Transcript
Zajęcia specjalizacyjne Zarządzanie Przedsiębiorstwem
KULTURA ORGANIZACYJNA doc. dr Tomasz Ochinowski
[email protected]
Jakby tu kulturalnie zaliczyć?
wystarczy spełnić odpowiednią część następujących kryteriów: rozmowa końcowa po ostatnich zajęciach (50% oceny, tematem rozmowy zaliczeniowej będzie treść wykładów i lektur przewidzianych na końcowe zliczenie), prace wykonane w trzyosobowych grupach związane z sytuacją firm ukraińskich w Polsce (trzeba je sukcesywnie przygotowywać na kolejne zajęcia, 30% oceny, szczegóły pod koniec naszych zajęć) sprawdzian z literatury przedmiotu dotyczącej kontaktów międzykulturowych i okolic (20% oceny, sprawdzian odbędzie się na ostatnich zajęciach, można na nim mieć notatki z lektur)
Co jest największym problemem działalności firm ukraińskich na terenie Polski ?
-
zakres tematyczny: biurokracja korupcja niekorzystne przepisy (jakie ?) przeszkody polityczne konflikty międzykultirowe (obciążenie przeszłością, różnice w mentalności) brak wsparcia rządów Polski i Ukrainy (podać przykłady) sondaż telefoniczny grupy trzyosobowe; każda grupa bada 3 firmy ( z listy giełdowej firm ukraińskich) na 29 stycznia: scenariusz wywiadu, instrukcja dla badanych i lista firm na 5 lutego: raport: opis firmy ( z uwzględnieniem doniesień prasowych na jej temat wyszukanych w Internecie); opis przebiegi sondażu (dokładne dane czasowe, trudności, Państwa wrażenia) i wyniki
Dynamika naszych zajęć w tym semestrze
29 stycznia, 2012 godz. 12. 15 sprawdzian z lektur dot. kontaktów międzykulturowych i okolic 5 luty 2012 – umawiamy się na termin rozmów zaliczeniowych
I jeszcze… A fuj!!! Lektura do sprawdzianu
Glinka B. i Jelonek W. (red.) (2010). Zarządzanie międzykulturowe. Kraków: Wyd. UJ, rozdz. 3. Glinka, B. Wielokulturowość w organizacji: źródła, przejawy, wpływ na zarządzanie; rozdz. 4. Pawłowska, A., Kulturowe zróżnicowanie procesów motywacyjnych; rozdz. 5 Postuła, A. Negocjacje i komunikacja międzykulturowa - wybrane wyzwania; rozdz. 8 Grzymała – Moszczyńska, H. Treningi kulturowe w biznesie; oraz rozdz. 12. Kostera. M. I śliwa, M. Nowe tendencje w badaniach międzykulturowych i badaniach kultury Grzymała-Moszczyńska, H i Kownacka, E (2005). Szok kulturowy – zło konieczne?, Alma Mater, nr. 71. Dostępne w: http://149.156.65.10/alma/alma/71/01/18.html [2009.09.24] Boski, P. (2009). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Warszawa: PWN i Academica Wydawnictwo SWPS, rozdz. 3 Psychologiczne wymiary kultur. Badania Hofstede, rozdz. 4. Dziewięć wymiarów projektu GLOBE i siedem według Trompenaarsa. Korekta Hofstede, rozdz. 5. Schwartza kulturowa mapa świata oparta na badaniach wartości,, rozdział 10 Ramy zachowań społecznych w kulturze polskiej, s. 370 – 410, rozdz. 13 Psychologia akulturacji oraz rozdz. 14 Stosowana psychologia międzykulturowa, s. 504 – 610.
Lektura do rozmów końcowych (ale, trzeba też mieć wiadomości z zajęć – niestety !!!)
Hofstede, G. i Hofstede, G.J. (2007 i nast..). Kultury i organizacje, PWE: Warszawa. Sennett, R. (2010). Kultura Nowego Kapitalizmu. Warszawa: MUZA SA. Magala, S. (2011). Kompetencje międzykulturowe. Wolter Kluwers.
Co jeszcze warto przeczytać? (dla smakoszy, którzy nie boją się inności)
Nisbett, R. E. (2009). Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej. Sopot: Smak Słowa. Hay, D. (2006). Jakość życia/ jakość zarządzania: znaczenie świadomości relacyjnej, Problemy zarządzania, nr 1, s. 122135. Strużyna, J. i Słota, K. (2009). Duchowy wymiar zarządzania zasobami ludzkimi. W: Juchnowicz, M. (red.), Kulturowe… dz. cyt., s. 161 – 172. Zohar, D. (2006). Inteligencja duchowa: inwestowanie w wartości. W: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Biznes, t. 5. Biblioteka Gazety Wyborczej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, s. 68 – 71.
Jak się tworzą stereotypy? Michael Billig
I. podejście poznawcze: „kategoryzacja” - dążenie do minimalizacji różnic w obrębie kategorii i wyolbrzymiania różnić między kategoriami; „asymilacja”; „spójność” - dążenie do zrozumienia świata i ochrony własnej integralności (np. Henri Tajfel)
stereotypy c.d. II. podejście dyskursywne (retoryczne): kategorie mają charakter wyłącznie językowy; znając język mogą posługiwać się nim w sposób elastyczny, mogą wchodzić w szczegóły swoich kategorii, mogą je krytykować język istnieje w kontekście ideologicznym dowcipy są często ważnym elementem wyrażania uczuć związanych z ideologią język wyznacza jak i o czym należy mówić- a jednocześnie – „o czym się nie mówi”
Niewolnik czy „slave”? „Zanim dwanaście milionów Afrykanów porwano i sprzedano
w nowym świecie jako niewolników, głównymi ofiarami niewolnictwa byli Słowianie. To od nazwy tego ludu (slav) pochodzi angielska nazwa „niewolnik” (slave). Słowian, łapanych przez Rzymian, chrześcijan, muzułmanów, wikingów i Tatarów, sprzedawano na całym świecie. I słowo Słowianin zaczęło oznaczać cudzoziemca. (…) Bliżej naszych czasów, gdy Słowianami zaczęli rządzić tyrani i lud ten nie przejawiał nadziei na wyzwolenie, niektórzy doszli do ponurego wniosku, że najwidoczniej w charakterze ludzi słowiańskiego pochodzenia tkwi coś, co skazuje ich na niewolnictwo. Ale taki wniosek został wyprowadzony z fałszywych przesłanek (…)” (Theodore Zeldin)
przypadek Polaków – członków zarządu francuskiej firmy Lafarage Gisp (2000-2004)
oskarżenie o stosowanie mobbingu przez nowego prezesa wobec Polaków- członków zarządu (jeden proces zakończony dużym odszkodowaniem dla Polaka, drugi proces trwa) „wielkie gówno” na określenie czteroletniej pracy Polaków, ironiczne: „polska logika myślenia”, „polska inteligencja” zlecanie dyrektorowi finansowemu obliczania kosztów utrzymania prywatnego domu prezesa spółki; ironiczne stwierdzenie, ze dyrektor mógłby także skosić trawnik przed domem prezesa
Fabryka Samochodów Osobowych w Warszawie Dewoo FSO pod zarządem koreańskim (1997-2004)
przekazywanie polskim robotnikom i inżynierom wiedzy oraz doświadczenia technicznego, które już posiadali niektóre elementy nowego systemu zarządzania jakością kojarzyły się w Polsce z fasadowymi obrzędami czasów komunistycznych zdarzały się wypadki agresji fizycznej wobec pracownikow ze strony koreańskich menedżerów nie respektowano przywiązania Polaków do 8 godzinnego dnia pracy nie brano pod uwagę faktu, ze w Europie władza ma charakter bardziej poziomy (np. w Polsce ważna rola związków zawodowych i nieformalnych powiązań), niż to jest w azjatyckim systemie wartości właściciel koreański okazał się kryminalistą (dziś jest w więzieniu w USA)
Slogan polskich robotników FSO z tamtych czasów: „Przeżyliśmy czerwonych (to jest władze komunistyczna), przeżyjemy i żółtych”
SWOT Analysis of Taiwanese companies in Poland Hsinyi Tsai 2007 Small and medium business, have more flexibility Easy to realize their business strategies
Strengths
Polish bureaucracy is not efficient Cultural difference such as language
Weakness
SWOT Analysis of Taiwanese companies in Poland Hsinyi Tsai 2007 Potential market, after Poland jointed to EU, and big population in central and eastern European countries, GDP is getting better than before
Opportunities
New competitors entered the Polish market, such as China
Threats
A bywa też tak ze stereotypami… polscy pracownicy w Wielkiej Brytanii
„Brytyjski paradoks”: polscy pracownicy pozytywnie postrzegani przez Brytyjczyków, a równocześnie brak zgody na złagodzenie ograniczeń (Communicate Research, 2007) kilka miesięcy później prognoza Erica Berghopa z Europejskiego Banku Rozwoju: od następnego roku Polacy będą wracać do swej ojczyzny – w brytyjskiej prasie dyskusja „Kto zastąpi Polaków? Polacy konkurencyjni w segmencie robotników wykwalifikowanych (fachowość, a nie tylko taniość) – kursy doskonalące kompetencje brytyjskich robotników wykwalifikowanych
myślenie postkolonialne Ewa Thompson
kategoria, którą polsko- amerykańska slawistka z Rice University zaproponowała przenieść z literaturoznawstwa do analizy politycznej sytuacji Polski polega na przystosowywaniu działań danego kraju wyłącznie do racji hegemonów (najsilniejszych państw) zamiast formułowania i artykułowania własnych interesów zerwanie z takim myśleniem przez polityków reprezentujących dane państwo jest ważnym krokiem ku normalności zgodnej z demokratycznycznymi
regułami gry – a w działalności biznesowej ?
P. Kurek i T. Ochinowski (2005): -analiza pól semantycznych rozdziałów dotyczących kultury organizacyjnej
„Zarządzanie- teoria i praktyka”, A. Koźmiński, W. Piotrowski, 1998r. (pol.) „Zarządzanie- podstawy kierowania przedsiębiorstwem”, H. Steinmann, G. Schreyögg, 1999r. (niem.) „”Kierowanie”, James A.F. Stoner, R. Edward Freeman, Daniel R. Gilbert Jr., 1999r (amer.) „Zarządzanie firmą”, Strategor, 1997r. (fr.)
duże podobieństwa podręcznika polskiego i amerykańskiego w kontraście do pozostałych: -
język i styl silne podkreślanie zależności kultura organizacyjna – efektywność; nieraz wręcz uzależnianie sukcesu organizacji od „dobrej” kultury
cywilizacja (model Feliksa Konecznego)
sposób (metoda) ułożenia życia społecznego „pięciomian”: dobro, prawda, piękno, zdrowie, dobrobyt stosunek do czasu, relacja między prawem prywatnym a publicznym, źródła prawa, poczucie narodowe kultura jest częścią większej całości, tj. cywilizacji
prace Konecznego jako źródło współczesnych kategorii (za Janem Skocznym)
westernizacja
jej źródłem jest „cywilizacja łacińska” = zachodnia
modernizacja
cywilizacja łacińska najbardziej nowoczesna, szczególnie pod względem społecznym i prawnym
Samuel Huntington (1927-2008) cywilizacja
największa jednostka kulturowa najwyższy kulturowy stopień ugrupowania ludzi najszersza płaszczyzna tożsamości kulturowej największe „my” Grupa, w ramach której czujemy się „jak w domu” pod względem kulturowym
Typy/ rodzaje cywilizacji Koneczny 1. łacińska 2. bizantyńska 3. turańska 4. żydowska 5. arabska 6. chińska 7. bramińska
Huntigton 1. zachodnia 2. prawosławna 3. chińska 4. hinduistyczna 5. japońska 6. islamska 7. latynoamerykańska 8. afrykańska
O trudnościach kontaktów międzycywilizacyjnych
-
-
-
Koneczny nie istnieje jedna droga rozwoju cywilizacji, bo społeczeństwa stawiają sobie różnorodne cele przede wszystkim koncepcja dobra i sposobów jego realizacji różnicuje cywilizacje nie da się połączyć dwóch odmiennych moralnie cywilizacji
Huntington -ekspansywność kosmopolitycznej (pozbawionej wartości lokalnych) cywilizacji zachodniej -reakcja obronna (gł. w krajach arabskich): fundamentalizm religijny, fanatyzm -”konflikt cywilizacji”
Tajwan
doświadczenie Tajwanu
1949 - kraj rolniczy - przeludniony - rządzony autokratycznie - ponad 50% ludności analfabeci - dochód narodowy 50 USD na mieszkańca (taki sam w CHRL)
lata 90. XX w - obroty w handlu zagranicznym były takie same jak CHRL (0,4% powierzchni i 2% ludności) 2008 - dochód narodowy 30 100 USD na mieszkańca (40 miejsce w świecie; por. Polska 16 200, 70 miejsce; CHRL 5400, 132 miejsce w świecie) - olbrzymie rezerwy dewizowe (4 miejsce w świecie za Chinami, Japonią i Rosją) -
17 gospodarka na świecie 15 potęga handlowa kraj o silnej demokracji
siły napędowe gospodarki Tajwanu (O. Gedymin)
prywatne przedsiębiorstwa (rodzinne) + centralna administracja państwowa (z dużą autonomią lokalną) = „państwo rozwojowe”
dlaczego zadziałało?
m. in. dlatego, że: urzędnicy na ogół cieszą się poważaniem wiara w „merytokrację” opartą na konkurencyjnym systemie egzaminacyjnym wiara w możliwość zmiany i poprawy warunków egzystencji dzięki wspólnemu wysiłkowi
Tajwan według Aleksandra Bregmana, 1968
Sukces gospodarczy + Zapewnienie ciągłości cywilizacji chińskiej
2500 lat temu Konfucjusz radził: (za G. Drydenem i J. Vos)
Połącz to, co najlepsze w nowym i starym. Ucz się poprzez działanie. Wykorzystuj cały świat jako szkołę. Stosuj muzykę i poezję do uczenia się i nauczania. Łącz pracę umysłu z ćwiczeniami fizycznymi. Ucz się, jak się uczyć, nie ograniczaj się do poznawania faktów. Zaspokajaj potrzeby podwładnych o różnych stylach uczenia się. Kształtuj własne zachowanie i system wartości. Dawaj wszystkim równe szanse.
Theodore Zeldin o cywilizacji chińskiej:
„Chińczycy nigdy nie byli więźniami jednej filozofii. Konfucjanizm, buddyzm i taoizm uwzględniały różne aspekty ludzkiej psychiki i Chińczycy potrafili łączyć te filozofie ze sobą.” Świątynie taoistyczne nie tylko były miejscem oddawania czci bogom, ale też miejscem spotkań członków różnych stowarzyszeń, gdzie główną atrakcją było wspólne palenie kadzidła, dające poczucie przynależności do wspólnoty. „Chińską kulturę należy traktować w sposób otwarty, co oznacza przede wszystkim zwracanie uwagi na doświadczenia osobiste, na szczegóły i na emocje, a nie na potężne prawa i doktryny.”
Danny Lam i Cal Clark (1994) „rozwojowe państwo” , czy raczej „partyzancki kapitalizmu” („Guerrilla Capitalism”) ? agresywna, wręcz zuchwała pogoń za możliwościami „robienia biznesu”, skrajna elastyczność w szybkiej realizacji nawet drobnych zleceń, zwrócenie uwagi na jakość i standardy („quality and design”), ryzykowne licytowanie, działanie w ramach kompleksowych sieci podwykonawców tylko wybiórcze śledzenie najlepszych spośród uregulowań rządowych i wynikających z prawa międzynarodowego, takich jak przepisy dotyczące własności intelektualnej
partyzancki kapitalizm c.d.
„partyzancki kapitalizm” miał znacznie bardziej niż wpływ państwa warunkować sukces tajwańskiej małej i średniej przedsiębiorczości (głównej siły napędowej gospodarki Republiki Chińskiej od początku jej istnienia) rozwój „partyzanckiego kapitalizmu” umożliwiają czynniki kulturowe
Chińskie Centrum Produktywności/Wydajności (CPC)
„Głównym celem edukacji powinno być wpojenie umiejętności uczenia się. Uczcie, jak się uczyć, a nie – czego się uczyć, a wówczas przed każdym otworzą się nieskończone możliwości zdobywania wiedzy”
Casper Shih, były prezes CPC (1984-1997, za G. Dryden i J. Vos)
Chińskie Centrum Produktywności/ Wydajności (CPC) c.d. (wg G. Drydena i J. Vos)
Zasługą CPC jest wprowadzenie do przedsiębiorstw tajwańskich automatyzacji oraz technik zarządzania przez jakość Obecnie CPC wzbogaca swoje oferty szkoleniowe o najlepsze światowe metody przyspieszonego uczenia w tym również „uczenie się nie tylko głową, ale i sercem”
Ubiór
Tajwańczycy ubierają się tak samo jak mieszkańcy obu Ameryk i Europy. Zawsze doceniany jest zadbany wygląd Kobiety ubierają się w eleganckie suknie, spódnice lub spodniumy. Panowie powinni nosić krawaty, a przede wszystkim mieć na nogach dobre gatunkowo skórzane buty. Należy zdjąć buty przed wejściem do czyjegoś domu. Noszenie sandałów czy "japonek" uważane jest na Tajwanie za chłopski obyczaj (w/g Biuro Gospodarcze i Kulturalne Tajpej w Polsce, oprac. Przemysław Żebrowski)
Ostrożnie, ponieważ:
Tajwańczycy najczęściej podają sobie ręce. nie ma zwyczaju składania pokłonów przy ofiarowaniu prezentów, pieniędzy, przesyłek lub dokumentów oznaką dobrego wychowania jest wręczanie ich obiema rękami Ludzie Wschodu nigdy nie okazują zdenerwowania publicznie i czują się głęboko urażeni, jeśli robią to inni. Tajwańczycy lubią zadawać wiele pytań Śmieją się, gdy są zakłopotani-rozładowanie kłopotliwego napięcia (w/g Biuro Gospodarcze i Kulturalne Tajpej w Polsce, oprac. Przemysław Żebrowski)
"Twarz" Tajwańczycy będą nalegać, abyś przyjął od nich drinki, posiłki, upominki, jedzenie i papierosy Chodzi o tak zwaną "wymianę twarzy" („mian tze") Pojęcie "twarzy" zbliżone jest do zachodniej koncepcji reputacji, Esencją "twarzy" jest wielkoduszność Dawanie jest w rezultacie otrzymywaniem, a jeżeli ktoś ciągle otrzymuje, w końcowym rozrachunku traci. (w/g Biuro Gospodarcze i Kulturalne Tajpej w Polsce, oprac. Przemysław Żebrowski)
Znajomości
Stworzenie sieci kontaktów ważnym elementem funkcjonowania w społeczności chińskiej - kuanhsi (wym. "guanhsi") Tworzy się przez przeżywanie razem wydarzeń Proces ten może obejmować tez sporą ilość prezentów Bardzo poważnie traktuj swoje zobowiązanie do pomagania w każdej sytuacji Szacunek dla starszych
(w/g Biuro Gospodarcze i Kulturalne Tajpej w Polsce, oprac. Przemysław Żebrowski)
