Transcript
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
SEMESTR I UCZEŃ: -wymienia narządy budujące męski i żeński układ rozrodczy -wymienia męski hormon płciowy i żeńskie hormony płciowe -wymienia nazwy błon płodowych -omawia zmiany zachodzące u kobiety w czasie ciąży -porządkuje etapy rozwojowe człowieka od narodzin do starości -definiuje zdrowie (fizyczne, psychiczne i społeczne) i chorobę -podaje przyczyny powstawania chorób cywilizacyjnych -opisuje wpływ palenia tytoniu na zdrowie -omawia wpływ alkoholu na zdrowie -wskazuje alergie jako skutek zanieczyszczenia środowiska -rozpoznaje cechy dziedziczne i niedziedziczne -definiuje pojęcia: „chromosom”, „chromosomy homologiczne”, „komórki haploidalne”, „komórki diploidalne” -wyjaśnia pojęcia: „genotyp”, „fenotyp”, „gen”, „allel”, „homozygota”, „heterozygota”, „gen dominujący”, „gen recesywny” -omawia badania Mendla w zakresie dziedziczenia cech -podaje liczbę chromosomów występujących w komórce diploidalnej człowieka -wyjaśnia zasadę dziedziczenia płci -wymienia cztery główne grupy krwi -wyjaśnia słowo „mutacja” -wskazuje czynniki mutagenne -wymienia przykłady chorób genetycznych człowieka
SEMESTR II UCZEŃ: -definiuje pojęcie „ewolucja” -wymienia dowody ewolucji -podaje przykłady narządów szczątkowych u człowieka -wymienia przykłady organizmów należących do rzędu naczelnych -określa różnice między człowiekiem a innymi naczelnymi (na przykładzie szympansa) -wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia -definiuje pojęcia: „gatunek”, „populacja” -wymienia i omawia cechy populacji (np. liczebność, rozmieszczenie) -definiuje pojęcie „konkurencja” -wymienia czynniki, o które konkurują organizmy -omawia przystosowanie organizmów do drapieżnictwa -podaje przykłady pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych -wylicza nieantagonistyczne zależności międzygatunkowe i podaje przykłady organizmów -przedstawia składniki ekosystemu, biotopu i biocenozy -podaje nazwy ogniw łańcucha pokarmowego i przyporządkowuje do nich organizmy -rysuje schematy prostych łańcuchów pokarmowych -wskazuje źródła zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb -wylicza klasy czystości wód -wylicza czynniki wpływające na degradację gleb -rozpoznaje surowce wtórne -wymienia sposoby unieszkodliwiania odpadów
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOSTATECZNA
SEMESTR I UCZEŃ: -wymienia męskie i żeńskie cechy płciowe -określa funkcje hormonów płciowych męskich i żeńskich -wymienia kolejne fazy cyklu miesiączkowego, wskazuje dni płodne i niepłodne -wymienia choroby układu rozrodczego, przyporządkowuje im źródła zakażenia -przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową -wymienia naturalne i sztuczne metody planowania rodziny -omawia rozwój zarodkowy człowieka -wymienia różnice w tempie dojrzewania dziewcząt i chłopców -wskazuje metody zapobiegania chorobom cywilizacyjnym -wyjaśnia mechanizm powstawania uzależnień -przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych -omawia znaczenie szczepień ochronnych -definiuje pojęcie „genetyka” i „zmienność genetyczna” -omawia budowę i rolę kwasów nukleinowych -wskazuje mitozę jako podział komórek somatycznych -określa podstawowe zasady dziedziczenia cech jednogenowych -zapisuje genotypy homozygoty dominującej i recesywnej oraz heterozygoty -podaje przykłady chorób dziedzicznych sprzężonych z płcią -określa cechy chromosomów X i Y -określa skutki wystąpienia konfliktu serologicznego -omawia sposób dziedziczenia grup krwi oraz czynnika Rh -rozróżnia mutacje genowe i chromosomowe
SEMESTR II UCZEŃ: -wymienia przykłady różnych rodzajów skamieniałości oraz reliktów -definiuje pojęcia: „struktury homologiczne”, „struktury analogiczne”, „konwergencja” -omawia główne założenia teorii ewolucji Darwina -definiuje pojęcie „endemit” i podaje przykłady -wyjaśnia, na czym polega dobór naturalny i sztuczny -wskazuje na mapie miejsce, w którym zaczęła się ewolucja naczelnych -wskazuje u człowieka cechy wspólne z innymi naczelnymi -definiuje pojęcia: „siedlisko” i „nisza ekologiczna” -odczytuje w wykresu dane dotyczące zakresu tolerancji -określa przyczyny migracji -ilustruje różne typy rozmieszczenia osobników w populacji i podaje przykłady -charakteryzuje grupy wiekowe w populacjach -omawia przyczyny i skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej -omawia na przykładach adaptacje roślinożerców do zjadania pokarmu roślinnego -wymienia charakterystyczne cechy drapieżnika i jego ofiary -podaje przykłady roślin drapieżnych -wyjaśnia, na czym polega drapieżnictwo, pasożytnictwo -wymienia przykłady pasożytnictwa u roślin -definiuje pojęcia: „mutualizm”, „komensalizm” -wskazuje w terenie biotop i biocenozę wybranego ekosystemu -wyjaśnia, na czym polega równowaga dynamiczna ekosystemu -wskazuje różnice między producentami i
-charakteryzuje wybrane choroby genetyczne człowieka (zespół Downa, mukowiscytoza)
konsumentami -rysuje schemat prostej sieci pokarmowej -wykazuje, że materia krąży a energia przepływa przez ekosystem -definiuje termin „różnorodność biologiczna” -podaje przykłady działalności człowieka przyczyniającej się do spadku różnorodności biologicznej -podaje przykłady naturalnych i sztucznych zanieczyszczeń atmosfery -omawia warunki tworzenia się smogu, kwaśnych opadów, dziury ozonowej i efektu cieplarnianego -omawia przyczyny ocieplania się klimatu -omawia sposoby ochrony wód -charakteryzuje nowoczesne metody oczyszczania ścieków -wyjaśnia, dlaczego próchnica jest ważnym elementem gleby -omawia metody rekultywacji gleby -określa czas biodegradacji wskazanego produktu -wyjaśnia pojęcie „recykling” -analizuje problem dzikich wysypisk
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA DOBRA
SEMESTR I UCZEŃ: -określa funkcje poszczególnych narządów układu rozrodczego męskiego i żeńskiego -wymienia zachowania mogące prowadzić do zakażenia HIV, HBV, HCV i HPV -określa prawidłowy styl życia kobiety ciężarnej -charakteryzuje etapy porodu -charakteryzuje wskazane okresy rozwojowe człowieka --klasyfikuje podana chorobę jako cywilizacyjną lub zakaźną -wyjaśnia znaczenie profilaktyki uzależnień -uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań profilaktycznych -dowodzi, że cechy organizmów kształtują się dzięki materiałowi genetycznemu oraz są wynikiem wpływu środowiska -wyjaśnia znaczenie procesów mitozy i mejozy w organizmach -rozróżnia komórki haploidalne i diploidalne -na schemacie krzyżówki genetycznej rozpoznaje genotypy oraz interpretuje wyniki krzyżówki -wyjaśnia mechanizm ujawniania się cech recesywnych sprzężonych z płcią -ustala grupy krwi dzieci znając grupy krwi ich rodziców -wykonuje krzyżówkę genetyczna dotyczącą dziedziczenia grup krwi -dowodzi znaczenie mutacji w przystosowaniu organizmów do zmieniającego się środowiska
SEMESTR II UCZEŃ: -rozpoznaje rodzaje skamieniałości -omawia różnice między doborem naturalnym i sztucznym -określa stanowisko systematyczne człowieka -wymienia czynniki, które miały wpływ na ewolucję człowieka -omawia różnice między ekologią a ochroną przyrody i ochroną środowiska -określa wpływ migracji na zagęszczenie i liczebność populacji -odczytuje dane z piramid wieku -charakteryzuje ujemne zależności wewnątrzgatunkowe -porównuje konkurencję wewnątrzgatunkową i międzygatunkową -charakteryzuje sposoby obrony roślin przed zjadaniem -omawia różne strategie polowań -opisuje sposoby obrony organizmów przed drapieżnikami -omawia przystosowania rośli drapieżnych do zdobywania pokarmu -charakteryzuje przystosowania organizmów do pasożytniczego trybu życia -omawia różnice między komensalizmem a mutualizmem -charakteryzuje rolę glonu i grzyba w plesze porostu -charakteryzuje relację zachodzącą między rośliną motylkową a bakteriami brodawkowymi -charakteryzuje przebieg sukcesji pierwotnej i wtórnej -charakteryzuje rolę poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego -porównuje liczbę organizmów w sieci zależności pokarmowych w ekosystemie naturalnym i sztucznym -wskazuje działalność człowieka jako przyczynę spadku różnorodności
biologicznej -analizuje czynniki wpływające na zanieczyszczenie atmosfery -wyjaśnia rolę porostów w ocenie czystości powietrza -określa sposób wykorzystania wody w zależności od klasy jej czystości -wyjaśnia wpływ zakwitów na stan wód -opisuje metody oczyszczania wód -charakteryzuje proces powstawania próchnicy -omawia czynniki degradujące glebę -ocenia wpływ różnych metod unieszkodliwiania odpadów na środowisko -ocenia znaczenie wykorzystania surowców wtórnych
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA BARDZO DOBRA
SEMESTR I UCZEŃ: -przedstawia rolę gamet w procesie zapłodnienia -uzasadnia konieczność przestrzegania zasad higieny przez kobiety ciężarne -charakteryzuje rodzaje dojrzałości człowieka -podaje przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych -oblicza własne BMI -uzasadnia, że nerwice są chorobami cywilizacyjnymi -wymienia organizacje zajmujące się ochroną zdrowia w Polsce i na świecie -przedstawia znaczenie kodu genetycznego -omawia przebieg mitozy i mejozy -tworzy krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia jednej cechy i przewiduje genotypy i fenotypy potomstwa (kolor oczu u ludzi) -wykonuje i interpretuje krzyżówki genetyczne dotyczące hemofilii i daltonizmu -określa możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego -ocenia znaczenie mutacji w życiu i gospodarce człowieka
SEMESTR II UCZEŃ: -określa warunki powstawania skamieniałości -wyjaśnia, w jaki sposób izolacja geograficzna prowadzi do powstawania nowych gatunków -opisuje przebieg ewolucji człowieka -interpretuje wykres przedstawiający zakres tolerancji ekologicznej danego gatunku -oblicza zagęszczenie populacji mając daną liczebność i powierzchnię -uzasadnia, że konkurencja jest czynnikiem doboru naturalnego -wykazuje zależności między liczebnością populacji drapieżnika a liczebnością populacji jego ofiary -ocenia znaczenie bakterii azotowych występujących w glebie -omawia czynniki, które zakłócają równowagę ekosystemu -analizuje informacje przedstawione w formie piramidy ekologicznej -omawia schemat obiegu węgla w ekosystemie -przeprowadza badanie stanu powietrza swojej okolicy za pomocą skali porostowej -dowodzi związku rozwoju gospodarki na świecie z globalnym ociepleniem -analizuje i komentuje stan czystości rzek w Polsce na podstawie wykresu -wykazuje związek między zanieczyszczeniem powietrza a zanieczyszczeniem wód gruntowych -prezentuje postawę świadomego konsumenta
WYMAGANIA Z BIOLOGII – KL. III GIMNAZJUM
OCENA CELUJĄCA
SEMESTR I UCZEŃ: -porównuje i ocenia naturalne i sztuczne metody planowania rodziny -omawia mechanizm powstawania ciąży pojedynczej i mnogiej -ocenia wpływ używek na zdrowie człowieka niezależnie od jego wieku -analizuje informacje dotyczące leków -przedstawia znaczenie podwójnej helisy w przechowywaniu informacji genetycznej oraz replikacji DNA -wyjaśnia znaczenie rekombinacji genetycznej -dowodzi, że mejoza jest podziałem redukcyjnym -przewiduje wpływ prowadzenia określonego trybu życia na powstawanie chorób genetycznych -dowodzi znaczenia etycznego postępowania w eksperymentach naukowych -ocenia znaczenie badań prenatalnych dla człowieka
SEMESTR II UCZEŃ: -omawia współczesne spojrzenie na ewolucję – syntetyczną teorię ewolucji -porównuje różne formy człowiekowatych -planuje doświadczenie sprawdzające wpływ wybranych czynników na funkcjonowanie organizmu -przewiduje losy populacji na podstawie jej struktury wiekowej -analizuje wykresy przedstawiające wzajemną regulację liczebności populacji roślin i roślinożerców -wyjaśnia znaczenie pasożytnictwa w regulacji zagęszczenia populacji ofiar -wyjaśnia znaczenie wiedzy o mikoryzie dla grzybiarzy -przewiduje skutki wyginięcia określonego ogniwa łańcucha pokarmowego -przewiduje skutki osuszania obszarów podmokłych -przewiduje skutki globalnego ocieplenia -ocenia znaczenie regulacji rzek -dowodzi, że wypalanie łąk i pól jest szkodliwe dla gleby
