Transcript
Maraton I - biologia 1. Uzupełnij schemat obrazujący przebieg metody naukowej, a następnie wyjaśnij pojęcia. obserwacja, problem badawczy, . . . . . . . . . . . …. , doświadczenie , ………………. a) próba kontrolna - ……………………………………………………………………. b) problem badawczy - …………………………………………………………………. c) hipoteza - ……………………………………………………………………………. 2. Podkreśl nazwy części optycznych mikroskopu. obiektyw, śruba makrometryczna, śruba mikrometryczna, tubus, kondensor, statyw ze stolikiem, okular, źródło światła, rewolwer 3. Oblicz, jakie powiększenie uzyskasz w mikroskopie, jeżeli okular powiększa obraz 10 razy, a obiektyw – 35 razy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ………. 4. Uzupełnij tabelę. a) w części dotyczącej porównania komórek wpisz znak „+”, jeżeli określony element występuje w danej komórce, a znak „-”, jeżeli nie występuje. b) w ostatniej rubryce krótko opisz funkcje elementów budowy komórkowej. Elementy budowy Komórka Komórka Komórka Komórka Funkcje elementów budowy komórki bakterii grzyba zwierzęca roślinna kom. Jądro komórkowe Cytozol Błona komórkowa Ściana komórkowa Chloroplasty Mitochondria Aparat Golgiego Siateczka śródplazmatyczna Rybosomy
1
5. Uzupełnij tabelę porównawczą królestw świata żywego. Charakterystyczne cechy Jądro komórkowe
Liczba komórek
Ściana komórkowa
Sposób odżywiania
Bakterie Protisty Grzyby Rośliny Zwierzęta 6. Wyjaśnij na czym polegają poszczególne czynności życiowe organizmu. a) odżywianie się - ……………………………………………………………………… b) oddychanie - ………………………………………………………………………….. c) rozmnażanie się - …………………………………………………………………….. d) wydalanie - ……………………………………………………………………………
7. Uzupełnij tabelę, wpisując przykład organizmu oraz sposób zdobywania przez niego pokarmu. Organizm cudzożywny
Przykład organizmu
Sposób zdobywania pokarmu
Drapieżnik Padlinożerca Roślinożerca Wszystkożerca Pasożyt Saprobiont
8. Wyjaśnij na czym polega proces : a) fotosyntezy - ……………………………………………………………....................... b) oddychania wewnątrzkomórkowego - …………………………………………………
2
9. Uzupełnij tabelę, dotyczącą procesów dostarczających organizmom energii. Proces
Substraty
Produkty
Warunki przebiegu
Fotosynteza Oddychanie tlenowe Fermentacja mlekowa Fermentacja alkoholowa 10. Porównaj proces fotosyntezy i oddychania tlenowego u roślin oraz uzupełnij tabelę. Proces
Fotosynteza
Oddychanie
Pora zachodzenia procesu Miejsce zachodzenia procesu Składniki potrzebne do procesu Produkty do procesu Rola światła w procesie
11. Wpisz znak „+” w odpowiednie rubryki tabeli zależnie od tego, czy dana cecha dotyczy rozmnażania płciowego, czy bezpłciowego. Charakterystyczna cecha
Rozmnażanie płciowe
Rozmnażanie bezpłciowe
Osobniki potomne mają wszystkie cechy organizmu z którego powstały W rozmnażaniu uczestniczą zazwyczaj dwa osobniki Osobniki potomne mają kombinację cech każdego z rodziców Osobniki potomne powstają z komórek lub fragmentów ciała jednego organizmu W procesie tym biorą udział gamety 3
12. Obok nazw organizmów wpisz do tabeli sposoby wykonywania przez nie czynności życiowych. Organizmy
Odżywianie
Oddychanie
Rozmnażanie
Słowik Muchomor Drożdże Klon
13. Wyjaśnij następujące pojęcia: a) gonady - …………………………………………………………………………………… b) zapłodnienie zewnętrzne - ………………………………………………………………… c) zapłodnienie wewnętrzne - ………………………………………………………………….. d) zapłodnienie - ……………………………………………………………………………….. e) rozdzielnopłciowość - …………………………………………………………………… f) obojnactwo - ……………………………………………………………………………… g) dymorfizm płciowy - …………………………………………………………………… h) symbioza - ………………………………………………………………………………… i) gamety - …………………………………………………………………………………… 14. Poniżej wymieniono kilka rodzajów rozmnażania bezpłciowego. Podaj po 2 przykłady organizmów rozmnażających się w ten sposób. a) podział komórki - ……………………………………………………………………… b) pączkowanie - …………………………………………………………………………. c) zarodniki - ……………………………………………………………………………. d) fragmentacja - …………………………………………………………………………
15. Opisz znaczenie bakterii w przyrodzie i życiu człowieka. POZYTYWNE
NEGATYWNE
4
16. Wymień choroby wywoływane przez bakterie. ……………………………………………………………………………………………….. 17. Uzupełnij tabelę, wpisując charakterystyczne cechy, poszczególnych grup protistów. PROTISTY Cechy charakterystyczne
Przedstawiciel
Pierwotniaki Protisty roślinopodobne Śluzowce
18. Podczas ciepłego lata w zbiorniku wodnym masowo pojawiły się glony, a po paru dniach zaczęły ginąć ryby. Zaznacz najbardziej prawdopodobną przyczynę śmierci tych ryb. A. Podwyższenie żyzności zbiornika wodnego. B. Zmniejszenie ilości tlenu w wodzie. C. Pojawienie się innych organizmów. D. Zbyt wysoka temperatura wody. 19. Korzystając z poniższych pojęć, podpisz elementy budowy grzybów przedstawionych na ilustracjach. Pojęcia mogą się powtarzać. owocnik, strzępki grzybni, wielojądrowe strzępki, kapelusz, blaszki z zarodnikami, kuliste zarodnie, trzon
20. Porosty to organizmy składające się z grzyba i glonu. Zarówno glon, jak i grzyb odnoszą korzyści ze wspólnego życia. Uzupełnij zdanie dotyczące funkcji tych organizmów w poroście. Glon . ……………………………………………………………… dla całego organizmu. Grzyb …………………………………………………………………dla całego organizmu. 5
21. Uzupełnij tabelę dotyczącą budowy i funkcji tkanek roślinnych. Nazwa tkanki
Cechy charakterystyczne
Funkcje
Skórka Korek Miękisz asymilacyjny Łyko Drewno Twardzica Zwarcica
22. Wpisz nazwę strefy korzenia oznaczonej na ilustracji literą A i podaj jej rolę. Wypisz pozostałe strefy korzenia i podaj ich rolę.
- ………………………………………….. - ………………………………………….. - …………………………………………... - ………………………………………….. 23. Uporządkuj podane modyfikacje łodygi, korzenia i liści, umieszczając je w odpowiedniej tabeli i podaj ich funkcje. korzenie spichrzowe, ssawki, korzenie czepne, bulwy, kłącza, rozłogi, ciernie, liście czepne, liście spichrzowe Modyfikacja korzeni
Modyfikacja liści
Modyfikacja łodyg
Przykład rośliny
Funkcje zmodyfikowanego organu
6
24. Podaj funkcje niżej wymienionych organów. a) korzeń - ……………………………………………………………………………… b) łodyga - …………………………………………………………………………… c) liść - …………………………………………………………………………… 25. Do podanych funkcji dopasuj zaznaczone na ilustracji elementy budowy wewnętrznej liścia.
a) wymiana gazowa - …………………………………………………………………… b) wytwarzanie substancji odżywczych w procesie fotosyntezy - ……………………… c) Transpiracja, czyli parowanie wody z rośliny - ……………………………………… 26. Uzupełnij tabelę . Cechy Gametofit charakterystyczne paprotników
Gametofit mszaków
Sporofit paprotników
Sporofit mszaków
Rodzaj pokolenia Wygląd Wytwarzanie zarodników Występowanie rodni i plemni
7
27. Zaznacz klamrami i podpisz części mchu, które stanowią jego pokolenie płciowe, czyli gametofit, i pokolenie bezpłciowe, czyli sporofit.
28. Podpisz rysunki przedstawiające gametofit i sporofit paproci.
29. Wymień znane ci rośliny nagonasienne. …………………………………………………………………………………… 30. Podpisz elementy budowy kwiatu rośliny okrytonasiennej oznaczone na rysunku literami.
8
31 Podaj przykłady roślin u których występują podane niżej rodzaje owoców. a) strąk …………………………………….. b) torebka ………………………………… c) orzech …………………………………… d) niełupka ……………………………….. e) pestkowiec ……………………………. 32. Podaj funkcję elementów budowy nasienia roślin okrytonasiennych. a) bielmo - …………………………………………………………………………………. b) zarodek - ………………………………………………………………………………... c) łupina nasienna - ………………………………………………………………………... 33.Uzupełnij tabelę. Rodzaj tkanki
Budowa
Rola w organizmie
Nabłonkowa Kostna Chrzestna Krew Nerwowa Mięśniowa gładka Mięśniowa pop. – prążkowna szkieletowa Tłuszczowa
34. Porównaj budowę i tryb życia polipa i meduzy parzydełkowców. Porównywana cecha
Polip
Meduza
Kształt ciała Liczba warstw ściany ciała Grubość mezoglei Położenie otworu gębowego Tryb życia
9
35. Uzupełnij tabelę porównawcza płazińców i nicieni. Cecha
Płazińce
nicienie
Kształt ciała Pokrycie ciała Wnętrze ciała Rozmnażanie Oddychanie Przedstawiciele
36. Wymień cechy przystosowujące płazińce do pasożytniczego trybu życia. 37 . Dokończ zdania charakteryzujące pierścienice. a) ciało wydłużone podzielone na………………………………………………………… b) powłoki ciała stanowi …………………………………………………………………… c) wymiana gazowa zachodzi przez ……………………………………………………… d) układ krwionośny jest …………………………………………………………………. e) odżywiają się …………………………………………………………………………… f) siodełko jest to …………………………………………………………………………. 38. Tabela porównawcza stawonogów. Cecha budowy
Skorupiaki
Owady
Pajęczaki
Części ciała Liczba odnóży krocznych Liczba czułek Skrzydła Narządy 10
oddechowe Przedstawiciele 39. Wymień wspólne cechy budowy stawonogów do których należą skorupiaki, owady i pajęczaki. 40. Wymień różnice pomiędzy poczwarką, a larwą owada. ………………………………………………………………………………………………… 41. Wyjaśnij następujące pojęcia. a) rozwój prosty - ………………………………………………………………………… b) rozwój złożony z przeobrażenie niezupełnym -………………………………………… c) rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym -………………………………………….. d) lnienie (wylinka) - ……………………………………………………………………… 42. Wymień aparaty gębowe owadów i podaj przykłady organizmów u których występuja. 43. Podobieństwa i różnice gromad należących do typu mięczaków. Cechy Ślimaki charakterystyczne
Małże
Głowonogi
Środowisko życia Części ciała Narząd wymiany gazowej Szkielet zewnętrzny Przedstawiciele
11
