Transcript
Jakie są objawy schizofrenii i jak je rozpoznać?
Objawy schizofrenii Objawy schizofrenii można podzielić na pięć grup (wymiarów), przy czym u chorego może wystąpić tylko jeden objaw lub dwa objawy, ale może także pojawić się nawet kilka z wymienionych niżej objawów. Jednocześnie przez długi okres życia osoby chorej na schizofrenię mogą u niej nie zaistnieć jakiekolwiek objawy schizofrenii.
Pamiętaj! Należy pamiętać, że u chorego występuje zwykle tylko niewielka liczba objawów, a nasilenie tych objawów związane jest z okresem choroby – w okresie zaostrzenia objawy narastają, natomiast w okresie poprawy (remisji) zmniejszają się lub całkowicie ustępują.
Pięć głównych grup objawów schizofrenii prezentuje poniższy schemat.
Objawy pozytywne (wytwórcze) Termin objawy pozytywne oznacza nie ich pozytywny wpływ na funkcjonowanie chorego, ale to, że są to fenomeny psychiczne nieobecne u ludzi psychicznie zdrowych, objawy niejako dodane do aktualnego funkcjonowania psychicznego chorego. Przyczyną wystąpienia objawów pozytywnych jest zaburzenie równowagi biochemicznej – nadmierna aktywność dopaminy (jednego z neuromediatorów) w określonych obszarach mózgu. Do objawów wytwórczych zalicza się omamy i urojenia.
Urojenia, niezwykłe myśli, podejrzliwość
Niektóre sądy ludzi ze schizofrenią są dziwne, błędne, odbiegają znacznie od rzeczywistości, od przekonań osób jej bliskich, a także od jej poprzednich przekonań. Mogą np. wierzyć, że inni ludzie znają ich myśli, że są śledzeni, że inni ludzie spiskują przeciwko nim albo kontrolują ich myśli lub zachowania. Można powiedzieć, że mają oni wrażenie, iż są „przezroczyści” lub „osaczeni”. Czasami ich sądy są tak bliskie rzeczywistości, że ich rodziny lub koledzy mogą w nie wierzyć, uważając, że ich nauczyciel czy koledzy w pracy są źle do nich nastawieni albo ich szykanują. Czasami, szczególnie na początku schizofrenii, sami chorzy i jeszcze częściej ich rodziny mogą sądzić, że przyczyną tych dziwnych sądów jest dosypanie jakiejś trucizny czy narkotyku do pokarmu lub napojów. Ludzie ze schizofrenią mogą błędnie interpretować rzeczywiste bodźce – i zwykle budzi to u nich lęk – mogą np. słyszeć kroki człowieka w rytm rzeczywiście tykającego zegara.
Warto wiedzieć, że ... Urojeniami są zatem fałszywe sądy oparte na błędnych wnioskach dotyczących zewnętrznej rzeczywistości, utrzymujące się pomimo jednoznacznych dowodów, które im w jednoznaczny sposób zaprzeczają. Definicji urojeń nie spełniają przekonania będące częścią tradycji kulturowej czy religijnej.
Omamy (halucynacje)
Czasami ludzie ze schizofrenią mogą słyszeć głosy ludzi, których nie mogą usłyszeć w tym momencie, ponieważ tych osób nie ma w pobliżu. Zwykle te nierealne głosy mówią coś negatywnego o chorych, coś
im nakazują lub zabraniają. Chory często poddaje się tym głosom, spełniając ich polecenia, lub usiłuje się przed nimi bronić, np. włączając głośno muzykę w swoim odtwarzaczu mp3 czy też zatykając uszy. Rzadko ludzie ze schizofrenią mogą widzieć coś, co w tym momencie nie istnieje w zasięgu ich wzroku, rzadko więc mają omamy wzrokowe. W przebiegu schizofrenii – prócz najczęstszych omamów słuchowych i rzadkich omamów wzrokowych – mogą pojawić się również inne halucynacje, np. węchowe (wrażenie dziwnych zapachów), smakowe (przekonanie o zmianie smaku posiłków i z tego powodu odmawianie ich spożywania) czy też omamy dotykowe (np. wrażenie, że ucisk w plecach jest spowodowany przez Anioła Śmierci). Czasami „głosy” namawiają pacjenta do odstawienia leków. Pacjent, poddając się tym nakazom, odstawia leki bez konsultacji z lekarzem, co może spowodować pogorszenie i konieczność ponownej hospitalizacji.
Warto wiedzieć, że ... Omamy (halucynacje) polegają więc na postrzeganiu przedmiotów będących w istocie wytworem umysłu jako przedmioty realne. Halucynacje mogą dotyczyć każdej modalności zmysłowej (np. słuchowe, wzrokowe, węchowe, smakowe, dotykowe), jednakże najczęstsze są słuchowe. Omamom zazwyczaj towarzyszą spójne treściowo urojenia. Czasami głosy rozkazują pacjentowi wykonanie czynności, które mogą skutkować skrzywdzeniem samego siebie lub innych osób.
Objawy negatywne (ubytkowe)
Przyczyną ich powstawania jest zaburzenie równowagi biochemicznej – niedobór aktywności dopaminy w określonych obszarach mózgu. Do objawów negatywnych zalicza się zblednięcie emocji, zmniejszenie motywacji, zobojętnienie emocjonalne i lakoniczność wypowiedzi.
