Złota Polska Jesień

Transcript

ZŁOTA POLSKA JESIEŃ Jesień to jedna z czterech podstawowych pór roku w przyrodzie Jesień astronomiczna rozpoczyna się w momencie równonocy jesiennej i trwa do momentu przesilenia zimowego, co w przybliżeniu oznacza na półkuli północnej okres pomiędzy 23 września a 22 grudnia (czasami daty te wypadają dzień wcześniej lub dzień później, a w roku przestępnym mogą być dodatkowo cofnięte o jeden dzień). Podczas jesieni astronomicznej dzienna pora dnia jest krótsza od pory nocnej, a ponadto z każdą kolejną dobą dnia ubywa, a nocy przybywa. Jesień klimatyczna to okres roku (następujący po lecie), w którym średnie dobowe temperatury powietrza wahają się pomiędzy 15 a 5 °C PRZYSŁOWIA O JESIENI Chodzi wrzesień po rosie, zbiera grzyby we wrzosie Czym głębiej na jesień grzebią się robaki, tym bardziej zimą daje się we znaki. Deszcz w początku listopada mrozy w styczniu zapowiada. Gdy jesień bez deszczów będzie, w zimie deszczów pełno wszędzie Gdy jesień zamglona zima zaśnieżona Gdy łagodna jesień trzyma, będzie krótka, ostra zima. Gdy październik z wodami, grudzień z wiatrami. Gdy w listopadzie gawrony gromadnie latają, deszcze albo śniegi zapowiadają. Gdy we wrześniu grzybów brak, niezawodny zimy znak. Jesienią dni są coraz krótsze a noce wydłużają się W świecie roślin i zwierząt jest to okres gromadzenia zapasów przed kolejną zimą. Na przełomie lata i jesieni część zwierząt przenosi się do cieplejszych stref klimatycznych. JESIENNE ZAPASY NA ZIMĘ - kto co gromadzi? WIEWIÓRKA robi po różnych kątach zapasy orzechów, żołędzi, bukwi. NIEDŹWIEDŹ robi tylko zapas tłuszczu pod własną skórą. NORNICA kopie w ziemi spiżarnię, w której przechowuje zboże. MYSZ LEŚNA znosi do nor w ziemi lub do niskich dziupli nasiona różnych drzew np. orzechy, żołędzie, bukiew. BÓBR robi zapas kłączy roślin wodnych i gałęzi, układając je pod wodą JEŻ nie robi zapasów, całą zimę spędza w odrętwieniu, zagrzebany w suche liście MRÓWKI nie robią żadnych zapasów, tylko przenoszą się do niższych, cieplejszych pięter swego pomieszczenia OWADY Jesień to czas, gdy wiele owadów, takich jak mszyce, wybiera drzewa, na których składa jajeczka. Jesień to czas ptasiego wędrowania. Mnóstwo uskrzydlonych istot wyrusza w trudną drogę, liczącą czasem tysiące kilometrów. Jesienią na północy zmniejsza się ilość dostępnego pokarmu i istotnie skraca się dzień. Czas potrzebny na znalezienie pokarmu i odbudowanie zapasu energii staje się krótszy niż czas jej spożytkowania, czyli przetrwania długiej, mroźnej nocy w oczekiwaniu na dzień, kiedy znowu będzie można szukać pożywienia. Dlatego ptaki udają się w drogę do miejsc zasobniejszych w pokarm, gdzie dzień jest wystarczająco długi. Ptaki żywiące się wyłącznie owadami wędrują aż do Afryki, nawet na południe tego kontynentu. Wiele ptaków wodno-błotnych zatrzymuje się na niezamarzających wybrzeżach Atlantyku, nad Morzem Śródziemnym, Kaspijskim, Czarnym i w dolinie Nilu. Innym ptakom wystarcza przelot kilkaset kilometrów dalej na południe lub zachód albo też w pobliże miast i osiedli ludzkich, gdzie jest cieplej i łatwiej o pokarm. KTO ODLECI NA ZIMĘ DO CIEPŁYCH KRAJÓW? W podróż do ciepłych krajów pierwsze wyruszą czajki. Za nimi polecą jerzyki, muchołówki i pokrzewki. . Odloty ptaków do ciepłych krajów, głównie do Afryki zaczynają się już u schyłku lata. Gołębie grzywacze zbierają się na polach w stada liczące nawet do 150 sztuk i żerują. W sierpniu na łąkach widać grupy bocianów, które rozpoczynają sejmiki. Boćki odlecą pod koniec sierpnia, podobnie jak kukułki Bocian Jaskółka Czajka Żuraw Słowik Jerzyk pokrzewka muchołówka Szpak skowronek Już giną ostatnie grzybki w lesie, już wiewiórka ostatni orzech niesie. Już z kaliny ostatni liść opadł... Już przyszedł miesiąc – listopad! A ty, panie listopadzie, gospodarzysz w polu, w sadzie. Żadnej szkody tam nie będzie, posprzątane wszystko wszędzie. CZEMU LIŚCIE ŻÓŁKNĄ? Nie tylko zwierzęta gromadzą jesienią zapasy. Na brzozach obok zielonych liści widać żółte. Na klonach będą żółte i czerwone. To samo na osinach, dębach. Listki lip też żółkną. Co to się dzieje? Drzewa ściągają z liści do gałęzi, pni i korzeni te soki, które będą im potrzebne po obudzeniu się na wiosnę. A z sokami „chowa się” też zielony barwnik listków. Pozostają tylko kolory: żółty, czerwony, rudy i brunatny – dobrze znane barwy jesieni. SKARBY JESIENI A czy wiecie, co to „skarby jesieni”? Piękne jabłko, co się w sadzie rumieni, garść orzechów na leszczynie zebranych, spadające z wysoka kasztany, pełne maku słodkiego makówki i czepliwe, łopianowe główki, strąk fasoli, kapusty łuszczyny i czerwone jagody kaliny, i na klonach nasionka skrzydlate, co z jesiennym ścigają się wiatrem. GRZYBY BOROWIK Znaleźć prawdziwka to jest sztuka. Jaś się pochyla... patrzy... szuka... Pod brzozą znalazł dwa koźlaki, wśród sosen bedłki i maślaki, a ten prawdziwek, nic dobrego, ciągle się bawi w chowanego. Jaś już do domu wracać musi, a wtem spostrzega kapelusik taki prześliczny i brązowy, biały od spodu, jędrny, zdrowy... A to Jasiowi się udało! To jest borowik z nóżką białą! Podgrzybek Koźlarz Kurka pieprznik jadalny Gąska Rydz Co znajdziemy pod drzewami? Kasztany żołędzie Orzechy włoskie i laskowe bukiew DARY JESIENI Z SADU I OGRODU Jesienne zagadki Nie las, nie park choć się zieleni. Jabłka, gruszki, śliwki znajdziesz tam w jesieni. Pod krzakiem w polu, rośnie ich wiele. Dzieci je jesienią pieką w popiele. Spadają z drzewa żółte i czerwone. Wicher je niesie, w tę i tę stronę. Jesień to także okres wytężonej pracy dla rolników i ogrodników. Nadchodzi czas przygotowania do zimy. Trwają wykopki ziemniaków, buraków, sianie oziminy, kiszenie warzyw i przygotowywania wszelkich przetworów Zbiory warzyw Sianie oziminy Rośliny ozime, oziminy - uprawne rośliny jednoroczne, które do przejścia całego cyklu rozwojowego potrzebują okresu niskich temperatur. Do roślin ozimych należą m.in.: jęczmień, pszenica, pszenżyto, rzepak, rzepik, żyto, wyka Kwitnący łan rzepaku ozimego Wykopki Pokochaj jesień Spróbuj pokochać jesień z niesamowitymi urokami Spójrz ile piękna niesie obdarzając cię nowymi dniami. Kolorowo jak wiosną barwne liście ostatki zieleni Dadzą chwilę radosną twą szarość życia mogą odmienić. Wieczór szybciej nastaje słońce też znika wcześniej niż latem Lecz nowe czy nie daje chwile spokoju skorzystaj zatem. Tadeusz Karasiewicz DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE PREZENTACJI Dziękuje za uwagę Uczennica kl.6 Patrycja Lewczuk