Transcript
WYMAGANIA EDUKACYJNE GEOGRAFIA KLASA I
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
GEOGRAFIA OD
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
PODSTAW
przedstawia podział nauk geograficznych;
przedstawia zakres zainteresowań poszczególnych
wyjaśnia znaczenie terminów: geografia, diagram, kartogram, kartodiagram, środowisko geograficzne, krzywa hipsograficzna, mapa, plan, skala mapy; wymienia źródła informacji geograficznej; odróżnia (w atlasie lub podręczniku) kartogram od
nauk geograficznych; porównuje zalety i wady różnych źródeł wiedzy geograficznej; do wskazanych danych liczbowych dobiera i uzasadnia metodę prezentacji; odczytuje wysokości: względną i bezwzględną
kartodiagramu; wymienia ożywione i nieożywione elementy
wskazanych punktów (na rysunku poziomicowym); wskazuje na rysunku poziomicowym przykłady
środowiska; odróżnia wysokość względną od wysokości
wklęsłych i wypukłych form rzeźby terenu; wykazuje różnice między poszczególnymi formami
bezwzględnej; na rysunku hipsometrycznym wskazuje odpowiednią
rzeźby terenu i wskaże je na mapie; wskazuje na mapie najwyżej i najniżej położone
poziomicę; wymienia formy rzeźby lądów i dna oceanicznego; wymienia nazwy wklęsłych i wypukłych form rzeźby
punkty na powierzchni Ziemi; omawia zastosowanie krzywej hipsograficznej; porównuje treściowo wybrane fragmenty zdjęć
terenu; 1
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
wymienia i wskazuje w atlasie różne postacie skali
(satelitarnych, lotniczych) i map; wyjaśnia różnicę między mapami
mapy; wskazuje w atlasie przykłady map
ogólnogeograficznymi i tematycznymi; zamienia i porównuje różne postacie skal mapy;
ogólnogeograficznych i tematycznych; odróżnia plan od mapy oraz mapę turystyczną od
wyjaśnia sposoby orientacji mapy; na podstawie mapy turystycznej przygotowuje opis
samochodowej; wskazuje wybrane elementy treści na mapie i planie; orientuje przy użyciu busoli mapę w terenie; objaśnia sposób pomiaru wysokości pagórka.
trasy wycieczki pieszej lub rowerowej; przygotowuje (na podstawie mapy) plan podróży samochodowej; opisuje trasę wędrówki po mieście (z planem w ręku); orientuje mapę w terenie wskazaną metodą; mierzy wskazaną wysokość względną na mapie i w terenie.
ZIEMIA – NASZA
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
PLANETA
wymienia dowody kulistości Ziemi;
podaje wartości podstawowych wymiarów Ziemi;
wyjaśnia znaczenie terminów: elipsoida, geoida,
wskazuje różnicę między elipsoidą obrotową a
górowanie Słońca, doba, słoneczny czas miejscowy, czas strefowy, czas urzędowy, granica zmiany daty, orbita, gwiazdozbiór, rok, przesilenie letnie i zimowe, 2
geoidą; przedstawia wzajemne rozmieszczenie kontynentów i oceanów;
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
równonoc wiosenna i jesienna, dzień polarny i noc polarna;
wskazuje na mapie przykłady elementów linii brzegowej;
podaje nazwy kontynentów i oceanów oraz wskaże je
porównuje cechy południków i równoleżników; stosuje współrzędne geograficzne do odnalezienia
na mapie; szereguje kontynenty i oceany wg powierzchni; podaje nazwy elementów linii brzegowej; podaje cechy charakterystyczne południków i równoleżników oraz wskazuje ich przykłady na
obiektów na mapie; na podstawie mapy określa rozciągłość południkową i równoleżnikową wskazanych obiektów; wyjaśnia pozorny ruch ciał niebieskich po nieboskłonie;
globusie i na mapach; określa na mapie współrzędne geograficzne wskazanych obiektów;
wykazuje wzajemną zależność cech oraz następstw ruchu obrotowego Ziemi;
odróżnia cechy ruchu obrotowego Ziemi od ich
omawia działanie siły Coriolisa; przedstawia zależność między długością geograficzną
następstw; oblicza czas słoneczny w dowolnym miejscu na
a czasem słonecznym; wyjaśnia, dlaczego im dalej przesuwamy się na
Ziemi; wskazuje na mapie Europy strefy czasowe i podaje
wschód, tym czas staje się coraz późniejszy; wyjaśnia, dlaczego na Ziemi wyróżniono 24 strefy
ich nazwy; wymienia cechy ruchu obrotowego na Ziemi; wyjaśnia, którym kalendarzem posługujemy się 3
czasowe i dlaczego je wprowadzono; wyjaśnia konieczność wprowadzenia czasów
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE urzędowych;
obecnie; wymienia terminy kardynalne (terminy zmiany
wzajemnie przelicza czasy: strefowy i słoneczny; wyjaśnia mechanizm granicy zmiany daty;
astronomicznych pór roku); oblicza wysokość górowania Słońca w terminach równonocy w dowolnym miejscu na Ziemi; podaje nazwy stref oświetlenia Ziemi i określa ich
uzasadnia różne oświetlenie półkul północnej i południowej w ciągu roku; wskazuje następstwa ruchu obiegowego Ziemi; przedstawia różnice między ruchem obrotowym a
granice.
ruchem obiegowym; omawia oświetlenie Ziemi w terminach kardynalnych; uzasadnia zmianę miejsc wschodu i zachodu Słońca w ciągu roku; wyjaśnia zmienność czasu trwania dnia i nocy w ciągu roku na Ziemi; przedstawia i stosuje zależności między szerokością geograficzną a wysokością górowania Słońca; charakteryzuje strefy oświetlenia Ziemi. ELEMENTY
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
PO LEKCJACH TEGO DZIAŁU UCZEŃ:
ŚRODOWISKA
wymienia nazwy elementów środowiska
omawia zależności między elementami środowiska
przyrodniczego;
przyrodniczego; 4
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
wyjaśnia znaczenie terminów: atmosfera, litosfera, pedosfera, hydrosfera, biosfera, antroposfera, troposfera, pogoda, średnia temperatura, amplituda temperatury, niż i wyż baryczny, izobara, wiatr, pasat,
wskazuje przykłady zależności przyczynowoskutkowych w środowisku przyrodniczym; przedstawia zmiany temperatury w atmosferze (w pionie i w poziomie);
monsun, front atmosferyczny, opady i osady
oblicza amplitudę temperatury;
atmosferyczne, izohieta, chmura, izoterma, czynniki
przedstawia genezę wiatru;
klimatotwórcze, fen, halny, piętra roślinne, strefy
wyjaśnia globalną cyrkulację atmosfery;
roślinne, gleby strefowe, klimat;
omawia mechanizm monsunów;
wymienia elementy pogody;
wykazuje różnice między opadami a osadami
oblicza średnią temperaturę powietrza;
atmosferycznymi;
określa, skąd i dokąd wieje wiatr;
przedstawia rozmieszczenie opadów na Ziemi;
rysuje schemat globalnej cyrkulacji atmosfery;
wyjaśnia, dlaczego pada deszcz;
przedstawia mechanizm wiania pasatów;
wyjaśnia różnice między pogodą a klimatem;
wymienia nazwy chmur;
ustala gradację czynników klimatotwórczych;
wyjaśnia genezę wybranych chmur;
na podstawie klimatogramów charakteryzuje strefy
charakteryzuje czynniki klimatotwórcze;
klimatyczne i typy klimatów;
wymienia elementy klimatu;
wykazuje wpływ efektu cieplarnianego na klimat i
omawia genezę efektu cieplarnianego;
działalność gospodarczą człowieka;
wymienia piętra roślinne w Tatrach;
uzasadnia piętrowość roślinności w górach; 5
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
wskazuje na mapie i podaje nazwy stref
wyjaśnia genezę fenu (halnego); wykazuje i uzasadnia różnice między poszczególnymi
klimatycznych; ogólnie charakteryzuje strefy klimatów;
strefami roślinnymi;
wskazuje na mapie i podaje nazwy stref roślinnych;
charakteryzuje wybrane gleby strefowe;
podaje nazwy roślin charakterystycznych dla
wykazuje wzajemną zależność klimatu, gleb i roślinności;
poszczególnych stref; wskazuje na mapie i podaje nazwy gleb strefowych; wyjaśnia znaczenie terminów: magma, lawa, wulkan,
przedstawia ogólny podział skał;
gejzer, skała, minerał, wietrzenie, krasowienie, ruchy
wskazuje różnice między magmą a lawą;
masowe, erozja, akumulacja, źródło, ujście rzeki,
wyjaśnia genezę trzęsień ziemi, tsunami, wulkanu,
terasa, meander, starorzecze, granica wiecznego śniegu, lodowiec, lądolód, firn, abrazja, klif, mierzeja, jezioro przybrzeżne, deflacja, korazja, wydma, grzyb
gejzeru; omawia działanie różnych rodzajów wietrzenia oraz ruchów masowych; wskazuje na rysunku formy rzeźby krasu
skalny; przedstawia budowę wnętrza Ziemi;
zewnętrznego i wewnętrznego;
wskazuje na mapie i podaje nazwy dużych płyt litosfery;
omawia działalność rzeźbotwórczą rzeki w poszczególnych odcinkach jej biegu (stosując rysunek
wymienia wewnętrzne i zewnętrzne procesy rzeźbotwórcze;
odręczny); wyjaśnia genezę lejka i delty;
6
WYMAGANIA PROGRAMOWE
DZIAŁ WIEDZY PODSTAWOWE
PONADPODSTAWOWE
wskazuje na ilustracji elementy doliny rzecznej;
uzasadnia przebieg granicy wiecznego śniegu;
omawia odcinki biegu rzeki;
przedstawia genezę lodu lodowca;
wskazuje na mapie przykłady różnych ujść rzecznych; omawia zmiany rzeźby spowodowane przez lodowiec omawia przebieg granicy wiecznego śniegu;
górski oraz przez lądolód; wykazuje różnice w działalności rzeźbotwórczej lodu
wskazuje elementy lodowca; wyjaśnia różnicę między lodowcem górskim a
lodowca i wód roztopowych; przedstawia proces niszczenia wysokiego brzegu i
lądolodem;
wyrównywania niskiego wybrzeża;
wyjaśnia genezę fal morskich; przedstawia genezę niszy abrazyjnej;
wyjaśnia, skąd bierze się piasek na plaży;
wymienia rodzaje pustyń;
przedstawia działanie procesów rzeźbotwórczych na
wskazuje różnice między deflacją a korazją; wskazuje na mapie największe pustynie świata.
pustyni piaszczystej, żwirowej i kamienistej; wskazuje podobieństwa i różnice między barchanem a wydmą paraboliczną; wyjaśnia mechanizm korazji; wyjaśnia genezę pustyń zwrotnikowych.
7
