Schizofrenia

Transcript

Zaburzenia psychiczne (schizofrenia) Urszula Górska Magdalena Ferdek Zakład Psychofizjologii Schizofrenia - objawy PSYCHOTYCZNE POZYTYWNE ZDEZORGANIZOWA NE O Wycofanie z kontaktów społecznych NEGATYWNE Zubożenie emocjonalne Pogorszenie pamięci roboczej Ubóstwo mowy Mniejsza dbałość o siebie abulia, awolicja • Urojenia (prześladowcze, oddziaływania, ksobne) Schizofrenia - objawy • Omamy/ halucynacje PSYCHOTYCZNE • Nieadekwatne reakcje emocjonalne POZYTYWNE • Dziwaczne zachowania ZDEZORGANIZOWA NE • Zaburzenia myślenia O • Dezorganizacja mowy Wycofanie z kontaktów społecznych NEGATYWNE Zubożenie emocjonalne Pogorszenie pamięci roboczej Ubóstwo mowy Mniejsza dbałość o siebie abulia, awolicja Schizofrenia - subklasyfikacje • Schizofrenia prosta • Schizofrenia paranoidalna • Schizofrenia hebefreniczna • Schizofrenia katatoniczna „osłupienie katatoniczne” Catatonia https://www.youtube.com/watch?v=zAEJ-Jvndms Case study 1 https://www.youtube.com/watch?v=bWaFqw8XnpA Case study 2 https://www.youtube.com/watch?v=gGnl8dqEoPQ Schizofrenia - zapadalność Zapadalność - w ostatnim półwieczu wynosi 0.9 – 7 nowych przypadków na 10000 na rok. Ryzyko zachorowania liczone na okres całego życia wynosi ok. 1%. Płeć - chorują jednakowo często kobiety i mężczyźni. Przebieg choroby u kobiet częściej jest łagodniejszy niż u mężczyzn. Wiek zachorowania - mężczyźni częściej zaczynają chorować w wieku 15-24 lat, kobiety zaś w wieku 25-34 l. Choroba bardzo rzadko ujawnia się przed 15 r.ż., natomiast względnie dużo zachorowań (ok.15%) pojawia się w wieku powyżej 45 r. Schizofrenia a rasa i narodowość - nie stwierdzono żadnych zależności od czynników etnicznych. 30 lat po rozpoznaniu schizofrenii… • • • • • 25% całkowicie wyleczonych 35% znaczna poprawa, właściwie niezależni 15% poprawa, ale zależni od otoczenia 10% hospitalizowani, bez poprawy 15% zgony (najczęściej samobójcze) Gdzie przebywają osoby cierpiące na schizofrenię? • • • • • • • 6% bezdomnych 6% w więzieniach 5% -6% w szpitalach 10% w domach opieki 25% mieszka z bliskim krewnym 28% mieszka samotnie 20% nadzorowane mieszkania komunalne Schizofrenia - odziedziczalność Czynniki prenatalne Czynniki genetyczne Schizofrenia – uwarunkowania genetyczne Genea Locus Strength of evidence (0 to +++++) for Association with schizophreniab Linkage to gene locusc Biological plausibilityd Altered expression in schizophreniae COMT 22q11 ++++ ++++ ++++ Yes, + DTNBP1 6p22 +++++ ++++ ++ Yes, ++ NRG1 8p12−21 +++++ ++++ +++ Yes, + RGS4 1q21−22 +++ +++ +++ Yes, ++ GRM3 7q21−22 +++ + ++++ No, ++ DISC1 1q42 +++ ++ ++ Not known G72 13q32−34 +++ ++ ++ Not known DAAO 12q24 ++ + ++++ Not known PPP3CC 8p21 + ++++ ++++ Yes, + CHRNA7 15q13−14 + ++ +++ Yes, +++ PRODH2 22q11 + ++++ ++ No, + Akt1 14q22−32 + + ++ Yes, ++ HIPOTEZA NEUROROZWOJOWA Schizofrenia – powiększone komory boczne, pomniejszony hipokamp Schizofrenia – zmiany strukturalne Schizofrenia – zmiany funkcjonalne Schizofrenia – zmiany funkcjonalne Schizofrenia – zmiany funkcjonalne Schizofrenia – zmiany funkcjonalne Schizofrenia – nieprawidłowości uwagowe Nobel 2000 Arvid Carlsson Paul Greengard Eric R. Kandel Arvid Carlsson, Department of Pharmacology, Göteborg University is rewarded for his discovery that dopamine is a transmitter in the brain and that it has great importance for our ability to control movements. His research has led to the realization that Parkinson's disease is caused by a lack of dopamine in certain parts of the brain and that an efficient remedy (L-dopa) for this disease could be developed. Arvid Carlsson has made a number of subsequent discoveries, which have further clarified the role of dopamine in the brain. He has thus demonstrated the mode of action of drugs used for the treatment of schizophrenia. Systemy neurotransmisji Dopamina • Szlak nigrostriatalny (czarno-prążkowiowy) funkcje ruchowe • Szlak mezolimbiczny (układ nagrody) „ośrodek przyjemności”, funkcje poznawcze i emocjonalne • Szlak mezokortykalny wraz ze szlakiem mezolimbicznym bierze udział w tworzeniu konkretnych zachowań w odpowiedzi na dany bodziec • Szlak tuberoinfundibularny (guzkowo-lejkowy) funkcje endokrynne Dopamina SZLAK NIGROSTRIATALNY prążkowie (striatum) Szlak nigrostriatalny Istota czarna Dopamina SZLAK MEZOLIMBICZNY (UKŁAD NAGRODY) jądro półleżące szlak mezolimbiczny brzuszna część nakrywki ventral tegmental area - SZLAK MEZOKORTYKALNY Dopamina Wraz ze szlakiem mezolimbicznym bierze udział w tworzeniu konkretnych zachowań w odpowiedzi na dany bodziec. kora przedczołowa Szlak mezokortykalny brzuszna część nakrywki VTA ventral tegmental area - HIPOTEZA DOPAMINOWA W SCHIZOFRENII Szlak nigrostriatalny Szlaki mezolimbiczny mezokortykalny Neurobiologia Schizofrenii - glutaminian Neurobiologia Schizofrenii - serotonina jądro grzbietowe szwu – istota czarna Jądro ogonowe szwu – kora, struktury limbiczne, jądra podstawy Neurobiologia Schizofrenii Neurobiologia Schizofrenii – mechanizmy komórkowe Neurobiologia Schizofrenii – mechanizmy komórkowe Receptory grupy D1 (D1, D5) Neurobiologia Schizofrenii – mechanizmy komórkowe Receptory grupy D2 (D2, D3,D4) Neurobiologia Schizofrenii – działanie leków HALOPERIDOL CHLOROPROMAZYNA Objawy pozapiramidowe • • • • Akatyzja (niepokój ruchowy) Dystonie – ruchy skręcające Parkinsonizm Dyskinezy – nieregularne, mimowolne ruchy Neurobiologia Schizofrenii – działanie leków RYSPERYDON KLOZAPINA Neurobiologia Schizofrenii – dostępne leki Neurobiologia Schizofrenii – działanie leków Paul Greengard The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2000 zjawisko „powolnej transmisji synaptycznej” Paul Greengard has shown how dopamine and several other chemical transmitters exert their effects in the nerve cell. When receptors in the cell membrane are influenced by a chemical transmitter, the levels of for example the messenger molecule cAMP are elevated. This activates so called protein kinases, which cause certain "key proteins" to become phosphorylated, that is phosphate molecules are added. These protein phosphorylations lead to changes of a number of proteins with different functions in the cell. When for instance proteins in ion channels in the cell membrane are influenced, the excitability of a nerve cell and its ability to send impulses along its branches changes. Neurobiologia Schizofrenii – jak to wszystko powiązać? Rola białka DARPP-32 Svenningsson, P. et al. Diverse psychotomimetics act through a common signalling pathway. Science, 302, 1412 - 1415, (2003) Neurobiologia Schizofrenii – jak to wszystko powiązać? Rola białka DARPP-32 • molecule DARPP-32 serving as a master switch. It orchestrates the degree of phosphorylation in different molecular targets in the cell membrane and cytoplasm. Dopamine and several other transmitters can influence a regulatory protein, DARPP32, which indirectly changes the function of a large number of other proteins. The DARPP-32 protein is like a conductor directing a series of other molecules. When DARPP-32 is activated it affects several ion channels altering the function of particular fast synapses. Neurobiologia Schizofrenii – jak to wszystko powiązać? Rola białka DARPP-32 "DARPP-32 is a key regulatory protein, involved in controlling receptors, ion channels, and other physiological factors, and is activated and deactivated ultimately by neurotransmitters that are implicated in the development of schizophrenia," "the observed abnormality in DARPP-32 in the dorsolateral prefrontal cortex could contribute to the compromised function of the cognitive-affective parallel circuit in patients with schizophrenia." "This study showed us that DARPP-32 is reduced in an area of the brain most often linked to schizophrenia," Neurobiologia Schizofrenii – jak to wszystko powiązać? Rola białka DARPP-32 https://www.youtube.com/watch?v=f6CILJA110Y