Transcript
repetytorium maturalne pearson 2015 testy + odpowiedzi ( repetytorium_maturalne_pearson_2015_testy_+_odpowiedzi.pdf ) http://www5.fileserv.wf/file/repetytorium_maturalne_pearson_2015_testy_+_odpowiedzi# Podobne: repetytorium maturalne pearson 2015 testy + odpowiedzi, repetytorium maturalne longman 2012 testy odpowiedzi, repetytorium maturalnego pearson longman testy i odpowiedzi, repetytorium maturalne pearson niemiecki odpowiedzi, repetytorium maturalne longman testy odpowiedzi, repetytorium maturalne pearson 2015 testy, repetytorium maturalne pearson odpowiedzi, repetytorium maturalne longman 2015 klucz odpowiedzi, repetytorium maturalne longman test dom odpowiedzi, jednej. Horacjanski wzor zyciaPo odzie „O co poeta prosi Apollinaâ€ã zaprezentowal swoja postawe filozoficzna. Swoje poglady oparl w dwoch szkolach filozoficznych:epikurejczykach (szukali szczescia i celem zycia przy zaspokajaniu uciechy duchowych) i stoikach (glosili pielegnowanie przy sobie cnoty, rozwijanieintelektu, uniezaleznienie od pokus i smutkow globu a lezacy wokol swiat przyjmowali ze spokojem - „stoicki spokojâ€ã). Po odzie naszej polaczyl dwiete ideologie. Od stoikow wzial mozg i umiar jako glowne kryteria przy korzystaniu z dobr materialnych. Poeta nie pragnie bogactw ani istnienia wnadmiaru. Epikureizm zauwazamy w checi dozycia lagodnej starosci. Przenigdy najbardziej licza sie mozg, sprawny umysl, dobre zdrowie i pogodnastarosc. Powinno sie zyc zgonie z otaczajaca nas natura.Horacjanizm a mianowicie podstawowe ulokowania• apoteoza (uwznioslenie) i zgoda (wychwalanie) istnienia, istnienia, ktore samo przy sobie wydaje sie byc wielka radoscia• zloty srodek - zachowanie umiaru i dystansu we wszystkim co sie sprawia, nie zabieganie o dobra materialne, nie popadanie przy euforie albosmutek• zycie chwila a mianowicie Carpe diem (chwytaj chwile), odrzucenie klopotow przeszlosci i przyszlosci, pogoda ducha i nie przejmowanie sie smiercia4. BOGURODZICA W CHARAKTERZE NAJSTARSZY LITERATURY POLSKIEGO SREDNIOWIECZA„Bogurodzicaâ€ã wydaje sie byc najwspanialsza i najstarsza polska piesnia religijna. Nie znamy dokladnej daty jej powstania. Jej zrealizowanyzostanie wiaze sie z okresem miedzy wiekiem X i XIV, a zazwyczaj przyjmuje sie pierwsza polowe wieku XIII. Z powstaniem „Bogurodzicyâ€ã przy Xstuleciu wiaze sie legenda, przypisujaca do niej autorstwo swietemu Wojciechowi. Byl on aczkolwiek biskupem przybylym z Pepik i zapewne nie znaldobrze jezyka polskiego. Autor piesni wydaje sie byc nieznany, mial mozliwosc nim okazac sie wyksztalcony mnich sredniowieczny. „Bogurodzica jestwzorowana na uroczystych tekstach lacinskich. Nie jest to jednak tlumaczenie, ale utwor oryginalny.Najstarszy zachowany odpis „Bogurodzicyâ€ã tak zwanym. Krakowski pierwszy pochodzi z roku 1407. Obejmuje pan dwie zwrotki. Pierwszaprzeznaczona jest az do Matki Bozej, druga az do Jezusa za pomoca Jana Chrzciciela. Z 1408 roku pochodzi odpis krakowski drugi. Ocenia on obecnie14 zwrotek. Do 2 pierwszych dolaczono piesni pasyjne (wielkanocne) i piesni litaniczne skierowane az do roznych kultu religijnego.O ogolnonarodowym znaczeniu „Bogurodzicyâ€ã swiadczy umiejscowienie jej we wstepie az do Statutu Laskiego z 1506 roku a mianowicie takzepierwszy drukowany. Statut Laskiego byl zbiorem praw polskich. Z kroniki Jana Dlugosza dowiadujemy sie, ze Bogurodzica byla spiewana przed bitwamipod Grunwaldem i Warna. Posiadala wtedy istote piesni patriotycznej. Byl to hymn koronacyjny pierwszych Jagiellonow. Bogurodzica przepuscila sweprzeslanie w innej polowie stuleciu XVI. Z zapomnienia wydobyl ja strumien poezji patriotycznej XIX stuleciu (narodowo-wyzwolenczej). Wykonuje o tymdla przykladu przedruk Bogurodzicy przez Niemcewicza w „Spiewach historycznychâ€ã. Nawiazuje do niej takze Juliusz Slowacki przy hymnienapisanym na wiesc o wybuchu powstania listopadowego pt. „Bogurodzicaâ€ã. Do piesni tej nawiazuje Sienkiewicz przy „Krzyzakachâ€ã i„Potopieâ€ã i mlodzi poeci okresu okupacji np. Baczynski - „Modlitwa do Bogurodzicyâ€ã.Pierwsza zwrotka to apostrofa do Matki Boskiej, jaka autor z ramienia zbiorowosci prosi o pozyskanie dla ludzi laski jej syna - Chrystusa. Druga zwrotkato apostrofa do Chrystusa. Za posrednictwem Chrzciciela autor prosi o spelnienie prosb ludzi. Zwrotki przedziela powtarzajacy sie skret„Kyrieleisonâ€ã.Kompozycja utworu i jego intelektualny charakter przypomina porzadek naukowego traktatu godzacego (zgodnie z wymogami scholastyki) prawa wiary irozumu. Matka Boga, Dziewica, Posredniczka jawi sie tutaj jako wyposazona w godnosci przypisane do niej dogmatycznie. Dalsze osoby wystepujace wtekscie - Chrystus, Bog i Jan Chrzciciel - konstruuja z Maria swiety team czterech internautow. Jest to liczba symboliczna, tyczy sie czterech cnot(mestwo, sprawiedliwosc, umiarkowanie, roztropnosc). Liczba ponizsza obok trojki, dziewiatki, masa, bywala wielokrotnie eksponowana przysredniowiecznej sztuce np. z kwadratowych kamieni budowano wczesnosredniowieczne romanskie swiatynie.Jak typowy wiersz sredniowieczny „Bogurodzicaâ€ã wydaje sie byc wierszem rymowo-zdaniowym (asylabicznym). Nie zaakceptowac przestrzega jednakowego rozmiaru sylabicznego w wszelkim wersie. Zwykly dla utworow sredniowiecznych byl takze ich meliczny istote, „Bogurodzicaâ€ãdoskonale nadaje sie do spiewania. Wystepuja rymy wewnetrzne a mianowicie „Bogurodzica, dziewicaâ€ã i rymy zewnetrzne a mianowicie„slawiena, zwolenaâ€ã. Charakterystyczna wydaje sie byc takze melodia rosnaco-opadajaca. Wynika ona wraz z zgodnosci zagadnien lub jednorodnych czlonow zagadnien z dlugoscia wersu.Po „Bogurodzicyâ€ã znajdziemy wiele starszych form jezykowych, dzis obecnie nie stosownych. Przykladem znajduja sie zmiany fonetyczne - niedoborprzeglosu, tlumaczony wplywem czeskim, zwiazany z hipoteza autorstwa swietego Wojciecha. Przeglos to dawny tok fonetyczny polegajacy na przejsciuw poszczegolnej pozycji „eâ€ã w „aâ€ã lub „oâ€ã:slowiena a mianowicie slawionazwolena - zwolonaObecnie nie uzywane odmiany trybu rozkazujacego: zyszczy, spusci, napeln, slysz. Cecha specyficzna jest niezgodnosc przypadkow:Bogu + tater. metrow. lp, C + r. m. lp, DZmieniona forma „Bogarodzicaâ€ã pojawila sie w innym odpisie krakowskim. W utworze tym poteznieje wiele archaizmow np.: Gospodzina, Krzciciela,zwolena, Bozyc. Bozycze to postac wolacza od rzeczownika Bozyc (syn Boga). Jest to postac petronimiczna z jezyka rosyjskiego. Zwrot „Bogiemslawienaâ€ã teraz zastepujemy rzeczownikiem z przyimkiem: przez Boga slawiona.PORTRET LUDZKICH ROZTEREK W SONETACH M. SEPA-SZARZYNSKIEGOMikolaj Sep-Szarzynski jest poeta przelomu a mianowicie Renesansu i Baroku (zyl w Odrodzeniu, ale zawartosci maja istote barokowy) O nietrwalej milosci swiata tego W wierszu tym mozemy dostrzec, ze poglad autora na swiat, czlowieka i wartosci rozni sie rzeczywiscie od pogladow ludzi Odrodzenia, ktorzy ceniliwartosci ziemskie i glosili apoteoze istnienia doczesnego ( Na zdrowie , Na dom przy Czarnolesie , Nie porzucaj nadzieje... Kochanowskiego, Zywotmezczyzny poczciwego Reja). Szarzynski mniema te ceny za ulotne, ktore nigdy nie zapewnia czlowiekowi odgrywa szczescia. Wyjatkowa prawdziwa ipewna ostoja jest Pan i afekt do Jego zasobow. O wojnie naszej, jaka wiedziemy z Szatanem, Globem i cialem Czlowiek skazany jest w nieustanna walke (bojo-wanie a mianowicie byt nasz podniebny) z pokusami i wlasna cielesnoscia i slaboscia. Widac w tymmiejscu wyrazne znaki filozofii sw. Augustyna, ktory to twierdzil, ze czlowiek, zawieszony pomiedzy bytami anielskimi i zwierzecymi, skazany jest wwieczne rozprucie pomiedzy cialem a duchem. Szarzynski pisze: [... ] Coz bede czynil przy tak straszliwym boju, Watly, niebaczny, widlasty w sobie [... ] Podobnie jak przy wierszu poprzednim jedyna nadzieja i ostoja jest Pan.W powyzej omowionych wierszach widac zdecydowanie cechy stylistyki barokowej. Autor uzywa duzej ilosci wyszukanych metafor, stosuje tez inwersje.W podobny sposob pozniejszych stworcow nurtu religijnego (Naborowski) znamionuje Szarzynskiego zamieszanie metafizyczny. Tworczosc poetycka jego a mianowicie to tworczosc poetycka refleksyjno a mianowicie filozoficzna, poszukujaca miejsca mezczyzny w opornym, targanym sprzecznosciamiswiecie.Sonet IVCzlek walczy z pokusami i slabosciami globu. Pierwsza zwrotka mowi na temat sytuacji mezczyzny w globie. Ciagla batalia z hetmanemciemnosci-szatanem, ktory to popycha ludzi do podla. Cialo dazy do uciechy i przynosi szkody duszy. Pokoj duszy wydaje sie byc szczesciem, lecz duszaludzka nie ma spoczynku i winien walczyc. To dramatyzm ludzkiego zycia. Czlek jest skazany na rozdwojenie miedzy pragnieniem, a niespelnieniem.Rozni sie to od humanizmu chrzescijanskiego w ktorym nie wystepuje diabla w przeciwienstwie do liryki Sepa-Szarzynskiego.Swiat wydaje sie byc miejscem gdzie czekaja w ludzi pokusy prowadzace az do nieszczescia i braku zbawienia. Czlowiek podporzadkowany jest odczynnikow powierzchownych. Dusza i cialo to dwie partii ludzkiej naatury. Cialo wydaje sie byc prymitywnie ziemskie i pragnie rozkoszy. Psyche zas dazydo doskonalosci, obce znajduja sie jej pragnienia ziemskie. Stad bol przy czlowieku przy pragnieniu uciechy i jednoczesnym dazeniu duszy dodoskonalosci. Czlowiek jest w stanie zwyciezyc wylacznie przy pomocy Boga. Sam wydaje sie byc slaby i watly i nie radzi sobie z rozdwojeniem. Poswiecie stworzonym przez Boga, panoszy sie szatan, zas czlowiek skazany jest w walke, ktorej patronuje Pan. Swiat nie wydaje sie byc doskonaloscia.Pan w swojej wielkosci zostaje niewzruszony i obojetny.Sonet V a mianowicie O nietrwalej milosci... Czlowiek pragnie milosci, lecz milujac traci z oczu cel istnienia. Zaslepiony miloscia nie zauwaza prawdziwych ceny. Gdy istota ludzka nie uwielbia toorganizm sie smuci, a dusza raduje. Uczucie to cecha ludzkiego istnienia. Jest nie trwala i prowadzi az do cierpienia. Ponownie widzimy, ze czlowiekzawieszony jest pomiedzy pragnieniem, zas nie spelnieniem. Czlowiek nie powinna byc radosny. Gdy uwielbia to takze czegos mu brakuje. Nie moze bycradosny. Czy uwielbia czy tez nie kocha.Czlek zawieszony wydaje sie byc pomiedzy swietnym, a zlem.Czlowiek azeby byc calkiem czlowiekiem winien podjac walke. Dopiero przy chwili zgonu czlowiek osiaga pokoj.Mikolaj Sep-Szarzynski tworzyl poezje bedaca pomostem renesansu i baroku. W utworach prezentowanych wyrzej elementy renesansu to:1) milosc do istnienia, fakt iz przemijanie nie umniejsza tej wartosci. Liryk pragnie egzystowac.2) Walka z szatanem, lecz nie odmalowuje strasznych ujec szatana i smierci (pelnych grozy)3) Czlowiek to przeslanie godna i szlachetna chocby przez trud walki ktora podejmujeLiryk doctus, badacz w rzemiosle poetyckim, na wzor humanistow.KATASTROFA OJCA, POETY, FILOZOFA Po „TREANACHâ€ã J. KOCHANOWSKIEGOTreny sa prekursorskim z wspanialych dziel Jana Kochanowskiego. Zaistnialy pozniej anizeli fraszki, piesni, psalterz. Dosyc powszechna wydaje sie bycopinia, ze to najwybitniejsze dzielo przy dorobku poety, ukoronowanie tworczosci. Uwaza sie takze, ze jest to do niej podsumowanie, zas zarazemwszechstronna polemika, zas scislej autopolemika z elementarnymi zalozeniami osobistej filozofii. Treny sa pamietnikiem cierpienia i zrodzonych z tegonieszczescia przemyslen i przewartosciowan, znajduja sie wiec waznym swiadectwem bitew czlowieka myslacego epoki renesansu. Stosunkowo ostatniozauwazono, ze treny znajduja sie dzielem skomplikowanym, wielowarstwowym, stosunkowo niedawno odczytywanym jako poezja ojcowskiej milosci ibolu. Po interpretacji dominowal watek osobisto-rodzinny, natomiast przy nowszych doswiadczeniach kierunek zainteresowan krytyki przesunal sie przystrone problematyki filozoficznej i ogolnoludzkich refleksji wpisanych przy to dzielo. Treny znajduja sie swiadectwem zalamania sie pogladu.renesansowego i kryzysu filozoficznego. Treny przynosza odwolanie starego „wyznania wiaryâ€ã zawartego przy piesniach, zaprzeczeniefilozoficznych i religijnych aspektow swiatopogladowych mezczyzny renesansu. Z bolesna ironia traktuje poeta madrosc najlepsza obok cnoty wartoscihumanistycznych koncepcji mezczyzny, ktory pisal swoje wczesniejsze dziela ( „Cnota skarb wieczny, wianek klejnot drogiâ€ã ). Po trenie IX poddajeprzy watpliwosc ceny madrosci, ktora, jak glosil wczesniej, ma uzbroic mezczyzny przeciw kazdej osobie przeciwnoscia losu. Jest to przede wszystkimpolemika z tezami stoikow, a zwlaszcza z ich popularyzatorem „Alpinem wymownymâ€ã (tren XVI), innymi slowy Cyceronem. Po trenie IX przywolujepoglady Cycerona po to, azeby pokazac ich nieskutecznosc. Madrosc, ktora wedlug Cycerona wykorzenic wszystkie smutki, jak ironizuje poeta„nieledwie moze dokonac czlowieka aniolemâ€ã, okazuje sie wedlug Kochanowskiego nieprzydatna i zludna w obliczu nieszczescia. Tak wiecpolemika ze Stoikami jest jednoczesnie polemika z wlasna recepcja stoicyzmu. Kochanowski zdaje sie mowic, ze wobec smierci i cierpienia wszelakiepoglady i idealy beda zludne, chociaz wydaja sie byc oparte na w stopniu daleko idacym niewzruszonych postawach: na ladzie moralnym i religijnychdogmatach. W kontekscie trenow zarowno porzadek okazuje sie zludzeniem, jak rowniez swiete dogmaty traca wartosc pewnikow, zostaja opatrzoneznakami zapytania.W trenie X ukazane sa zastrzezen i testowania dotyczace fundamentalnych dla Kochanowskiego pogladow religijnych, tj. istnienia pozagrobowego. Jestdozwolone powiedziec, ze dla owego trenu istotne staje sie testowanie: „Dokad widmo idzie z ciala? â€ã Zrozpaczony tata poszukuje corki wroznorodnych regionach wszechswiata, w roznorodnych sferach metafizycznych. Nurtuje fita pytanie odnosnie ludzkiego istnienia niesmiertelnej duszy,istnienia ludzkiego cierpienia. Spada pytanie: „Gdziekolwiek jestes, jeslis jest? â€ãTren XI zawiera gorzkie stwierdzenie „fraszka-cnotaâ€ã, rzecz wyjawszy wartosci sensu. Zostaje zatem tu zakwestionowane okreslenie cnoty jakonieprzemijajacej, niezniszczalnej. Jednoczy sie to z poddaniem w watpliwosc podstawowej reguly ladu moralnego, tj. Bozej sprawiedliwosci. Liryk pyta:„Kogo kiedy poboznosc jego ratowala, Kogo przyjaznosc przypadku nedznego uchowala? â€ã. Pojawia sie nieznajomy wrog, ktory „miesza ludzkiesprawyâ€ã, przez duzej ilosci krytykow interpretowany jako szatan, synonim nedznej mocy. Krytycy dostrzegaja tez podobienstwo z Wielka Improwizacja.W obu przypadkach wystepuja gorzkie doswiadczenia zyciowe, tata pozbawiony corki, aresztowany istota ludzka, przedmiot refleksji o losie czlowieka,ludzkiej egzystencji, na temat prawach nimi kierujacych. Jednoczy oba utwory bunt przeciwko niebu i Bogu, Konrad prawie okresla go carem. W obuprzypadkach cierpienie prowadzi az do bluznierstwa. Wyraza tez poeta zwatpienie przy mozliwosci poznawcze rozumu ludzkiego ( „Sny ludzkie, snyploche naszego biura bawiaâ€ã ). Tak wiec treny sa przyznanie sie poety mysliciela az do porazki, bezskutecznosci wlasnych porad znanych zwczesniejszych utworow, swiadectwem zawiedzenia sie az do filozofii. Treny sa calkowite ducha polemiki i potyczki. Polski poeta zarzuca Cyceronowi wtrenie XVI rozbieznosc miedzy wyrazeniem a czynem: „Wywiodles kazdej osobie, nie wywiodles sobie, / Lacniej rzec widze, ni li czynic tobie. â€ã.Kochanowski dowodzi, ze zapisywac o smutku i cierpieniu latwo zapisywac, gdy swiat mamy „po wolnejâ€ã. Z tych podstaw wywodzi sie w trenachprzyznanie ludzkiego prawa az do lez i rozpaczy. Po jednym z trenow dowodzi, ze: â€ã Jemu w smutku zalowanie wydaje sie byc prawem czlowiekaâ€ã, ktoremu „mocowanie sie z przyrodzeniem nie powinna przyniesc ulgiâ€ã. Jest to jednoczesnie polemika z zasada: „Prozno plakacâ€ã i poglademCycerona, ze zal i lzy nie przystoja mezczyznie. Liryk odpowiada przy trenie SIEDEMNASTEGO Cyceronowi „Prozne sa czlowiecze wywody, zebyszkoda nie zwac szkody /(... )/bo majac zraniona dusze, porad i nie rad plakac muszeâ€ã. Glosi wiec poeta obrone ludzkiego prawa az do placzu ibolesci, jak i rowniez formuluje nowatorska teze, ze „Czlowiek nie kamienâ€ã. Wyraza on przekonanie, ze istota ludzka jest podporzadkowany nie tylkood kaprysow fortuny, ale tez od osobistej swiadomosci. „Czlowiek nie kamyczek, / A, takze jako sie stanie los, / Tego rodzaju mysli naszego biuranabawiâ€ã. Hhg teze, ze psychika ludzka nie jest calkowicie uksztaltowana, reakcje czlowieka znajduja sie zmienne, ulepszaja sie tez warunkow zycia.Cykl trenow opowiada nie tylko na temat kryzysie swiatopogladu, ale na temat poszukiwaniu nowego ladu i odbudowie nowego swiatopogladu. Istotnymelementem wydaje sie byc tren SIEDEMNASTEGO. Rozpoczyna sie od spojrzenia: „Panska reka mnie dotknelaâ€ã, a konczy sie spostrzezeniem, zedlatego ze zludna okazala sie nadzieja na pomoc rozumu, to cierpienie Bog wylacznie moze stopowac. Stad tren XVII wydaje sie byc modlitewnympsalmem, prosba az do Boga na temat litosc. Rozpoczyna sie calkowite strachu wyznanie: „ Nasza firma nieposluszne Dziewczyny dzieci twojeâ€ã,oraz docenieniem swoich grzechow: „ Duze przed toba sa wystepy mojeâ€ã, zas konczy blaganiem o milosierdzie: „Uzyj dzisiaj panie nade mnalitosciâ€ã. Kochanowski odwoluje swoje bluznierstwa, odzegnujac sie od sporu z Bogiem. Tren 19 albo Sen jest proba uzdrowienia sie, pocieszenia,odbudowania dazenia az do uspokojenia. Objawia sie w tym miejscu wiele pocieszen zgodnie z antyczna konwencja, a wiec po pierwsze refleksja ozbawczym dzialaniu wysilku, ktore przynosi uwolnienie od cierpienia, przywrocona wiara przy zycie pozagrobowe (spiacemu poecie ukazuje sie matka zUrszulka). 3 refleksja, ktorej zrodlem wydaje sie byc stwierdzenie: „wspolnej doli czlowieczejâ€ã, pewnej powszechnosci praw ludzkiej egzystencji.Tren XIX przywraca znaczenie rozumowi, Potwierdza cena zdobytej madrosci, wartosc cnoty. Tren zamyka bardzo istotne gwoli nowej filozofiistwierdzenie na temat koniecznosci preparowania sie w „ oboje fortuneâ€ã i zarazem wlaczona jest tutaj praktyczna wzmianka jak przy swieciepodleglym Fortunie postepowac. Udziela edukacji: „ Tegoz sie synu trzymaj, zas ludzkie podrozy ludzkie nos. / Jakis jest mezczyzna smutku i nagrody.â€ã Tak wiec przy tej nauce zawarty wydaje sie byc nakaz znoszenia ludzkiej doli po ludzku, z godnoscia, ze zrozumieniem, ze ludzka rzecza wydaje siebyc i uciecha i cierpienie. Nakaz ow jest jednoczesnie odwrotnoscia formuly wyrazonej przy piesniach: „Na szczescie wszelakie, serce ma byc jednakieâ€ã. Kochanowski wbrew Cyceronowi przyznaje prawo az do placzu i rozpaczy. Po trenach rozwinal sie strumien czlowieka, wyjatkowo obecnyprzy tworczosci Jana Kochanowskiego. Pozostanie zdegradowany za posrednictwem cierpienie i staje sie jednym sposrod wielu. Natomiast zarazemdegradacja czlowieka jedynego w swoim rodzaju prowadzi poete do odzyskania przez faceta pelni czlowieczenstwa.CHARAKTERYSTYKA TWORCZOSCI JANA ANDRZEJA MORSZTYNA. SONET „DO TRUPAâ€ã- poezja Morsztyna prawie w calosci poswiecona wydaje sie byc kultowi milosci cielesnej;- jej szokujaca czasem zmyslowosc, swawolnosc, ale i ozdobna elegancja pasowaly barokowemu idealowi oryginalnosci, niezwyklosci i kunsztownosci;- pomimo sensualnej tematyki postac kobiety nie uzyskuje przy tej poezji wyrazistego, cielesnego ksztaltu, to raczej opowiesc o grze zmyslow facetazlaknionego obcowania z bialoglowa; aby te gre zmyslow przedstawic, Morsztyn prowadzil gre slowami, powolywal do istnienia coraz to nowszekoncepty, pozwalajace na igranie znaczeniem wyrazen zestawianych wielokrotnie antytetycznie (przeciwstawnie) ze fenomenalna dbaloscia na tematuzyskanie paradoksalnego albo ironicznego efektu;„Do trupaâ€ã• szereg antytez, w ktorych oparty jest caly wywod podmiotu lirycznego „ty nic nie czujesz, moja osoba cierpie srodzeâ€ã;• podobienstwo pomiedzy trupem zas zakochanym: „Lezysz zabity i jam takze zabity; Ty –strzala zgonu, ja strzala milosciâ€ã; trup okryty wydajesie byc zalobnym plutnem, zakochany zas pograzony przy ciemnosciach rozpaczy; obaj nie moga niczego dokonac: zmarly w znaczeniu fizycznym, zkolei zakochanydlatego, iz nie aplikuje sie rozumem, lecz uczuciami;• nastepnie autor dokonuje zlaczenia roznic pomiedzy trupem zas zakochanym: trup – emblematem spokoju, niezmiennosci, nie milym na cierpienie,przemijalny; zakochany – wielokrotnie placze, teskni, rozpacza, bardzo cierpi, uczucie wydaje sie mu ogniem piekielnym, ma przytomnosc, iz afekt toogromny zywiol, jakiego nie sposob zwalczyc;• milosc wydaje sie byc wg. Morsztyna fenomenem ziemskiego szczescia, co prawda przemija jak na przyklad wszystko, co ziemskie, lecz jednoczesnie przezywanie milosci zbliza czlowieka az do czegos, co nieprzemijajace, lepsze nad ziemskie prawa; nie usiluje milosci definiowac zaposrednictwem pryzmat teorii filozoficznych, lecz przez doznania podmiotu lirycznego;• porownanie trupa z zakochanym jest hiperbola cierpien zwiazanych z miloscia – koncept barokowy;- w poezji Morsztyna „forma staje sie jednakowo wazna jak na przyklad tresc, a nawet wazniejsza, bowiem ja sobie podporzadkowujeâ€ã;LOS CZLOWIEKA Po TWORCZOSCI MIKOLAJA SEPA-SZARZYNSKIEGO A, takze DANIELA NABOROWSKIEGOMikolaj Sep-Szarzynski zyl rownoczesnie co Jan Kochanowski; kiedy zmarl przy 1581 rok Kochanowski nadal zyl (do 1584 roku). Wielu historykowliteratury zalicza go az do baroku (nastepnej epoki). Swietny znawca baroku profesor Hernas w swojej robocie zatytulowanej Barok przedstawiatworczosc Mikolaja Sepa-Szarzynskiego w rozdziale Poeci metafizyczni obok Sebastiana Grabowieckiego, Stanislawa Grochowskiego, KaspraTwardowskiego a mianowicie poetow barokowych. Traktuje fita wiec jak na przyklad poete barokowego.Tworczosc Mikolaja Sepa-Szarzynskiego przynosi nowe przekonanie na mezczyzny, na meritum ludzkiej egzystencji niz to, ktore posiadalo miejsce przyRenesansie. Po poezji Sepa-Szarzynskiego pojawiaja sie tony obce renesansowej pogodzie i radosci istnienia, ktore mamy u Kochanowskiego. Otoztworczosc poetycka Mikolaja Sepa-Szarzynskiego jest zapowiedzia zmian przy literaturze, ktore przyniesie humanizm barokowy, okresy kontrreformacji.Tworczosc poetycka Sepa-Szarzynskiego wydaje sie byc zapowiedzia kryzysu renesansowych dazen do pogodzenia wartosci ziemskich i wiecznych.Kryzys ow doprowadza przy baroku az do rozbicia naszej jednosci i do uformowania sie 2 opozycyjnych nurtow: poezji metafizycznej i swiatowychrozkoszy. Sep-Szarzynski miesci sie podlug profesora Hernasa w nurcie poezji metafizycznej, widzi tutaj przedstawiciela baroku. Zostawia pan po sobietylko jeden tomik Rytmy albo wiersze polskie . Zostaly one zebrane i wyprodukowane w dwudziestka lat po jego zgonu, a dokonal tego jego brat Jakub.Mikolaj Sep-Szarzynski obrazuje w swoich utworach zycie czlowieka, lecz czyni to inaczej anizeli Kochanowski. Te szczegolne przekonanie na zycieludzki zostalo uksztaltowane za posrednictwem ciezka chorobe - od dziecinstwa zyl w cieniu smierci, nawrocil sie z protestantyzmu w katolicyzm. Owokolicznosci przy bardzo doniosly sposob wplynely na tej spojrzenie. Jego poezja znamionuje wielki zamieszanie, ktory bierze sie z tego, ze odrzuca panrenesansowa melodie - koncepcje szczescia oparta na cenach ziemskich i wiecznych. Fart czlowieka renesansu oparte wydaje sie byc na umiarkowanymdobrobycie, schludnym sumieniu, wewnetrznym spokoju. Sep-Szarzynski atakuje te koncepcje szczescia tzw. fuks pokojowe. Mowi pokoj, szczesliwoscale bojowanie - byt nasz podniebny . Sens istnienia ludzkiego kryje sie nie przy zazywaniu pokoju lecz przy bojowaniu na temat dobra nadrzedne,zbawienne. Dzieki temu Mikolaj Sep-Szarzynski przeciwstawia humanizmowi renesansowemu Jana Kochanowskiego gloszacemu wewnetrzny porzadek imelodie, humanizm heroiczny, ktorego podstawa jest nieustanny boj na temat dobra nadrzedne. Mowia o tym sonety: O nie odpornej milosci przedmioty
