman, Dinç Bilgin, Can Paker, Ömer Çavu o lu, Halil Bezmen, Dilber Ailesi,ş ğ Rona Y rcali, Selahattin Göktu , Fuad Sad ko lu, Ferdiı ğ ı ğ Vardarman, Öner Akgerman YAZARLAR Halide Edip Ad var, Orhan Pamuk, Ya ar Kemal,ı ş Muazzez Berkand, Naz m Hikmet Ran, Azra Erhat,ı Vedat Nedim Tör, Ya ar Nabi Nay r, Cemal Sahirş ı Erozan, Emil Galip Sandalc , Ali Canip Yöntemı ÜN VERS TEİ İ Kemal Gürüz, Kemal Alemdaro lu(Kemal Alemdar o luğ ğ aslen Trabzonludur Sabetayizmle ilgisi yoktur), Nermin Abadan Unat, Sulhi Dönmezer, Talat Halman, Gündüz Gediko lu, Eser Karaka , H. Veldet Velidedeo lu, S dd kğ ş ğ ı ı Sami Onar, lhan Arselİ S NEMA-T YATROİ İ Haldun Dormen, Hulusi Kentmen, Ayhan I k, Kenanşı I k, Aziz Rutkay, Do a Rutkay, Aziz Basmac , Y ld zşı ğ ı ı ı Kenter, Mü fik Kenter, Atilla Dorsay, Haluk Bilginerş TELEV ZYONİ Ali K rca, Reha Muhtar, Ali Baransel, M. Ali Birand,ı Seher Dilmaç E LENCE-MÜZ KĞ İ Sezen Aksu(Aslen Rize -Pazarl d r zmirde do mu turı ı İ ğ ş ,sabetayist de ildir), Nilüfer, Burak Kut, Neco, Sibelğ Egemen, Çi dem Talu, Egemen Bostanc , Murat Arkan,ğ ı Perran Kutman, Harika Avc , Ozan Orhonı SERBEST MESLEK Cemil pekçi, U ur Civelek, Y ld r m Mayrukİ ğ ı ı ı BÜROKRASİ Gazi Erçel, Metin Yalman, Osan Olcay, Osman Kulin, Sadun Terem, Kaya Toperi KAR KATÜR STLERİ İ Cemal Nadir Güler, Semih Poroy, Ali Ulvi Ersoy, Altan Erbulak ASKERLER Çevik Bir, Amiral Sait Halman, Tu general Halit Göktu ,ğ ğ Yarbay Selim Soley, Tümgeneral Ömer Z. Dorman, Kurmay Albay Osmam Köksal, Tümgeneral S rr Öktem,ı ı General Cahit Tokgöz, General Zeki Soydemir randa Kripto Yahudilere Me hedi denir. Me hediİ ş ş Yahudileri: Safevi Türk imparatorlu u dönemininğ sonlar ndan itibaren artan ia bask lar na dayanamayanı Ş ı ı ran Yahudileri öncelikle tek bir merkez toplanmİ ış Me hed ehrine sürülmü lerdir. daha sonra bask larş ş ş ı gittikçe artt kça buradaki Yahudiler ii gibi görünmü lerı Ş ş böylelikle kendilerini gizlemi lerdir. radikal yahudiş gruplar Yahudi gibi görünmeye devam etse de ehirı ş nüfusunun önemli k sm n olu turan yahudi say s , k saı ı ı ş ı ı ı süre çok çok azalm . buradaki Yahudiler Türkiye dekiış Sabetayistlerin yapt gibi kendilerini gizlemi ler veığı ş böylelikle yüzlerce y ld r, Müslüman ii gibi görünüp,ı ı Ş özünde yahudi olarak ya am lard r. yani özetleş ış ı Me hedilerin önemli ve etkili bir k sm yahudidir.ş ı ı Me hedi yahudileri pers toplumunda itibar görmü lerdir,ş ş ülkede çok etkindirler. ülkenin islam devrimi sonras ndakiı liderlerinin ve kritik görevdeki ki ilerin hep bu gruptanş seçildi i bilinmektedir.Yahudilerin rana sempatiğ İ duymalar n n nedenin arkas nda Dinsel inançlar yatarı ı ı ı Ezra kitab nda, Pers Krallar n n Yahudilerin Kudüs'eı ı ı dönmesine ve Tap na n tekrar in a edilmesine izinı ğı ş verdi i yaz l d r; " srail Tanr s 'n n buyru u ve Persğ ı ı ı İ ı ı ı ğ krallar Kore 'in, Darius'un, Artah asta'n n buyrukları ş ş ı ı uyar nca tap na n yap m n bitirdiler der.Bugün yineı ı ğı ı ı ı Me hediler ran'da ya amaktad r ran' n Sebe köyündeş İ ş ı İ ı ya an yerli Müslümanlarda Yahudi geleneklerininş uyguland gözükür; örne in kad nlar Cuma günü güneığı ğ ı ş batmadan mum yakmaktad rlar ( Bu sebeple buı toplulu un bir zamanlar slam'a geçen ran Yahudileriğ İ İ olduklar dolay s yla kripto-Yahudi olduklar dü ünülür)ı ı ı ı ş Pakraduniler, as rlarca Ermeni toplumunu yönetenı Yahudi as ll Kripto bir guruptur. Pakradunilerı ı (Bagratuni/Bagratids) ad verilen ve as rlarca Ermeniı ı toplumunu yöneten cemaatin hikâyesi M.Ö 730 y l ndaı ı ba l yor ve günümüze kadar uzan yor. ddian n sahibi,ş ı ı İ ı ara t rmac -yazar Levon Panos Daba yan. Yahudi as llş ı ı ğ ı ı Pakradunilerin M.S. 1045 y l na kadar Ermenileriı ı "ac mas zca" yönetti ini ifade ederken, iddialar naı ı ğ ı dayanak olarak dünyaca ünlü Yahudi tarihçilerinden Prof. Dr. Abraham Galante'yi gösteriyor. Galante, "Pakraduniler veya Bir Ermeni-Yahudi Tarikat " adlı ı kitab nda, "Pakraduniler, varl klar n Judaı ı ı ı mparatorlu u'nun sonlar ndan (M.Ö. 7. yüzy l), 20'nciİ ğ ı ı yüzy la dek sürdürmü olan Ermeni-Yahudi kar m birı ş ışı ı kavimdir.Hikâye milattan önce 730 y l nda ba l yor. Oı ı ş ı tarihte, Ermeni Kral Sannasar, Filistin'e yapt seferdeı ığı srail Kral Osee'yi öldürerek, 10 Yahudi kabilesini esirİ ı al r. Sonra onlar F rat' n ötesine, Güney Ermenistan'aı ı ı ı yerle tirir. M.Ö. 700'lerde, bu kez Babil Kralş ı Nabukadnezar, M s r Kral Necho ile Kudüs Kralı ı ı ı Yoachim'e kar bir sefer açar. Söz konusu sefere, Do uşı ğ Ermenistan Kral H raçya da büyük bir ordu ile kat l r.ı ı ı ı H raçya'n n bu sava ta gösterdi i ola anüstü ba ar ,ı ı ş ğ ğ ş ı Nabukadnezar' fazlas yla memnun eder ve esir aldı ı ığı 10 bin Yahudi'nin yar s n Kral H raçya'ya hediye eder.ı ı ı ı Bu esirler aras nda srailo ullar 'n n önemliı İ ğ ı ı ahsiyetlerinden Prens ampat (Smbat/Shampat) daş Ş vard r. ampat, k sa zamanda H raçya'n n takdirlerineı Ş ı ı ı mazhar olur. Devlet hizmetine al n p, önemli mevkilereı ı yükselir. ES RL KTEN SOYLULU Aİ İ Ğ M.Ö. l5O'lerde soyunun Hz. Davud'a (as) dayand nığı ı iddia eden ve ad "Pakarad ampa" olan bir Yahudi,ı Ş zaman n Ermenistan Kral Va ar ak'a ba vurarak sarayı ı ğ ş ş hizmetine girebilme talebinde bulunur. Dikkat çekme ve kendini sevdirme aç s ndan Prens ampat' dahiı ı Ş ı gölgede b rakt kaydedilen Pakarad ampa, Kralı ığı Ş Va ar ak' n en yak n bendeleri mevkiine eri ir. Sonundağ ş ı ı ş a rt c bir ekilde, Ermeni Krallar 'na taç giydirmeş şı ı ı ş ı imtiyaz ile 10 bin süvariye komuta etme hakk n eldeı ı ı eder. M.Ö. 90-36'larda Ermeni krallar na Dikran II.ı (Büyük Dikran) srailo ullar na yönelik yeni bir seferİ ğ ı düzenler. Bu sefer s ras nda esir ald binlerce Yahudi'yi o daı ı ığı ülkesine götürür. Esirler aras ndan seçti i "A od" ad ndaı ğ ş ı bir asil Yahudi'yi özel hizmetine al r. Bu olayları sonucunda Ermenistan'a yerle en ve zamanla nüfuslarş ı h zla artan esir Yahudiler, sürgün y llar n n sembol ismiı ı ı ı Prens ampat' n hat ras n kendilerine rehber edinerek,Ş ı ı ı ı te kilâtlan p millî varl klar n koruyabilme mücadelesineş ı ı ı ı giri irler. Zamanla Ermenilerin yönetimini ele geçirenş Pakraduniler M.S. 1045'e kadar Ermenistan'da saltanat sürmeyi ba ar r.Pakrudiniler ,Osmanl imparatorlu unaş ı ı ğ kar düzenlenen Türkiyenin Bir k sm nda Ba ms zşı ı ı ğı ı Ermenistan kurmak için Ba rol oynad lar halaş ı varl klare n n devam etti i bir çok ara t rmac taraf ndanı ı ı ğ ş ı ı ı iddia ediliyor fakat Türkiyenin nerelerinde ya ad klarş ı ı kesin say lar hakk nda detayl bilgi yoktur.ı ı ı ı ÇALA YAHUD LER : Çala, Tacikçe "ne o ne bu"İ İ anlam na gelip, 18.yy' n sonlar nda zorla slam'aı ı ı İ geçirilen Buhara Yahudileri için kullan lan bir terimdir.ı Çala Yahudileri, d ar ya do ru Müslüman olarakış ı ğ görünürken Yahudi geleneklerini gizlice devam ettirdiler. Bu kripto Yahudiler (gizli Yahudiler) bir arada ya ay pş ı Yahudi muhitlerine kom uydular ve kendi aralar ndaş ı evliliklerini sürdürdüler. 19.yy'da Çala cemaatleri Semerkand, Hive, Kokand,Margilan ve ahrisabz'daŞ ortaya ç kt lar. Çala Yahudilerinin yerel Müslümanlarlaı ı evlenip Yahudi geleneklerinden uzakla malar iki ila üçş ı nesil sürdü.Çalalar n Yahudili e geri dönmeleriı ğ Rusya'n n Orta Asya'y 1867'de fethetmesiyle ba lad .ı ı ş ı Kokand hanl Rus Türkistan idaresinde birle tirildi,ığı ı ş Buhara ve Hive hanl klar özerk kalmaya ve slam'danı ı İ ç kanlara ölüm cezas uygulamaya devam etti. Sonuçı ı olarak birçok Çala Yahudisi Rus kontrolündeki topraklara yasad yollarla göç etti. Rus kanunlar na göre buışı ı göçmenlerin geri gönderilmeleri ve ölüm cezas ylaı yüzle meleri gerekmekteydi fakat bu kanununş uygulanmas sürekli olarak ertelendi. Böylece, Çalaları vatanda olmamalar na ra men Rus Türkistan nda kal cş ı ğ ı ı ı oldular. Baz Çala Yahudileri imparatorlu a faydalı ğ ı olabileceklerini göstermek için esnaf loncalar naı kat ld lar.Çala Yahudileri;Buhara Yahudileri içinden ç kanı ı ı bir gruptur.Bu grup, Do u’nun Marranolar olarakğ ı de erlendirilmi tir.ğ ş Çalalar,bir Müslüman n yapmas gereken her eyi yaparı ı ş görünmü ler, bunun yan nda kendiş ı evlerinde Yahudi geleneklerini icra etmeye ve ibadetlerini gerçekle tirmeye devam etmi lerdir.ş ş Genellikle tecrit edilmi bir topluluk olarak ya amlar nş ş ı ı sürdürmü ler ve daha çok kendi toplum yap s içinde içeş ı ı dönük bir ya am biçimine sahip olmu lard r.ş ş ı Bu ara t rma bir realitiye su yüzüne ç karmak içindir Genş ı ı ara t rmas de ildir. Hiçbir dini inanc a a lamak içinş ı ı ğ ı ş ğı yap lmam t r.ı ış ı
