Transcript
2 Samenvatting De gemeente Vlaardingen en het Hoogheemraadschap van Delfland hebben gezamenlijk het Waterplan Vlaardingen opgesteld. Het waterplan is een integratiekader voor zaken die spelen met betrekking tot het waterbeheer in Vlaardingen. Het waterplan bestaat uit een aantal deelplannen, waaronder een Watervisie, een Waterfunctieplan en een Waterstructuurplan. Hierin geven Vlaardingen en Delfland een gezamenlijke visie op de gewenste ontwikkeling van het watersysteem op middellange termijn (2030). Met het uitkomen van de regeringsnota Anders omgaan met water in 2000, het Nationaal Bestuursakkoord Water in 2003 en de Nota Ruimte in 2004, heeft het stedelijk waterbeheer de afgelopen jaren een extra impuls gekregen. Ook in Vlaardingen wordt nu en in de toekomst op verschillende manieren duurzaam integraal waterbeheer toegepast. Uitgangspunt daarbij is een robuust watersysteem, met meer ruimte voor water, minder versnippering en meer zichtbare samenhang. Daarmee werken Vlaardingen en Delfland aan een veilige woonomgeving met een hoge ruimtelijke kwaliteit. Plangebied van het waterplan Het waterplan richt zich op de gehele gemeente, met een accent op het stedelijk gebied van Vlaardingen. Omdat Vlaardingen niet verder naar buiten kan groeien, beperken de ruimtelijke ontwikkelingen zich tot het verdichten van de stad. Vanuit het waterplan staan ruimte voor water en kwaliteit van de leefomgeving voorop. Het buitengebied van Vlaardingen is onderwerp van verkenning, waarbij rekening wordt gehouden met ontwikkelingen gericht op de versterking van de natuurwaarden en recreatiemogelijkheden. Water en riolering in Vlaardingen Het watersysteem van Vlaardingen is van oudsher gericht op afvoer van regenwater via de riolering. Het rioolstelsel is in hoofdzaak een gemengd stelsel met een grote rioolgemaalcapaciteit. Hierdoor wordt relatief veel regenwater afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie en via overstortbemaling naar de Nieuwe Maas. Uit onderzoek is gebleken dat door de sterke interactie tussen riolering en oppervlaktewater de invloed van de overstortbemaling bepalend is voor de wateropgave. Minder regenwater afvoeren via de riolering betekent meer ruimte voor waterberging en een grotere afvoercapaciteit van het openwatersysteem. Water en ecologie in Vlaardingen De verwevenheid van openwater en riolering heeft een negatief effect op de waterkwaliteit. Water uit de riolering stroomt in de singels en weer terug. Daarbij wordt veel water uit de boezem en buitenwater ingelaten. Dit leidt tot een onvoldoende ecologische beoordeling van het watersysteem van Vlaardingen. Het buitengebied bevat wel ecologisch waardevolle plekken. Streefbeelden uitgewerkt in vijf thema's De watervisie is uitgewerkt in vijf thema s, die zijn afgeleid uit (landelijke) beleidsontwikkelingen, kansen en knelpunten. De thema s zijn vertaald in concrete streefbeelden en samengevat in de visiekaart. De thema s zijn: Ruimtelijke kwaliteit De watervisie streeft ernaar dat ruimte voor water een uitgangspunt vormt voor de stedenbouwkundige en andere (her)inrichtingsplannen in Vlaardingen. De watergangen benadrukken het karakter van de wijken in Vlaardingen. Water is een verbindende schakel tussen de stad en het buitengebied. Vasthouden, bergen en afvoeren Bij hevige neerslagsituaties wordt veel regenwater afgevoerd via de riolering. De watervisie streeft naar een robuust en veerkrachtig watersysteem dat bestand is tegen buien die eens in de 100 jaar voorkomen. Het streefbeeld is ontvlechting van het watersysteem en de riolering. Uitgangspunt van Vlaardingen en Delfland is meer ruimte in het huidige watersysteem. Schoon en veilig De watervisie streeft naar circulerend water in de singels met een minimale inlaat van buitenwater, het minimaliseren van lozingen vanuit de riolering en het afkoppelen van verharde oppervlakken. 3 Samenvatting De gemeente kent primaire, secundaire en regionale waterkeringen die Vlaardingen beschermen tegen overstroming. In de polders van Vlaardingen is ook aandacht voor een ander soort veiligheid: een veilige inrichting van oevers en kaden. Natuur en ecologie De watervisie streeft naar ecologische inrichting en onderhoud van het watersysteem. Daarbij zijn de wateren dragers van natte ecologische verbindingen naar de stadsranden en het buitengebied. In het buitengebied is water een belangrijk element bij de ontwikkeling van natuur. Grondwater en bodemdaling Grondwater vormt in Vlaardingen in toenemende mate een probleem. Dit wordt vooral veroorzaakt door de voortgaande bodemdaling in gebieden met niet onderheide woningen. De watervisie streeft naar een grondwatersituatie waarbij geen overlast voorkomt door een te hoge of te lage grondwaterstand en waarbij bodemdaling is geminimaliseerd. Watervisie uitgewerkt in waterstructuurplan en -functieplan De watervisie is verder geconcretiseerd in het Waterfunctieplan en het Waterstructuurplan. Maatregelen worden vervolgens uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma van het waterplan. Het plangebied van de watervisie omvat het gehele grondgebied van de gemeente Vlaardingen, zowel het stedelijke als het buitengebied. 4 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Algemeen Anders omgaan met water Doel, status en grenzen van de watervisie De samenhang in het waterplan Vlaardingen Leeswijzer Beleid en ontwikkelingen Inleiding Internationaal beleid Nationaal beleid Beleid provincie Zuid-Holland Beleid Hoogheemraadschap van Delfland Beleid stadsregio Rotterdam Beleid gemeente Vlaardingen Visie Inleiding Ruimtelijke kwaliteit Vasthouden, bergen en afvoeren Schoon en veilig Natuur en ecologie Grondwater en bodemdaling Bijlagen...45 Bijlage 1: Beleidskaders...46 Internationaal beleid...46 Nationaal beleid...46 Beleid provincie Zuid-Holland...50 Beleid Hoogheemraadschap van Delfland...50 Beleid stadsregio Rotterdam...53 Gemeente Vlaardingen Het watersysteem van Vlaardingen Inleiding Stedelijke ontwikkelingen Het watersysteem Samenhang oppervlaktewater en riolering Waterkwaliteit en ecologie Knelpunten 6 1 Inleiding 1 Inleiding 1.1 Algemeen Waterbeheer is van oudsher cruciaal voor de leefbaarheid van Vlaardingen. Niet alleen om de veiligheid bij hoog water en de afvoer van afvalwater te garanderen, maar ook om gezond en aantrekkelijk water in de woon-, werken leefomgeving te hebben. De gemeente Vlaardingen en het Hoogheemraadschap van Delfland hebben gezamenlijk het waterplan Vlaardingen opgesteld. Het plan omvat een aantal deelplannen, waarvan de watervisie er één is. Deze watervisie beschrijft de streefbeelden voor het waterbeheer op middellange termijn (2030). Ruim 2300 jaar geleden stelde Aristoteles dat de kwaliteit van het openbaar bestuur is af te meten aan de manier waarop men met water omgaat. In Nederland is de manier waarop we met water omgaan in de loop der jaren veranderd. In het recente verleden was de ruimtelijke ordening er op ingericht om het overtollige water zo snel mogelijk af te voeren. Maar het klimaat verandert en de bodem van West- Nederland daalt. Om ons land leefbaar en veilig te houden is een omslag in het water- beleid noodzakelijk. Deze omslag heeft vanaf de jaren '90 vorm gekregen in de Vierde Nota waterhuishouding en met de inzet van het Waterbeleid voor de 21 e eeuw. water als medesturend element voor de ruimtelijke ordening; anticiperen in plaats van reageren op bodemdaling, zeespiegelstijging en klimaatverandering; het inrichten van watersystemen volgens de principes: o o niet afwentelen van problemen; meer ruimte voor water; meervoudig ruimtegebruik door koppeling met andere functies, zoals stadsvernieuwing, recreatie en natuur. Met betrekking tot de waterkwaliteit is in 2000 de Europese Kaderrichtlijn Water in werking getreden. Door deze richtlijn dient meer aandacht te worden besteed aan het realiseren van ecologisch gezond water en duurzaam watergebruik. De genoemde beleidsontwikkelingen zijn een belangrijke aanleiding geweest voor het opstellen van de watervisie. 1.3 Doel, status en grenzen van de watervisie De watervisie beschrijft de streefbeelden voor het waterbeheer in de gemeente Vlaardingen op de middellange termijn (2030). De visie geeft de gezamenlijke ambities van de gemeente Vlaardingen en het Hoogheemraadschap van Delfland weer. De visie wordt vastgesteld door de gemeenteraad van de gemeente Vlaardingen en de Verenigde Vergadering van het Hoogheemraadschap van Delfland. 1.2 Anders omgaan met water Het uitkomen van de Vierde Nota waterhuishouding in 1998, de regeringsnota Anders omgaan met water in 2000, het Nationaal Bestuursakkoord Water in 2003 en de Nota Ruimte in 2004 heeft het stedelijk waterbeheer de afgelopen jaren een extra impuls gegeven. Belangrijke onderwerpen die in deze nota s naar voren worden gebracht zijn: Het plangebied van de watervisie omvat het gehele grondgebied van de gemeente Vlaardingen, zowel het stedelijk gebied als het buitengebied. De watersystemen houden echter niet op bij de grenzen van de gemeente. Dit geldt bijvoorbeeld voor de Vlaardingse Vaart, die onderdeel uitmaakt van de boezem van Delfland. Daarom wordt bij de concretisering van de watervisie rekening gehouden met de plannen en ontwikkelingen in de aangrenzende watersystemen. 7 1- Inleiding 1.4 De samenhang in het waterplan Vlaardingen Het waterplan Vlaardingen bestaat uit een aantal samenhangende deelplannen zoals weergegeven in figuur 1.1. De Watersysteemanalyse beschrijft de kwalitatieve- en kwantitatieve aspecten van het watersysteem van Vlaardingen. Daarnaast is de toetsing van het watersysteem aan de verschillende normen beschreven. Dit plan valt onder de verantwoordelijkheid van het Hoogheemraadschap van Delfland In Vlaardingen zijn riolering en oppervlaktewater nauw met elkaar verweven. Technische berekeningen van het oppervlaktewatersysteem en het rioolsysteem zijn in samenhang uitgevoerd. Hieruit is gebleken dat sprake is van grote onderlinge invloed van de riolering en het oppervlaktewater. Voor het waterplan is daarom een integrale studie van zowel het rioolsysteem als het oppervlaktewatersysteem uitgevoerd. Hierin zijn maatregelenpakketten uitgewerkt voor de korte en lange termijn, die zowel bijdragen aan de basisinspanning, het waterkwaliteitsspoor en verbetering van kwantiteit en kwaliteit van het oppervlaktewatersysteem. Beleidsmatige plannen Het gemeentelijk rioleringsplan bevat een beschrijving van het rioolstelsel, inclusief de gestelde doelen, en de eisen en maatstaven waaraan moet worden voldaan. Daarnaast worden de maatregelen, kosten en planning uitgewerkt. Figuur 1.1. Onderdelen van het waterplan Vlaardingen De technische plannen watersysteemanalyse en het basisrioleringsplan leveren de watersysteemkennis voor de beleidsmatige deelplannen: Gemeentelijk Rioleringsplan, Watervisie, Waterfunctieplan en Waterstructuurplan. De watervisie is verder geconcretiseerd in het waterfunctieplan en het waterstructuurplan, en vervolgens in het Uitvoeringsprogramma, zie figuur 1.2. Technische plannen Het Basisrioleringsplan bevat de technische beschrijving van het rioolstelsel en het functioneren hiervan. Er worden voorstellen gedaan voor verbetermaatregelen, gericht op het voldoen aan de basisinspanning, zowel voor het emissiespoor als het waterkwaliteitsspoor. Dit plan valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente Vlaardingen. Figuur 1.2 Detailniveau in de beleidsmatige deelplannen van het waterplan. Het waterfunctieplan beschrijft de gewenste functies van de watergangen in Vlaardingen en de bijbehorende functie-eisen. Bovendien zijn oplossingsrichtingen geformuleerd waarmee op termijn aan de functie-eisen kan worden voldaan. 8 1- Inleiding Het waterstructuurplan beschrijft de gewenste structuur van het watersysteem en de wateropgave om te voldoen aan de normen voor wateroverlast en bovendien de waterkwaliteit te verbeteren. Het gaat hierbij voornamelijk om een ruimtelijke vertaling van de wateropgave en afspraken hierover. Het uitvoeringsprogramma tenslotte, beschrijft concrete maatregelen die voortvloeien uit de watervisie, het waterfunctieplan en waterstructuurplan. Daarnaast bevat het uitvoeringsprogramma ook maatregelen die voortkomen uit het basisrioleringsplan, het gemeentelijk rioleringsplan en de watersysteemanalyse. De planperiode van het uitvoeringsprogramma is 5 jaar. 1.5 Leeswijzer In hoofdstuk twee is een samenvatting gegeven van relevant beleid op hoofdlijnen. Bijlage 1 geeft een meer uitgebreide beschrijving hiervan. Hoofdstuk drie beschrijft het watersysteem van Vlaardingen op hoofdlijnen. De visie en streefbeelden worden in hoofdstuk vier thematische beschreven. 9 10 2 Beleid en ontwikkelingen 2 Beleid en ontwikkelingen 2.1 Inleiding Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de voor het waterplan relevante beleidskaders. Daarbij wordt ingezoomd van internationale beleidskaders tot regionaal- en lokaal beleid. Vervolgens zijn de ontwikkelingen in de gemeente Vlaardingen beschreven, voor zover relevant voor water. Voor een uitgebreide beschrijving van de beleidsstukken wordt verwezen naar bijlage 1. Vereniging Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen. Hierin staan afspraken over de wateropgave(n). Vierde Nota Waterhuishouding Deze nota uit 1998 vraagt nadrukkelijk aandacht voor duurzaam waterbeheer in de stad. In deze nota zijn ook de waterkwaliteitsnormen (MTR) vastgelegd. Deze normen worden op termijn vervangen door normen die volgens de methodiek van de Europese Kaderrichtlijn worden vastgesteld (zie 2.2). 2.2 Internationaal beleid Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) De Europese Kaderrichtlijn Water is gericht op ecologisch gezond water en duurzaam watergebruik. Het doel van de KRW is dat alle lidstaten van de Europese Unie adequate maatregelen nemen om de kwaliteit van het oppervlaktewater en grondwater te verbeteren. EU-Zwemwaterrichtlijn Deze richtlijn stelt strengere normen aan zwemwater en houdt in dat alle zwemwaterlocaties uiterlijk in 2015 moeten voldoen aan de wettelijke kwaliteitsdoelstellingen. 2.3 Nationaal beleid Waterbeleid voor de 21e eeuw Anders omgaan met water is het standpunt van de regering voor het waterbeheer in relatie tot de ruimtelijke ordening voor de 21e eeuw. Er moet meer ruimte komen voor water en afwenteling moet worden voorkomen door het volgen van de trits vasthouden bergen afvoeren. Nationaal Bestuursakkoord Water Voor de uitvoering van het waterbeleid 21 e eeuw en de KRW is in juli 2003 het Nationaal Bestuursakkoord Water ondertekend door het Rijk, de provincies, de Nota Ruimte De Nota Ruimte van 2004 beschrijft het ruimtelijke beleid op nationaal niveau en beschouwt water als één van de structurerende principes voor bestemming, inrichting en gebruik van de ruimte. Deelstroomgebiedsvisie Midden-Holland De deelstroomgebiedsvisie heeft als doel een systematisch beeld te schetsen van zowel de waterproblematiek als de richting waarin (ruimtelijke) oplossingen voor deze problemen gezocht moeten worden. Landelijke verdringingsreeks In de Landelijke Droogtestudie zijn onder meer landelijk prioriteiten opgesteld voor de verdeling van zoet water, de landelijke verdringingsreeks. De integrale Waterwet De in 2006 in te voeren Waterwet moderniseert en integreert onder meer de Wet op de waterhuishouding, de Wet verontreiniging oppervlaktewateren en de Grondwaterwet. Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) Voor iedere lozing van afval- en/of hemelwater is toestemming vereist van het Hoogheemraadschap van Delfland en/of de gemeente Vlaardingen. In de Wvo is vastgelegd voor welke lozingen toestemming is vereist. 11 2 - Beleid en ontwikkelingen Flora- en Faunawet De Flora- en faunawet beschermt wilde dier- en plantensoorten. De wet verbiedt het om dieren te doden of hun rust- of verblijfplaats te verstoren. Ook legt de wet de zorgplicht van de burger voor de flora en fauna vast. Circulaire waterbodems Per 1 januari 2006 is een wijziging van de Wet bodembescherming (Wbb) in werking getreden. De strekking van de circulaire is dat prioriteit wordt gegeven aan gevallen van waterbodemverontreiniging waarbij sprake is van onaanvaardbare risico s. Wetsvoorstel Wet gemeentelijke watertaken In dit voorstel wordt een aantal taken op het gebied van overtollig grondwater en afvloeiend hemelwater neergelegd bij de gemeenten. Dit betekent een verbreding van de taken van de gemeente. 2.4 Beleid provincie Zuid-Holland Beleidsplan groen water en milieu Dit plan geeft invulling aan de Wet op de waterhuishouding. Centraal staan het realiseren van kwaliteit en de provinciale ambities op het gebied van natuur, water, rust, milieukwaliteit, gezondheid en veiligheid. Provinciale Ecologische Hoofdstructuur De PEHS bestaat uit bestaande en nieuw te ontwikkelen of te herstellen natuurgebieden, waardevolle cultuurlandschappen, grote wateren, rivieren en ecologische verbindingszones. Plan van aanpak Zuid-Holland leeft met zwemwater Dit Plan van aanpak beschrijft de beleidsuitgangspunten, ambities en een stappenplan tot 2011 om, conform de Europese Zwemwaterrichtlijn, gezond en veilig zwemwater realiseren. 2.5 Beleid Hoogheemraadschap van Delfland Waterbeheersplan Dit plan geeft aan op welke wijze Delfland wil omgaan met de onderwerpen veiligheid, leefbaarheid en duurzame bruikbaarheid, aanleggen en beheren, samenwerking, regulering en toezicht ten aanzien van water. Normering wateroverlast In 2001 heeft Delfland bergingsnormen vastgesteld voor nieuw te ontwikkelen en her in te richten gebieden. Deze zogenaamde ABC-normen voor waterberging houden rekening met de verwachte klimaatsverandering en de economische waarde van een gebied. Kadernota natuurlijk inrichten van watersystemen binnen ABC-polders Deze nota is geen vastgesteld beleid, maar geeft handvatten voor het realiseren van ecologische ambities voor watergangen binnen diverse landgebruikfuncties. Waterbergingen worden standaard natuurlijk ingericht. Waterpeilen en peilgebieden Elke tien jaar wordt er een nieuw peilbesluit voor een peilgebied gemaakt. Bij elke functieverandering is een overweging belangrijk of het gebied hiervoor vanuit peilbesluiten geschikt is (of geschikt kan worden gemaakt). In de Beleidsnota Peilbesluiten wordt het beleid voor de peilbesluiten vastgelegd. Beheersplan waterkeringen Dit plan beschrijft het beleid voor de primaire waterkeringen. Duurzame bescherming van het achterland tegen overstroming staat centraal. Aanvullend hierop is de herziene beleidsregel Niet Bouwen op Veendijken. Waterkansenkaart Delfland De Waterkansenkaart beschrijft in kaartbeelden welke eisen, wensen en kansen er zijn om ruimte te reserveren en vormt het kader voor Delflands toetsing van ruimtelijke plannen. 12 2 - Beleid en ontwikkelingen Handreiking Watertoets Met de watertoets wordt de afstemming tussen waterbeheer en ruimtelijke planvorming gewaarborgd. Algemene Keur De Algemene Keur van Delfland beschrijft wat wel en wat niet mag bij, in of op dijken, kades en oppervlaktewateren en bestaat uit een aantal ge- enverboden. Visstandbeheerplan (Visstandbeheercommissie (VBC) Delfland) Het Visstandbeheerplan is een advies dat streefbeelden, knelpunten, oplossingsrichtingen en maatregelen m.b.t. visstand en viswater beschrijft. 2.6 Beleid stadsregio Rotterdam Regionaal groenblauw structuurplan (RGSP2) Het RGSP2 beschrijft een samenhangende visie op de groenblauwe structuur, actualiseert het huidige provinciale en stadsregionale groenbeleid en legt een relatie met het nieuwe waterbeleid. Het bevat een uitvoeringsprogramma. Ruimtelijk plan regio Rotterdam (RR2020) Het RR2020 is een herziening van het streekplan Rijnmond van de provincie Zuid-Holland en is een uitvoeringsgericht regionaal structuurplan voor de stadsregio Rotterdam. 2.7 Beleid gemeente Vlaardingen Gemeentelijk structuurplan Parels en Snoeren (2003) In dit plan zijn waardevolle groenstructuren en -gebieden bepaald en worden algemene handvatten aangereikt voor behoud en versterking van het stedelijk groen. Gemeentelijk Rioleringsplan Het Gemeentelijk Rioleringsplan bevat een beschrijving van het rioolstelsel, inclusief de d
